Trong suốt quá trình lao động sáng tạo nghệ thuật, Nghệ sĩ Nhiếp ảnh (NSNA) Chu Thế Vĩnh (63 tuổi) đã có nhiều bức ảnh đoạt giải, trưng bày ở các triển lãm ảnh nghệ thuật khu vực đồng bằng sông Hồng và hàng nghìn tác phẩm ảnh đăng ở các báo, tạp chí Trung ương và địa phương. Trong đó, ông đặc biệt thành công ở mảng đề tài lễ hội.
 |
| NSNA Chu Thế Vĩnh và tác phẩm “Hát hội Phủ Dầy” đăng trên bìa Báo Nam Định Xuân Mậu Tuất 2018 (được trao Giải C Bìa báo Tết đẹp Hội Báo Xuân toàn quốc 2018). |
Trong ngôi nhà khang trang của NSNA Chu Thế Vĩnh ở xã Bạch Long (Giao Thủy), những Giấy chứng nhận, Bằng khen cho các tác phẩm đoạt giải của ông được treo trang trọng kín 4 bức tường và các tác phẩm ảnh nghệ thuật, ảnh báo chí mà ông tâm đắc. NSNA Chu Thế Vĩnh cho biết: Năm 1985, ông vẫn là họa sĩ vẽ tranh cổ động ở địa phương. Duyên nghiệp nhiếp ảnh đến với ông rất tự nhiên bởi năm 1988 ông mua được chiếc máy ảnh hãng Yasica với mục đích chính là để chụp lưu lại các bức tranh cổ động. Càng chụp nhiều, ông lại càng đam mê nghệ thuật nhiếp ảnh. Do thời đó tài liệu hướng dẫn về kỹ thuật chụp ảnh rất hiếm nên việc bổ sung kiến thức, nâng cao trình độ nghề của ông gặp nhiều khó khăn. Đầu năm 1996, là hội viên CLB Nhiếp ảnh trẻ Nam Hà, ông có dịp cùng đoàn văn nghệ sĩ tỉnh đi thực tế sáng tác ở xã Giao Lâm (nay là thị trấn Quất Lâm). Tại đây, ông đã chăm chú học hỏi cách chọn góc máy, bố cục của những “tay máy” gạo cội, từ đó đúc kết kinh nghiệm cho riêng mình. Các tác phẩm ảnh nghệ thuật đầu tiên của ông cũng bắt đầu từ chuyến đi này. Cũng trong năm đó, tại triển lãm ảnh nghệ thuật Nam Hà, bức ảnh “Hoa nắng” của ông được chọn trưng bày tại triển lãm nghệ thuật Nam Hà. Bức ảnh với hướng chụp ngược sáng, từ trên cao xuống thu chọn cảnh các diêm dân đội sản xuất số 14, xã Bạch Long chở muối về kho bằng xe cút kít. Thời điểm chụp lúc chiều tà, ánh nắng vàng dịu nhẹ phản chiếu trên mặt sông tạo hiệu ứng lấp lánh hòa cùng bước đi của những diêm dân gây ấn tượng mạnh cho người xem. Trong số các sáng tác của NSNA Chu Thế Vĩnh, mảng đề tài lễ hội luôn chiếm số lượng đặc biệt trong bộ sưu tập thành tích của ông. Ông có mặt ở hầu khắp các lễ hội như: lễ hội làng Ngọc Tiên, lễ hội làng Nhân Thọ, lễ hội làng Xuân Bảng, lễ hội Chùa Lương, lễ hội Phủ Dầy… Bức ảnh “Hội xuân” chụp cảnh đấu vật trong Ngày hội Văn hóa - Thể thao huyện Hải Hậu. Bức ảnh đoạt giải Nhì cuộc thi sáng tác về đề tài “Nông dân, nông nghiệp, nông thôn Nam Định năm 1999-2000” do Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Sở Văn hóa - Thông tin (nay là Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch), Hội Nông dân phối hợp tổ chức. Bức ảnh “Hội xuân” sau đó còn được triển lãm tại cuộc thi “Đức, tài và vẻ đẹp Việt Nam” do Báo Nhân Dân tổ chức. Bức ảnh “Lễ hội truyền thống” được chụp năm 2006 tại Ngày hội Văn hóa - Thể thao huyện Hải Hậu chụp ảnh ngư dân Hải Lý múa sư tử trên cà kheo. Để chụp bức ảnh có hồn, tác giả đã khéo léo chọn thời điểm bấm máy đúng khoảnh khắc người múa sư tử nhún người tạo hiệu ứng chuyển động. Bức ảnh giành Huy chương Đồng Liên hoan ảnh nghệ thuật “Khu vực đồng bằng sông Hồng” năm 2006; giải C Giải thưởng Văn học - Nghệ thuật của Ủy ban toàn quốc Liên hiệp các Hội Văn học - Nghệ thuật Việt Nam; Giải Khuyến khích giải thưởng Văn học - Nghệ thuật Lương Thế Vinh. Những năm tiếp theo, hàng loạt bức ảnh về đề tài lễ hội khác của ông đã tạo được tiếng vang trong giới nhiếp ảnh như: “Hội làng Nhân Thọ”, “Thi giã giò”, “Bơi trải”, “Thủy lâu Phủ Vân”, “Lễ hội Phủ Dầy”, “Hội Đền Trần”, “Đua tài”, “Hải Hậu mừng Quốc khánh”, “Rước qua cầu”… Bộ ảnh “Hội Phủ Dầy” gồm 8 ảnh “Rước thỉnh kinh”, “Hoa trượng hội” trong những ngày lễ hội ở hai Phủ Tiên Hương, Vân Cát được tham gia triển lãm cuộc thi Di sản Việt Nam năm 2014. Tác phẩm ảnh “Hội Đền Trần” được chọn tham gia triển lãm ảnh nghệ thuật đồng bằng sông Hồng lần thứ XVII năm 2014. Nổi bật trong bức ảnh là hình ảnh những thanh niên mặc trang phục lễ hội màu vàng đang khéo léo di chuyển từng bước để biểu diễn múa rồng giữa vòng vây của khán giả. Tác giả đã lựa chọn góc máy hất, tốc độ chậm để tạo hiệu ứng mờ nhòe chuyển động. Cũng với hiệu ứng tốc độ chậm, tác phẩm “Thi giã giò” được NSNA Chu Thế Vĩnh chụp tại hội làng Nhân Thọ, xã Thọ Nghiệp (Xuân Trường). Bức ảnh tạo ấn tượng với bố cục chuẩn mực, chủ thể được nổi bật nhờ sự tương phản màu sắc, sáng - tối, sự chuyển động với bối cảnh xung quanh. Với các yếu tố tư duy ảnh báo chí và nghệ thuật, tác giả đã truyền tải được khí thế của lễ hội truyền thống qua phần thi giã giò. Bức ảnh đã đoạt Giải Khuyến khích cuộc thi ảnh Du lịch Nam Định lần thứ II năm 2010. Điểm đặc biệt trong các sáng tác của NSNA Chu Thế Vĩnh là ông luôn kết hợp giữa yếu tố nghệ thuật và nội dung trong mỗi bức ảnh, từ đó sáng tạo ra các tác phẩm ảnh báo chí có giá trị. Năm 1996, Báo Nam Hà đăng bức ảnh cán bộ, chiến sĩ Đồn Biên phòng 88 (nay là Đồn Biên phòng Quất Lâm) hăng say luyện tập, sẵn sàng chiến đấu của NSNA Chu Thế Vĩnh; lần đầu tiên ông có tác phẩm ảnh được đăng báo và cũng từ đây ông thường xuyên cộng tác với Báo Nam Hà, sau này là Báo Nam Định. Bức ảnh sau đó tiếp tục được Tỉnh Đoàn chọn ảnh trưng bày ở triển lãm Gương Tuổi trẻ Nam Hà trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Năm 2002, nhận lời mời cộng tác của Báo Nam Định tại sự kiện Lễ cắt băng thông xe cầu Tân Đệ, NSNA Chu Thế Vĩnh được giao chụp Thủ tướng Phan Văn Khải cùng các đồng chí lãnh đạo khác cắt băng khánh thành cầu. Mặc dù điều kiện tác nghiệp khó khăn nhưng ông đã cùng ekip phóng viên hoàn thành nhiệm vụ. Đề tài lễ hội là nơi để NSNA Chu Thế Vĩnh khai thác cộng tác với Báo Nam Định và các tờ báo, tạp chí lớn trên cả nước. Nhiều tác phẩm ảnh của NSNA Chu Thế Vĩnh được lựa chọn làm ảnh bìa số Tết của Báo Nam Định, Tạp chí Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch (nay là Bản tin), Tạp chí Văn Nhân (Hội Văn học - Nghệ thuật tỉnh). Tiêu biểu như các bức ảnh: “Hội Đền Trần” đăng bìa Tạp chí Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch và bìa Tạp chí Văn Nhân số Xuân Canh Dần năm 2010; “Hát hội Phủ Dầy” được chọn làm ảnh bìa Báo Nam Định số Xuân Mậu Tuất năm 2018 (bìa đã được trao Giải C Bìa báo Tết đẹp Hội Báo toàn quốc năm 2018), bìa Tết Tạp chí Văn Nhân, Tạp chí Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch năm 2018… Ghi nhận những đóng góp cho nghệ thuật, năm 2017 NSNA Chu Thế Vĩnh được Liên hiệp các Hội Văn học - Nghệ thuật Việt Nam tặng Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp Văn học - Nghệ thuật Việt Nam”. Là Hội viên Hội NSNA Việt Nam (2010), Hội viên Hội Văn học - Nghệ thuật tỉnh (1997), NSNA Chu Thế Vĩnh luôn sẵn sàng chia sẻ nghệ thuật nhiếp ảnh với những người có cùng đam mê. Hiện ông là Chủ nhiệm CLB Ảnh báo chí Xuân Thủy, Chủ nhiệm CLB Nhiếp ảnh Giao Thủy.
Hơn 30 năm gắn bó với nghệ thuật nhiếp ảnh, NSNA Chu Thế Vĩnh vẫn hăng say chuẩn bị cho các dự án sáng tác sắp tới. Trong các dự án đó, lễ hội truyền thống ở khắp các làng quê trong tỉnh vẫn là các địa chỉ, điểm đến sáng tác chiếm tỷ lệ lớn. Không chỉ để thỏa nguyện đam mê nghệ thuật nhiếp ảnh mà còn thể hiện trách nhiệm của một người dân luôn trăn trở lưu giữ, bảo tồn những giá trị văn hóa truyền thống./.
Bài và ảnh: Viết Dư
