Nghệ sĩ Ưu tú Mạnh Tuyển là một trong những gương mặt tiêu biểu của Đoàn Cải lương Nam Định. Tham gia các kỳ hội diễn sân khấu chuyên nghiệp toàn quốc từ những năm 1990, đến nay, anh đã giành 2 Huy chương Vàng, 1 Huy chương Bạc.
 |
| Nghệ sĩ Ưu tú Mạnh Tuyển với vai “Trịnh Lang” trong vở diễn “Người hùng xuống núi”. |
Sinh ra ở xã Yên Đồng (Ý Yên) trong gia đình có truyền thống nghệ thuật, bố là Đạo diễn Trần Tính (nguyên Trưởng đoàn Cải lương Hà Nam Ninh), anh trai là Trần Văn Thiện và chị gái Trần Thị Phương Thanh đều là diễn viên của Đoàn Cải lương Nam Định, từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường, vào mỗi dịp hè, Mạnh Tuyển được bố cho đi theo Đoàn Cải lương lưu diễn khắp nơi. Mơ ước được đứng trên sân khấu chuyên nghiệp, năm 1990, Tuyển thi vào Khoa Diễn viên sân khấu, Trường Trung cấp Văn hóa - Nghệ thuật Nam Định. Năm 1993, ra trường anh về công tác tại Đoàn Cải lương Nam Hà (nay là Đoàn Cải lương Nam Định). Anh tâm sự: Những năm đầu chập chững bước vào nghề, anh may mắn được các nghệ sĩ gạo cội của Đoàn Cải lương Nam Định như Nghệ sĩ Nhân dân Quang Chí, các Nghệ sĩ Ưu tú: Huy Soái, Mạnh Hùng, Hồ Hải… dìu dắt. Thời điểm đầu thập niên 90 là giai đoạn hoàng kim của sân khấu Cải lương nên Đoàn thường xuyên xây dựng vở mới, đó là điều kiện để những diễn viên trẻ như anh được rèn nghề. Vai diễn đầu tiên của anh là vai “Tham” trong vở “Hoa hậu dạy chồng” do Đạo diễn, Nghệ sĩ Ưu tú Trịnh Quang Khanh dàn dựng. Nội dung vở diễn xoay quanh nhân vật “Tham” - bố của hoa hậu trong chuyện kén rể. Với bản tính huênh hoang trọng giàu, khinh nghèo, ông Tham đã bị lừa kén phải chàng rể vô học. Với vai diễn này Mạnh Tuyển đã nhập vai thành công, gây ấn tượng với đồng nghiệp và khán giả. Từ năm 1998, Mạnh Tuyển thường xuyên đóng vai chính trong các vở diễn của Đoàn. Vai diễn “Trung tá công an” trong vở cải lương “Cạm bẫy” do Đạo diễn, Nghệ sĩ Ưu tú Trịnh Quang Khanh dàn dựng là một trong những vai diễn thành công của anh. Nội dung vở diễn xoay quanh chủ đề phòng chống tệ nạn buôn bán phụ nữ sang biên giới. Vừa đọc kịch bản, anh vừa dành thời gian nghiên cứu, tìm hiểu về hình tượng chiến sĩ công an nhân dân. Nhờ vậy, anh đã thể hiện thành công từ tác phong, đài từ đến tính cách, cảm xúc nội tâm của nhân vật. Năm 2001, Đoàn Cải lương Nam Định dựng vở “Cánh cửa hy vọng” do Đạo diễn, Nghệ sĩ Nhân dân Doãn Hoàng Giang dàn dựng. Vở diễn tham gia hội diễn sân khấu chuyên nghiệp toàn quốc khu vực phía Bắc. Trong vở diễn, Mạnh Tuyển vào vai “Tưởng” - một sinh viên nghèo đi làm thêm nghề đạp xích lô. Trong quá trình làm thêm, “Tưởng” chứng kiến một bộ phận sinh viên do hoàn cảnh đưa đẩy vướng vào các tệ nạn xã hội. Không can tâm đứng nhìn bạn bè bị cuốn vào vòng lao lý, Tưởng đã can ngăn bằng nhiều biện pháp và cuối cùng thành công. Với vai diễn này Mạnh Tuyển đã giành Huy chương Vàng. Năm 2005, Đoàn Cải lương Nam Định dựng vở diễn “Đức Thánh Trần - Linh hồn Đại Việt” (Đạo diễn, Nghệ sĩ Nhân dân Doãn Hoàng Giang). Vào vai diễn “Chiêu Thành Vương” Mạnh Tuyển đã dày công nghiên cứu tính cách nhân vật. Tham gia Hội diễn sân khấu cải lương chuyên nghiệp toàn quốc tại Thành phố Hồ Chí Minh, với việc thể hiện thành công vai diễn, anh đã giành Huy chương Bạc. Tiếp nối thành công, năm 2012, tham gia Hội diễn sân khấu Cải lương chuyên nghiệp toàn quốc tại Đồng Nai, Mạnh Tuyển giành Huy chương Vàng với vai “Vàng” trong vở diễn “Giậu mùng tơi gẫy dập” (tác giả kịch bản: Nguyễn Đình Tư; đạo diễn: Nghệ sĩ Nhân dân Quang Chí).
Trong các vở diễn Mạnh Tuyển luôn thể hiện các làn điệu cải lương với chất giọng cao. Khả năng diễn xuất của anh đa dạng ở nhiều loại vai diễn phản diện và chính diện. Một trong những vai diễn phản diện làm nên tên tuổi của Mạnh Tuyển là vai bố Cúc Hoa trong vở diễn “Tống Trân Cúc Hoa”. Đây là vai phản diện với các đặc tính: tham lam, ngu dốt, mưu mô, thủ đoạn… Để khắc họa thành công nhân vật, Mạnh Tuyển đã dày công luyện tập đài từ, ánh mắt, điệu bộ để khi bước ra sân khấu, khán giả đã ác cảm với nhân vật. Gần đây, Đoàn Cải lương Nam Định dựng vở “Người hùng xuống núi” (Tác giả kịch bản: Đạo diễn, Nghệ sĩ Nhân dân Doãn Hoàng Giang; Đạo diễn, Nghệ sĩ Nhân dân Quang Chí). Mạnh Tuyển tham gia 2 vai “Trịnh Lang” - chồng Mai Hương và vai tướng “Trần Mỹ”. Với kinh nghiệm dạn dày trên sân khấu cùng giọng ca truyền cảm, khỏe khoắn, lối diễn giàu nội tâm, Mạnh Tuyển đã thể hiện xuất sắc 2 vai diễn đối nghịch.
Với những đóng góp cho sự nghiệp sân khấu Cải lương, năm 2015, nghệ sĩ Mạnh Tuyển được Nhà nước phong tặng danh hiệu “Nghệ sĩ Ưu tú”. Là hội viên Bộ môn Sân khấu, Hội Văn học - Nghệ thuật tỉnh, Nghệ sĩ Ưu tú Mạnh Tuyển 2 lần được nhận Giải thưởng Văn học Lương Thế Vinh tỉnh Nam Định các năm: 2005, 2018 về hình tượng nhân vật trên sân khấu./.
Bài và ảnh: Viết Dư
