Nhiều năm qua, Phú Thọ đã có những chủ trương, chính sách, biện pháp tích cực để bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa bền vững với một vị thế mới, một tầm nhìn chiến lược trong thời kỳ hội nhập và phát triển của đất nước. Giỗ Tổ Hùng Vương - Lễ hội Ðền Hùng năm Mậu Tuất sẽ tiếp tục là một trong những lễ hội mẫu mực của cả nước - đậm đà bản sắc dân tộc, thân thiện, gần gũi và hấp dẫn du khách về với cội nguồn, đây cũng là dịp để tỉnh quảng bá về hai di sản phi vật thể đại diện của nhân loại đã được UNESCO vinh danh là “Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương ở Phú Thọ” và “Hát Xoan Phú Thọ”; khẳng định ý nghĩa cùng những nỗ lực, cố gắng của tỉnh Phú Thọ trong việc bảo tồn, phát huy giá trị các di sản văn hóa trên quê hương Ðất Tổ.
 |
| Rước trong Lễ hội Ðền Hùng. Ảnh: Báo Phú Thọ |
Trong di sản văn hóa dân tộc, Ðền Hùng và ngày Giỗ Tổ Hùng Vương là biểu tượng của tinh thần yêu nước và sức mạnh đại đoàn kết toàn dân. Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương đã trở thành bản sắc văn hóa, đạo lý truyền thống của người Việt Nam ta. Dù làm gì, ở đâu, mỗi người con đất Việt đều hướng về cội nguồn, hướng về tổ tiên với tấm lòng thành kính, tri ân.
Thờ cúng các Vua Hùng không chỉ là hoạt động tâm linh cầu mong Quốc tổ phù hộ cho quốc thái dân an, mưa thuận gió hòa, đất nước yên vui, thịnh vượng, mà còn có ý nghĩa sâu xa nhắc nhở, kết nối, củng cố tình đoàn kết, thương yêu, đùm bọc lẫn nhau của cộng đồng dân tộc Việt Nam, những người cùng chung một cội nguồn. Trải qua biết bao thăng trầm của lịch sử, tín ngưỡng thờ cúng các Vua Hùng vẫn được bền bỉ trao truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác, góp phần hun đúc tâm hồn, tình cảm và ý chí của cả dân tộc. Ðây chính là nguồn gốc tạo nên sức mạnh để dân tộc Việt Nam vượt qua mọi khó khăn, thử thách, trường tồn và không ngừng phát triển.
Từ ngàn đời nay, người Việt đã lập đền thờ và thờ cúng các Vua Hùng tại núi Nghĩa Lĩnh, xã Hy Cương, Thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ. Ngoài ra, còn có rất nhiều đình, đền, miếu… thờ cúng Hùng Vương, vợ con và các tướng lĩnh thời đại Hùng Vương ở Phú Thọ và nhiều tỉnh trong cả nước. Trong tiến trình lịch sử đấu tranh giữ nước của dân tộc, Ðền Hùng luôn được các triều đại và nhân dân gìn giữ, hương khói phụng thờ Quốc Tổ. Từ khi nước nhà được độc lập, Ðảng, Nhà nước và nhân dân ta luôn đặc biệt quan tâm tới việc thờ tự các Vua Hùng, đầu tư tu bổ, tôn tạo di tích lịch sử Ðền Hùng ngày càng khang trang hơn, xứng tầm là nơi thờ tự tổ tiên chung của dân tộc.
Giỗ Tổ Hùng Vương - Lễ hội Ðền Hùng đã trở thành biểu tượng tôn kính, thiêng liêng, quy tụ và gắn bó người dân đất Việt. Niềm tự hào, tôn kính ấy càng được nhân lên khi UNESCO chính thức thông qua quyết định công nhận tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương ở Phú Thọ là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại (ngày 6-12-2012), trở thành di sản đầu tiên ở loại hình tín ngưỡng của Việt Nam được UNESCO vinh danh. Lễ hội Ðền Hùng gắn với tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương được tổ chức vào đầu tháng 3 âm lịch hằng năm là nơi thực hành tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên cao nhất của người Việt. Hằng năm, vào dịp lễ hội, Khu di tích lịch sử Ðền Hùng trên núi Nghĩa Lĩnh lại đón hàng triệu lượt đồng bào về viếng Mộ Tổ, tri ân công đức tổ tiên.
Năm nay, Giỗ Tổ Hùng Vương - Lễ hội Ðền Hùng do UBND tỉnh Phú Thọ chủ trì và có sự tham gia góp giỗ của 4 tỉnh, thành phố là Thái Nguyên, Bình Dương, Quảng Nam, Kiên Giang. Lễ hội diễn ra trong 5 ngày, từ ngày 21 đến 25-4-2018 (tức mồng 6 đến 10-3 năm Mậu Tuất). Nội dung 4 tỉnh, thành phố tham gia hoạt động phục vụ lễ hội, gồm: Tiến dâng lễ vật Giỗ Tổ Hùng Vương; tham gia lễ dâng hương tưởng niệm các Vua Hùng tại Ðền Thượng; hội thi gói bánh chưng, giã bánh giầy tỉnh Phú Thọ mở rộng lần thứ VI; tham gia gian trưng bày triển lãm giới thiệu sản vật đặc trưng của địa phương tại hội chợ Hùng Vương, Thành phố Việt Trì; giải quần vợt hữu nghị Hùng Vương lần thứ 13; biểu diễn nghệ thuật chuyên nghiệp; tham gia chương trình nghệ thuật chào mừng lễ hội... Ðại diện lãnh đạo 4 tỉnh tham gia góp giỗ năm nay đã thống nhất cao kế hoạch tổ chức, đồng thời chuẩn bị chu đáo các hoạt động văn hóa, nghệ thuật, thể thao và du lịch phục vụ tốt nhất cho lễ hội.
Với mục tiêu xây dựng và tổ chức Giỗ Tổ Hùng Vương - Lễ hội Ðền Hùng trở thành một trong các lễ hội mẫu của cả nước, tỉnh Phú Thọ đã nỗ lực tập trung chỉ đạo, để đảm bảo lễ hội được tổ chức chu đáo, an toàn với phần lễ trang nghiêm, trọng thể, mang tính cộng đồng sâu sắc; phần hội với các hình thức hoạt động vui tươi, lành mạnh, an toàn, tiết kiệm; kết hợp hài hoà giữa các hoạt động văn hoá dân gian truyền thống và hiện đại, tạo sức lan tỏa rộng rãi và sự hài lòng cho đồng bào, du khách thập phương về viếng thăm Mộ Tổ. Phần lễ bao gồm: Lễ dâng hương tưởng niệm các Vua Hùng do Thành phố Việt Trì tổ chức, Lễ giỗ Ðức Quốc Tổ Lạc Long Quân, Lễ dâng hương tưởng niệm Tổ Mẫu Âu Cơ, Lễ rước kiệu về Ðền Hùng của các xã, phường, thị trấn vùng ven Khu Di tích và Lễ giỗ Tổ Hùng Vương 10-3 âm lịch. Các địa phương trong tỉnh nơi có đền thờ Hùng Vương và các danh nhân, danh tướng thời Hùng Vương đồng loạt tổ chức dâng hương cùng thời gian tỉnh Phú Thọ tổ chức Lễ dâng hương tại Ðền Thượng trên núi Nghĩa Lĩnh vào 6h30 phút ngày 10-3 âm lịch theo nghi lễ truyền thống. Bên cạnh phần lễ, các hoạt động phần hội được tổ chức phong phú, đa dạng gồm: Lễ hội văn hóa dân gian đường phố Việt Trì; trưng bày ảnh tư liệu và hiện vật của đồng bào cả nước cung tiến Ðền Hùng; Hội sách đất Tổ; đánh trống đồng, đâm đuống, múa lân; hội trại văn hóa; liên hoan văn nghệ quần chúng; hội thi gói, nấu bánh chưng, giã bánh giầy; biểu diễn nghệ thuật; hội chợ Hùng Vương; hội thi bơi chải trên sông Lô; giải bơi chải Việt Trì mở rộng trên hồ công viên Văn Lang; trình diễn Hát Xoan làng cổ gắn với điểm du lịch di sản văn hóa; hướng dẫn giới thiệu Kinh đô Văn Lang xưa qua các tua, tuyến du lịch “City tour Việt Trì”; quảng bá du lịch và các sản phẩm đặc trưng của Phú Thọ kết hợp trưng bày “Ảnh đẹp du lịch Phú Thọ”; tổ chức các hoạt động thể thao cùng nhiều chương trình đặc sắc khác… Năm nay, lễ hội văn hóa dân gian đường phố Việt Trì tiếp tục được tổ chức nhằm giới thiệu những nét văn hóa đặc sắc của vùng Ðất Tổ, từng bước thực hiện chủ trương của Chính phủ đưa Thành phố Việt Trì trở thành thành phố lễ hội về với cội nguồn dân tộc Việt Nam.
Cuối năm 2017, việc UNESCO chính thức đưa Hát Xoan Phú Thọ ra khỏi tình trạng bảo vệ khẩn cấp để trở thành Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại không chỉ là niềm vui, niềm tự hào mà còn khẳng định thành quả nỗ lực, cố gắng của Ðảng bộ, chính quyền và nhân dân tỉnh Phú Thọ trong việc gìn giữ và phát huy giá trị của di sản văn hóa. Hát Xoan Phú Thọ đã góp phần làm phong phú, đa dạng thêm kho tàng di sản văn hoá phi vật thể của nhân loại và góp phần quảng bá hình ảnh đất nước, con người, văn hoá Việt Nam trên trường quốc tế. Bởi vậy, trong dịp Giỗ Tổ Hùng Vương - Lễ hội Ðền Hùng năm nay, Phú Thọ tiếp tục đẩy mạnh tuyên truyền, quảng bá Hát Xoan, tạo điều kiện cho du khách trong và ngoài nước có dịp được thưởng thức di sản qua các cuộc liên hoan Hát Xoan tại Ðền Hùng và tại các làng Xoan cổ, phường Xoan gốc nhằm gắn với điểm du lịch di sản văn hóa tại Thành phố Việt Trì như Miếu Lãi Lèn - xã Kim Ðức; đình Hùng Lô - xã Hùng Lô, đình An Thái - xã Phượng Lâu đồng thời trưng bày tư liệu về Di sản hát Xoan tại miếu Lãi Lèn… Hát Xoan xưa vốn chỉ vang vọng nơi những sân đình cổ kính, ngày nay, Hát Xoan đã và đang vang vọng khắp nơi trên vùng Ðất Tổ. Không gian vùng Xoan được đầu tư mở rộng, ý thức về bảo tồn và phát huy giá trị Hát Xoan trong cộng đồng được nâng cao.
Nhằm tạo mọi điều kiện thuận lợi nhất cho du khách, Giỗ Tổ Hùng Vương - Lễ hội Ðền Hùng năm Mậu Tuất 2018 được tỉnh Phú Thọ tổ chức chu đáo, thành kính, trang nghiêm, an toàn nhằm giáo dục truyền thống yêu nước, đạo lý “Uống nước nhớ nguồn”, lòng biết ơn sâu sắc các Vua Hùng và các bậc tiền nhân đã có công dựng nước và giữ nước; củng cố khối đại đoàn kết toàn dân tộc Việt Nam. Ban Tổ chức quyết tâm phấn đấu cao nhất để tiếp tục giữ mục tiêu “5 không” tại Lễ hội, đó là: Không có người ăn xin, ăn mày; không ùn tắc giao thông; không chèo kéo khách và xảy ra tình trạng giá cả, dịch vụ mang tính “chặt chém”; không có những hành vi phản cảm trong lễ hội và không để mất vệ sinh môi trường ở khu vực lễ hội và các khu vực công cộng khác tại Ðền Hùng.
Văn hóa vùng đất cội nguồn chiếm vị trí quan trọng trong kho tàng di sản văn hoá Việt Nam, góp phần quan trọng trong giáo dục tình yêu quê hương, đất nước, giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc và nâng cao đời sống của nhân dân. Vì thế, việc bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa là một việc làm hết sức cần thiết, để mỗi người dân Phú Thọ tự hào về nền văn hóa mà ông cha để lại, đồng thời có trách nhiệm gìn giữ những tài sản vô giá đó, để tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương, Hát Xoan Phú Thọ cũng như sắc màu văn hoá vùng Ðất Tổ mãi trường tồn cùng đất nước./.
Hà Kế San
Ủy viên Ban TVTU,
Phó Chủ tịch UBND tỉnh Phú Thọ,
Trưởng BTC Giỗ Tổ Hùng Vương
- Lễ hội Đền Hùng năm Mậu Tuất 2018
