Quê tôi ngày trước, khắp các ao hồ, sông, mương, cá tôm nhiều vô kể. Những ngày trở trời, tôm nổi lên, dạt vào vệ bờ, chỉ việc mang rổ ra xúc. Những đêm trăng sáng, vào mùa cá đẻ, đi ra ngoài cánh đồng, nghe tiếng cá vật mình dưới đám bèo, nhanh tay chụp cái nơm xuống là bắt được ngay con cá chép căng tròn bụng trứng. Đối với bọn trẻ chúng tôi, thích nhất là những sáng mùa hè rủ nhau đi be bờ tát cá.
 |
| Ảnh minh hoạ/ Internet |
Từ sớm, bọn trẻ đã đeo bên hông mỗi đứa một cái giỏ, tay xách rổ và chậu, í ới gọi nhau vang cả xóm. Ra đến con mương chạy bao quanh cánh đồng, mỗi đứa “xí phần” một đoạn mương và bắt tay vào be bờ. Cũng có khi, hai, ba đứa chung nhau tát một đoạn mương. Buổi sáng, nước mương chảy theo cống ra sông nên cạn chỉ còn non nửa, có thể nhìn thấy những chú cá đang ngoi lên, đớp tròn những bong bóng nước. Trên đoạn mương đã chọn, chúng tôi móc đất bùn, đắp hai bờ ở đầu và cuối, nối từ bờ mương bên này sang bờ mương bên kia, đảm bảo bờ phải kín và chắc chắn, không bị vỡ trong suốt quá trình tát cá. Ở một bờ đất, mỗi đứa chặn chiếc rổ thưa để khi tát nước, cá không thể lọt qua. Xong công đoạn be bờ, chúng tôi dùng chiếc chậu thau nhỏ, tát nước qua chiếc rổ thưa cho đến khi đoạn mương cạn gần tới đáy. Vừa tát nước, vừa hò hét, trêu đùa nhau nên chẳng đứa nào thấy mệt. Lúc này, lũ cá bị sặc bùn, quẫy đạp nước tung tóe hòng thoát thân, bọn trẻ chỉ việc tóm lấy, cho vào giỏ. Những chú trê trơn nhẫy, có 2 ngạnh sắc nhọn cố chui vào đám bèo lẩn trốn cũng không thoát được đôi tay nhanh nhẹn của bọn trẻ. Giữa buổi, ánh nắng mặt trời đã gay gắt, chói chang, chiếc giỏ đeo bên hông cũng nặng trĩu, tiếng cá quẫy lạch xạch nghe thật vui tai. Cả bọn phá bờ, trả lại dòng chảy cho mương rồi rủ nhau ra sông tắm mát, gột sạch bùn đất trước khi ra về. Những buổi đi be bờ tát cá tuy vất vả nhưng đứa nào cũng vui. Từ giỏ cá chúng tôi mang về, mẹ chọn những con cá nhỏ, mình dẹt, xếp vào mẹt, treo lên dây thép phơi mấy nắng cho thật khô, làm thức ăn dự trữ những ngày mưa gió. Còn lại, mẹ chế biến thành bao món ăn ngon. Những con rô được rán giòn, chấm nước mắm chanh ớt. Cá trê kho với nghệ bằng nồi đất, om trong trấu nóng, thịt khô săn, vàng ruộm. Những con cá diếc trứng luộc lên, gỡ thịt, nấu với rau ngải, hương thơm từ bếp bay ra tận ngõ…
Bao năm đã trôi qua, nhưng những lần đi be bờ tát cá cùng bạn bè trong xóm vẫn vẹn nguyên trong trí nhớ. Thấy thương yêu những đứa bạn nghèo tóc cháy nắng vàng hoe, khét mùi bùn, chân thật, hồn nhiên như cây cỏ, khuôn mặt đen nhẻm luôn tỏa sáng nụ cười rạng rỡ./.
Lam Hồng
