Độc đáo nét đẹp văn hóa ngày xuân ở Thị trấn Ngô Đồng

Thị trấn Ngô Đồng (Giao Thủy) là vùng quê giàu truyền thống văn hóa và cách mạng. Cứ mỗi dịp Tết đến, xuân về, nơi đây lại diễn ra nhiều phong tục độc đáo thể hiện bản sắc văn hóa của cư dân nông nghiệp như: tục chào cờ đầu xuân, tục xin lửa đêm Giao thừa, tục hạ điền, tục mừng thọ… Qua đó đã góp phần hun đúc truyền thống yêu nước và làm giàu thêm bản sắc văn hóa của miền quê vùng chân sóng.

 

Đã thành thông lệ, cứ vào sáng mồng hai Tết Nguyên đán hằng năm, Đảng bộ, chính quyền và nhân dân Thị trấn Ngô Đồng lại tổ chức nghi lễ chào cờ đầu xuân tại trụ sở Đảng ủy, HĐND, UBND thị trấn. Từ 6 giờ 30, khi ánh bình minh của năm mới vừa bừng lên trên mặt biển, cán bộ, đảng viên và nhân dân Thị trấn Ngô Đồng trong trang phục chỉnh tề đã có mặt, tập trung đông đủ tại hội trường. Dưới tượng Bác Hồ, cờ Đảng, cờ Tổ quốc tung bay trong gió xuân, những nét mặt và ánh mắt rạng ngời cùng hát vang bài Quốc ca. “Đoàn quân Việt Nam đi/Chung lòng cứu quốc/Bước chân dồn vang trên đường gập ghềnh xa/Cờ in máu chiến thắng mang hồn nước…”. Lời ca trầm hùng ngân vang hòa vào tiếng sóng của Biển Đông, của nắng ấm ban mai báo hiệu một năm mới đang về với bao hy vọng về một cuộc sống hạnh phúc, ấm no. Trong niềm xúc động và tự hào, đồng chí Vũ Thị Thoa, Bí thư Đoàn TNCS Hồ Chí Minh Thị trấn Ngô Đồng cho biết: “Năm nào cũng vậy, mỗi khi được dự lễ chào cờ đầu năm, trong tôi ngập tràn cảm xúc thiêng liêng, cảm thấy rất tự hào trước thành quả cách mạng của đất nước, bản thân nguyện sẽ cống hiến hết mình cho Tổ quốc, sống có trách nhiệm hơn với cộng đồng, xã hội”. Sau lễ chào cờ, cán bộ, đảng viên và nhân dân thị trấn nghe thư chúc Tết của Chủ tịch UBND huyện, đồng chí Chủ tịch UBND thị trấn lời chúc mừng năm mới, ghi nhận và biểu dương những thành tựu trong một năm đã qua cùng với quyết tâm, hy vọng về một năm mới với nhiều thắng lợi mới. Tiếp đó, lãnh đạo Thị trấn Ngô Đồng thăm hỏi, chúc Tết cán bộ và bà con nhân dân và tổ chức các hoạt động văn hóa, văn nghệ mừng Đảng, mừng xuân mới. Nghi lễ chào cờ đầu năm của Thị trấn Ngô Đồng có từ sau Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước. Trước đây nghi lễ chào cờ được tổ chức vào sáng mồng một Tết nhưng do các tổ dân phố trong thị trấn cũng tổ chức nghi thức chào cờ Tổ quốc vào thời điểm này nên Đảng ủy, HĐND, UBND thị trấn quyết định chuyển sang sáng mồng hai Tết để nghi thức chào cờ ngày xuân trên địa bàn đạt hiệu quả, góp phần giáo dục, nâng cao lòng yêu nước trong cán bộ, đảng viên và nhân dân. 

Cùng với tục chào cờ đầu xuân, ở Thị trấn Ngô Đồng còn có phong tục độc đáo mang đậm nét đẹp văn hóa truyền thống của cư dân vùng đồng bằng Bắc Bộ, đó là tục “xin lửa thánh” đêm Giao thừa. Theo các cụ cao niên làng Hoành Đông thì tục xin lửa trong thời khắc giao thừa có từ ngày khai hoang mở đất. Khi đó ở các làng Hoành Đông, Hoành Nhị, Diêm Điền thuộc Tổng Hoành Nha đều có đền, chùa, miếu, phủ thờ các vị Thành Hoàng làng. Trong đó, Đền làng Hoành Đông thờ Đức Đông Hải Đại vương; Đền làng Hoành Nhị thờ Đức Linh Lang Đại vương; Đền chùa Diêm Điền thờ 12 vị tiền bối có công khai khẩn lập làng. Hiện các đền đều đã được xếp hạng Di tích Lịch sử - Văn hóa cấp tỉnh. Để thực hiện tục xin lửa thánh, ngay từ ngày 23 tháng Chạp, Ban quản lý di tích, nhà đền và các cụ cao niên các đền đã họp, thống nhất chương trình buổi lễ và thông báo rộng rãi tới nhân dân trong toàn thị trấn. Ngay từ xẩm tối đêm Giao thừa, tại các Đền Hoành Đông, Hoành Nhị, Diêm Điền đã đông đúc, náo nhiệt, tiếng hát chèo, hát văn rộn ràng; trẻ con chạy nhảy nô đùa, nam thanh, nữ tú thì tụ lại trò chuyện rôm rả; các vị trung niên thì tất bật chuẩn bị lễ vật để các cụ cao niên hành lễ, cầu mong Thành Hoàng làng phù hộ cho dân làng một năm no ấm, an lành. Đúng giờ Tý đêm Giao thừa, cửa đền rộng mở, tiếng chiêng trống nổi lên, các già làng dâng hương tiến vào hậu cung kính thần, cầu mong thần ban cho một năm mới quốc thái dân an, mưa thuận gió hòa, mùa màng tươi tốt; đồng thời xin thần cho lửa ban phúc, ban lộc đầu năm cho người dân trong làng. Sau đó, lửa được đưa từ cung cấm ra ngoài đốt vào bồn lửa trước cửa các đền. Khi ngọn lửa bùng lên, dân làng lần lượt từ già đến trẻ châm đuốc để rước lửa thần đưa về nhà. Trong thời khắc thiêng liêng ấy, trên khắp các ngả đường của thị trấn sáng lên ánh lửa hồng soi tỏ những gương mặt rạng ngời, hồ hởi cùng nhiều lời chúc tốt đẹp rộn ràng khắp ngõ, xóm, tất cả đã tạo ra một bức tranh xuân ấm áp như một tín hiệu vui khởi đầu cho năm mới tốt lành. Lửa xin về được đưa lên bàn thờ gia tiên, mang đi xông nhà và được lưu giữ để dùng trong cả 3 ngày Tết.

 

Cùng với những tập tục trên, vào dịp Tết Nguyên đán hằng năm, UBND Thị trấn Ngô Đồng còn tổ chức nhiều hoạt động như: Viếng các Anh hùng liệt sĩ, phát động các cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp và các hộ dân treo cờ Đảng, cờ Tổ quốc; thăm hỏi, chúc Tết các gia đình chính sách, họp chợ hoa xuân và các hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể thao… để nhân dân vui Tết, đón xuân nhằm thể hiện tình cảm của người dân đối với Đảng, với Tổ quốc và Bác Hồ kính yêu; vun đúc lòng tự hào dân tộc và tình đoàn kết trong cộng đồng dân cư; đồng thời làm phong phú thêm truyền thống văn hóa của quê hương mỗi dịp Tết đến, xuân về./.

 

Bài và ảnh: Văn Trọng