Một chiều đông trên phố, đang vội vã trở về nhà sau một ngày làm việc, chợt thấy từ xa hương ngô nếp nướng tỏa trong gió thơm lựng. Chị bán hàng ngồi bên chiếc chậu thau cũ, hồng rực những viên than hoa, nhanh tay trở đều những bắp ngô đặt trên tấm vỉ sắt. Đám học sinh ngồi vây quanh hít hà, chờ đợi, khuôn mặt ửng hồng vì ánh lửa. Cảm giác ấm áp lan tỏa khiến người qua đường dù đang tất bật đều phải ngoái đầu nhìn lại. Và những đứa con xa xứ càng chạnh lòng nhớ đến bếp lửa ngày đông nơi quê nhà.
 |
| Ảnh minh hoạ/ Internet |
Bếp lửa từ bao giờ đã gắn bó, thân thiết với người nông thôn. Đó thường là loại bếp tự đắp bằng đất sét có chân là ba viên gạch hoặc cái kiềng bằng sắt mua của ông thợ rèn ở chợ phiên. Bếp chủ yếu đun bằng rơm, rạ, lá mít khô, trấu, mùn cưa và những cành củi nhãn, gộc tre, chà rào kiếm được quanh vườn nhà. Từ thuở bé thơ, những khi bà và mẹ nhen lửa nấu nướng, bọn trẻ con thường xuống bếp, ngồi xúm xít trên những chiếc ghế gỗ. Liền kề đó là con mèo mướp lười biếng nằm lim dim mắt. Mỗi lúc muốn bếp cháy to, bọn trẻ lại tranh nhau lấy cái ống thổi làm bằng nứa đã đục thông các đầu mặt, thổi phù phù cho lửa cháy bùng lên. Tóc đứa nào cũng khen khét mùi khói bếp và mặt mũi nẻ toác vì lửa. Đều đặn ngày ba bữa, bếp lửa lại rực hồng, cho mỗi gia đình bữa cơm đầm ấm. Lớn lên, đọc những câu thơ của nhà thơ Bằng Việt càng thấy thấm thía tình cảm yêu thương, sự lo toan, tần tảo của những người phụ nữ bên bếp lửa.
“Một bếp lửa chờn vờn sương sớm/ Một bếp lửa ấp iu, nồng đượm/ Cháu thương bà biết mấy nắng mưa”. Những buổi sáng mùa đông giá rét, khi con cháu còn đang cuộn tròn say ngủ trong chiếc ổ rơm thơm hương lúa, bà và mẹ đã trở dậy. Bà đun ấm nước sôi, ủ một bình nụ vối kèm mấy lát gừng tươi để cả nhà uống cho ấm bụng. Mẹ nấu cơm, canh, dim vài con cá khô mặn ăn bữa sáng. Khi mọi thứ đã xong xuôi, bọn trẻ mới được đánh thức để ăn cơm rồi đến trường. Nhớ những hôm đi học mưa phùn gió bấc, rét cóng chân tay, về đến nhà là chúng tôi sà ngay vào bếp lửa, vừa sưởi ấm, vừa xem mẹ nấu cơm. Nhìn ngọn lửa nhảy nhót reo vui, nhìn mẹ vội vã ghế cơm, vùi cơm cho các con kịp bữa, thấy lòng quá đỗi ấm áp. Bên bếp lửa ngày đông, bao món ngon đã trở thành nỗi nhớ: nồi ngô bung thơm nồng vị vôi, món cá diếc kho khô vảy cong như mái ngói, củ khoai lang vùi trong tro nóng đọng đầy mật ngọt, những hạt thóc nếp rang nhảy lép bép trong chảo gang nở thành những bông hoa trắng muốt…
Cuộc sống nông thôn giờ đã đổi thay, bếp ga, nồi cơm điện thay thế dần bếp lửa. Nhưng với nhiều người, mùi khói bếp và ánh lửa hồng trong những ngày đông lạnh giá luôn ám ảnh khôn nguôi./.
Lam Hồng
