Đang nằm cuộn tròn trong chăn ấm, tận hưởng sự nhàn nhã, thảnh thơi của ngày chủ nhật, chợt nghe có tin nhắn: “Tụ tập thôi”. Chỉ mấy chữ ngắn ngủi mà có sức mạnh đánh bay những ngại ngần của một ngày cuối tuần mưa rét. Lâu lắm rồi, mấy đứa bạn trong hội đồng hương xóm Lẻ mới gặp nhau. Giữa thành phố đông đúc, ồn ào, suốt ngày hối hả, tất bật với công việc, cơ hội được gặp đồng hương lúc nào cũng quý. Vội vã trở dậy, dắt xe đi. Vừa tới nơi, ngồi chưa ấm chỗ, chị chủ nhà đã bưng lên một gói giấy báo, cười nói rổn rảng: “Chiêu đãi các bạn đặc sản quê nhà”. Hồi hộp mở ra, phía trong là những hạt cơm nguội khô rang với đường giòn rụm. Ôi món ngon của quê nghèo một thuở. Nhìn gói cơm khô mà đứa nào cũng thấy sống mũi cay cay.
 |
| Ảnh minh hoạ/ Internet |
Trong ký ức của những đứa trẻ vùng đồng chiêm trũng ngày ấy, hạt thóc, hạt gạo được trân quý như vàng như ngọc, bởi đồng quê ngập úng chỉ cấy được một vụ mỗi năm. 6, 7 tuổi, chúng tôi đã biết lẽo đẽo theo bố mẹ ra cánh đồng vào mùa gặt, bòn mót từng nhánh thóc lấm lem bùn đất sót trong lùm rạ mang về. Cái khó cái nghèo rình rập những độ tháng ba ngày tám nên nhà nào cũng tằn tiện, dè sẻn. Bữa nào nấu quá tay, cơm ăn thừa một chút cũng chẳng bao giờ đổ đi cho gà vịt. Những lúc như vậy, các bà các mẹ lại cho cơm vào mẹt, phơi lên mái hiên trước nhà hoặc mặt bể chứa nước mưa. Nhiều hôm bọn trẻ con sợ lũ chim sẻ đến ăn, ngồi canh mẹt cơm cả buổi trưa không ngủ. Chỉ sau vài nắng, những hạt cơm nguội khô săn, chuyển màu trắng trong, cất vào hũ sành đậy kín lại là có thể để hàng tháng vẫn giữ nguyên độ giòn và hương thơm. Những ngày mùa đông mưa phùn gió bấc, bà tôi lại cặm cụi dưới bếp từ sáng sớm, bắc chiếc chảo gang rang cơm khô. Để lửa liu riu, cho từng mẻ cơm vào cùng chút mỡ, đảo thật đều tay cho tới khi hạt cơm nở phồng, vàng ươm, thơm nức thì rắc thêm mấy thìa đường, trộn đều. Nghe thì đơn giản nhưng để làm được mẻ cơm khô ngon, giòn tan, đường bám đều mà không bị cháy, từng hạt rời, không vón thành cục phải đòi hỏi cả sự khéo léo và nhanh nhẹn. Đang nằm trong ổ rơm, ngửi thấy mùi cơm khô rang là bọn trẻ chạy ngay xuống bếp. Trên đường đi học, mỗi đứa mang theo một gói cơm khô bà ủ sẵn, vừa đi vừa nhón vài hạt cho vào miệng, chỉ thế thôi mà đủ thích thú, râm ran suốt cả chặng đường.
Vùng quê đồng chiêm trũng của chúng tôi giờ đã đổi thay. Món cơm khô rang đường giờ trẻ con cũng chẳng còn ăn nữa. Nhưng với những người từng lớn lên trong khó khăn, thiếu thốn, món ăn đó mãi là một kỷ niệm không thể nào quên./.
Lam Hồng
