Trong truyền thống văn hóa người Việt, cưới hỏi là công việc quan trọng của đời người nên được các gia đình tổ chức trang trọng. Thời gian qua, thực hiện nếp sống văn minh (NSVM), việc cưới ở nhiều địa phương trong tỉnh đã có những chuyển biến tích cực; nhiều nét đẹp văn hóa trong lễ cưới truyền thống được gìn giữ, phát huy.
 |
| Thắp hương tại Tượng đài Trần Hưng Đạo (Quảng trường 3-2, TP Nam Định) là một nét đẹp trong các lễ cưới. |
Theo số liệu của Phòng Xây dựng nếp sống văn hoá và gia đình (Sở VH, TT và DL), hơn 10 năm qua trên địa bàn tỉnh có gần 127 nghìn đám cưới, trong đó tỷ lệ đám cưới thực hiện theo NSVM, chiếm trên 93%. Các đám cưới đều được tổ chức trên cơ sở tìm hiểu, tự nguyện của đôi nam nữ, bảo đảm thực hiện đúng Luật Hôn nhân và Gia đình. Lễ đưa dâu phần lớn được tổ chức trọng thể, lịch sự, đồng thời bảo đảm gọn nhẹ, tiết kiệm, phù hợp với thuần phong mỹ tục và điều kiện kinh tế của gia đình, địa phương và sự tiến bộ chung của xã hội. Một số địa phương tiêu biểu thực hiện NSVM trong việc cưới như các xã: Hải Trung, Hải Thanh, Hải Phương (Hải Hậu); Xuân Vinh, Xuân Trung, Xuân Thượng (Xuân Trường), Giao An, Giao Hà, Giao Tiến, Hoành Sơn, Giao Nhân (Giao Thủy), Thị trấn Liễu Đề, các xã Nghĩa Minh, Nghĩa Sơn (Nghĩa Hưng). Tại huyện Giao Thủy, thực hiện các văn bản chỉ đạo của Trung ương và của tỉnh về xây dựng quy ước nếp sống văn hóa, Huyện ủy Giao Thủy đã ban hành Chỉ thị số 10-CT/HU ngày 14-5-2013 về “Thực hiện NSVM trong việc cưới, việc tang, mừng thọ và lễ hội trên địa bàn huyện”. Đến nay, 17/22 xã, thị trấn trong huyện đã ban hành quy chế NSVM của địa phương. Với việc quan tâm chỉ đạo của huyện, việc cưới ở các xã, thị trấn đã có bước chuyển biến tích cực. Tại xã Giao Phong, nam nữ đủ tuổi kết hôn khi đến UBND xã làm thủ tục đăng ký kết hôn phải nộp đủ giấy tờ theo quy định tại bộ phận hành chính một cửa; UBND xã tổ chức đăng ký kết hôn theo Luật Hôn nhân và Gia đình tại trụ sở UBND xã, có sự chứng kiến và ký cam kết thực hiện NSVM của hai bên gia đình. Việc tổ chức đám cưới được thực hiện theo quy định NSVM, lành mạnh, gọn nhẹ, tiết kiệm, hạn chế việc ăn uống linh đình lãng phí. Các quy định của pháp luật về ATGT và trật tự công cộng khi tổ chức đưa đón dâu được chấp hành. Ở một số xã trong huyện như: Giao Tiến, Hoành Sơn, Giao Nhân, Đoàn Thanh niên còn hỗ trợ gia đình tổ chức lễ cưới các thiết bị âm thanh, trang trí, chương trình văn nghệ, người dẫn chương trình... Ở huyện Vụ Bản, Hội Phụ nữ và Đoàn Thanh niên các cấp, đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động hội viên gương mẫu chấp hành và vận động gia đình tổ chức cưới theo NSVM. Hiện nay, hơn 70% số đám cưới trên địa bàn huyện được tổ chức theo NSVM, trong đó số gia đình cán bộ, đảng viên chiếm tỷ lệ 90%... Một số nét đẹp văn hóa đã hình thành trong các đám cưới ở Vụ Bản như trước đám cưới, cô dâu, chú rể đến Nghĩa trang liệt sĩ thắp hương, trồng cây lưu niệm. Ở huyện Hải Hậu, thực hiện NSVM trong việc cưới, một số xã đã xuất hiện mô hình tổ chức tiệc cưới đơn giản tại NVH xóm, các chi đoàn đứng ra tổ chức đám cưới cho đoàn viên thanh niên như: xây dựng chương trình văn nghệ, sắp xếp đội hình nghi lễ theo tập quán truyền thống, vận động đoàn viên làm thủ tục đăng ký kết hôn trước khi tổ chức lễ cưới.
Tuy nhiên việc thực hiện NSVM trong việc cưới ở nhiều địa phương trong tỉnh vẫn còn những thủ tục nặng nề, tổ chức lễ cưới linh đình, dài ngày, gây lãng phí thời gian, tiền bạc. Chứng kiến một đám cưới ở huyện Mỹ Lộc, nhiều người không khỏi ngỡ ngàng vì gia chủ mặc dù không khá giả nhưng vẫn đầu tư sân khấu hoành tráng, dàn nhạc sống với những chiếc loa công suất lớn. Buổi tối trước ngày đón dâu, chú rể và thanh niên làng đến nhà gái giao lưu, sau đó 22 giờ trở về nhà trai mở loa hết công suất để “phục vụ” bạn chú rể ca hát. Lúc nhà trai đón dâu về, sau khi đại diện nhà gái nhà trai cảm ơn, dặn dò con cháu là đến chương trình văn nghệ của thanh niên. Có hơi men trong người nên nhạc càng to, họ càng phấn khích, một số người nhảy múa cả ở khu vực các cụ cao niên đang ngồi, gây phản cảm. Tâm sự với chú rể, tôi được biết hầu hết các đám cưới trong vùng hiện nay đều “luật bất thành văn” là phải có nhạc sống, loa to; gia đình có điều kiện hơn thì thuê đoàn vũ công chuyên nghiệp với kinh phí vài triệu đồng cho gần 1 giờ biểu diễn. Nhiều gia đình kinh tế khó khăn cũng cố vay mượn, lo đám cưới linh đình để được “nở mày nở mặt”. Chính những cuộc “chạy đua” vì sự hoành tráng trong đám cưới như thế mà nhiều gia đình sau khi lo xong đám cưới đã phải gánh những khoản nợ vượt quá khả năng chi trả. Thời gian gần đây, rộ lên việc nhiều gia đình trước khi tổ chức đám cưới cho con được thầy bói phán phải đón dâu 2 lần để tránh xung khắc, ly tán. Đám cưới của chị Bùi Thị G (25 tuổi) ở Thành phố Nam Định được tổ chức 2 lần trong 3 ngày. Nhà trai ở Hà Nội cách nhà gái gần 100km, gia đình chú rể được thầy bói phán hai tuổi không hợp nhau, phải đón dâu hai lần. Ngày chạm ngõ, gia đình nhà trai bàn kế hoạch ngày tháng, thủ tục đón dâu với nhà gái nhưng hai bên bất đồng quan điểm vì nhà gái cho rằng khoảng cách địa lý khá xa và tổ chức đón dâu hai lần sẽ gây tốn kém, mệt mỏi. Nhưng rồi để giữ hòa khí thông gia, gia đình cô dâu đành miễn cưỡng theo sự sắp xếp của nhà trai. Theo nhiều nhà nghiên cứu văn hóa, việc đón dâu hai lần thực chất là quan niệm mê tín dị đoan gây phiền toái cho hai bên gia đình cô dâu chú rể. Với những cô dâu chú rể có gia đình cách xa nhau, việc tổ chức lễ cưới hai lần gây mệt mỏi vì cô dâu chỉ ở nhà chồng một hôm, hôm sau phải về nhà bố mẹ đẻ để chờ nhà trai lên xin dâu lần hai, không những tốn thời gian mà kinh phí tổ chức cũng bị đội lên gấp đôi.
Để thực hiện tốt NSVM trong việc cưới nói riêng, các cấp, các ngành từ tỉnh đến cơ sở cần tiếp tục tăng cường chỉ đạo thực hiện phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa”. Đề cao trách nhiệm của cán bộ, đảng viên, công nhân, viên chức, nêu cao vai trò người đứng đầu trong chỉ đạo và thực hiện NSVM. Đổi mới, nâng cao chất lượng và đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động nhân dân tránh thực hiện các hủ tục, mê tín dị đoan trong việc cưới. Tăng cường kiểm tra, kịp thời ngăn chặn, phê phán những biểu hiện rườm rà, lãng phí không phù hợp với cuộc sống văn minh hiện nay./.
Bài và ảnh: Viết Dư
