Trong ký ức về quê hương một thuở, tháng ba thật đẹp và rực rỡ sắc màu với cây gạo đầu làng nở hoa đỏ rực một góc trời, với sắc tím nao lòng của hoa xoan và hương thơm nồng nàn hoa bưởi. Nhưng tháng ba ngày tám còn là những ám ảnh không nguôi về những ngày mưa dầm, trời nồm ướt, bếp lửa khói um, cay xè mắt vì rơm rạ ẩm, những bữa cơm độn ngô, khoai, sắn và cả những món ăn của sự tằn tiện, sẻn nhặt, chắt chiu. Những vại cà nén, hũ tương, vại nước cua đã cùng người dân quê tôi kinh qua bao khó khăn mùa giáp hạt.
 |
| Ảnh minh hoạ/ Internet |
Mẹ tôi mỗi lúc ngồi ôn lại chuyện xưa thường ngậm ngùi nhắc đến những buổi trưa nắng cháy da, ngoài cánh đồng, lũ cua không chịu được nước nóng bò cả lên bờ cỏ và những lùm rạ. Vậy mà mấy mẹ con vẫn lặn lội ngoài cánh đồng chang chang nắng, bắt cua về cải thiện bữa ăn. Ngày ấy đồng ruộng ít sử dụng thuốc trừ sâu nên cua rất nhiều, chỉ cần đi ven các bờ vùng, bờ thửa chừng một tiếng là đã bắt được đầy giỏ. Ngoài những món canh cua rau đay, mồng tơi, canh cua hoa thiên lý ngọt ngào và mát lịm những trưa hè oi bức, mẹ thường chọn ra một mớ cua chắc mẩy để muối. Muối cua tưởng đơn giản, thế mà mẹ tôi bảo phải có tay mới làm được vại nước cua để ăn cả năm vẫn thơm ngon. Sau khi ngâm nước muối nhạt mấy lần, bỏ vào rổ xóc hết đất cho sạch và hết mùi hăng, cua được bỏ mai, yếm, chỉ lấy phần thân, để thật ráo nước. Mẹ lấy chiếc vại đã phơi nắng khô cong, cứ một lớp cua lại rải một lớp muối, trên cùng phủ thêm một lớp muối dày. Chiếc vại được đậy bằng vải xô, đè thêm một cái đĩa, trên lại chèn một cục gạch cho chắc chắn rồi chôn bán âm bán dương ngay sau bể nước mưa. Chỉ sau khoảng một tháng là đã có thứ nước cua muối đậm đà, xanh óng như nước chè tươi, chấm rau lang, rau muống luộc hoặc chan với cơm thật ngon ngọt. Những hôm mưa dầm tháng ba, chẳng phải lo đi chợ, chỉ cần lấy ít xác cua, dim với hành mỡ, cho thêm mấy lá lốt thái chỉ vào, thế là bọn trẻ chúng tôi đã có món ăn mặn thật đưa cơm.
Bây giờ ở quê lúc nào cũng sẵn thức ăn, chẳng còn nhà nào phải muối cua để dành như trước. Lũ bạn mò cua bắt ốc tóc khét nắng ngày xưa giờ cũng tỏa đi khắp nơi làm ăn, sinh sống, ít có dịp về làng. Những chiếc vại muối cua nhiều nhà bỏ lăn lóc trong bếp, ngoài vườn. Nhưng vại nước cua vẫn là một phần nỗi nhớ của rất nhiều người từng sống ở nông thôn ngày trước./.
Lam Hồng
