Ngày trước, cứ khoảng giữa tháng chạp trở đi, giữa bộn bề công việc lo cho một cái Tết tươm tất, đủ đầy, nhiều gia đình ở quê vẫn dành thời gian làm các món mứt từ hoa trái, rau củ vườn nhà.
 |
| Ảnh: Internet |
Mứt khế làm từ những quả khế chua xanh óng, thoảng vị chua dôn dốt, hợp với bọn trẻ con và con gái. Mứt bí xanh, mứt khoai lang tím giòn tan, ngọt lịm dành cho người thích ngọt. Mứt gừng cay dịu, ấm sực và thơm nồng được người già ưa chuộng khi nhâm nhi cùng chén trà nóng hổi. Riêng món mứt quất thì ai cũng thích, bởi màu sắc rực rỡ, cân bằng giữa hai vị chua, ngọt, lại có hương thơm tinh dầu rất đặc trưng. Đầu tháng chạp, mấy cây quất trồng quanh bờ ao mới lốm đốm vài quả vàng tròn xoe giữa màu lá xanh mướt. Vậy mà chỉ sau khoảng hai tuần, những quả ươm ươm đã chuyển sắc vàng tươi. Chúng tôi theo bà ra vườn, chọn hái những quả quất tròn đều, vỏ mỏng, căng mọng về nhà rửa sạch bằng nước muối. Bà dùng dao thật sắc, cẩn thận khía từng quả quất thành 5, 6 múi đều nhau, ép nhẹ cho ra hết hạt và bớt nước chua, tạo thành những bông hoa nhỏ xinh, tươi thắm rồi ngâm ngay vào chậu nước vôi trong. Sau khi chần qua nước phèn chua, xả vài lần nước và để thật ráo, những quả quất được trộn đều với đường. Để vài tiếng cho đường tan chảy hết thành nước, bà cho quất vào chiếc chảo gang rộng, đun lửa nhỏ liu riu. Khâu này bà bảo là quan trọng nhất, vì nếu sên không khéo hoặc nóng vội, đường bị cháy là hỏng cả mẻ mứt. Các cháu ngồi quanh bếp lửa, hơi nóng tỏa ra làm hồng tươi những đôi má phúng phính, những cặp mắt chăm chú nhìn chảo mứt đang sôi lăn tăn đầy vẻ háo hức. Bà thỉnh thoảng lại dùng đũa gợt nhẹ một chút đường lên kiểm tra, tới khi đường và quất quyện lại quánh dẻo, những quả quất chuyển màu nâu vàng ánh và có độ trong là mẻ mứt đã hoàn thành. Mứt quất để thật nguội, cho vào hũ thủy tinh có thể để dành cả năm mà vẫn giữ nguyên màu sắc và hương vị hấp dẫn. Bà chia cho chị em tôi mỗi đứa mấy quả mứt quất nếm thử. Ngắm nghía từng quả quất màu cánh gián, nhẹ nhàng cắn vào lớp thịt quả sánh dẻo, vị chua chua, ngọt ngọt, hơi the the đầu lưỡi của tinh dầu vỏ quất thật quyện khiến chúng tôi cứ phải nhấm nháp từng tí một vì sợ mau hết.
Bây giờ, chợ quê ngày giáp Tết cũng bày bán đủ các loại bánh mứt màu sắc bắt mắt, hương vị thơm ngon. Nhưng nhà tôi vẫn giữ thói quen dành ra một ngày, làm mẻ mứt quất dẻo thơm để ăn vào những ngày Tết, cho con cháu có dịp quây quần, xúm xít bên nhau khi năm mới đang đến thật gần./.
Lam Hồng
