Chợ phố mùa này đã xuất hiện khoai mỡ. Ghé vào hàng một chị người quen với đủ thứ rau xanh, củ, quả vừa mang từ quê lên còn tươi rói, tôi chọn ngay một củ khoai mỡ trắng to bằng cái rá. Giữa những ngày đông giá rét, cả nhà ngồi xì xụp bên nồi canh khoai mỡ nấu tép đồng nóng hổi, mẹ tôi lại bùi ngùi nhắc chuyện ngày xưa.
 |
| Ảnh: Internet |
Cứ tầm khoảng tháng hai âm lịch trở đi, khi mặt đất trở lên mềm ẩm, tơi xốp bởi mưa xuân, người dân quê tôi lại bắt đầu vào mùa trồng khoai mỡ. Những miếng củ con làm giống cắt ra từ củ mẹ được chấm tro bếp hoặc quét một lớp vôi, để nơi khô ráo từ mùa thu hoạch trước được mang ra, trồng xuống những luống đất đã chuẩn bị sẵn. Cây khoai mỡ nhanh chóng bật lên những mầm non bụ bẫm màu đỏ tía, vươn ngọn bám vào giàn, mở xòe những chiếc lá hình tim xinh xắn. Đến đầu hè, cả giàn khoai đã tốt um, phủ xanh bờ tường. Sang đông, khi những chiếc lá dưới gốc chuyển màu vàng úa là tới lúc thu hoạch. Cả nhà tôi tranh thủ ngày nắng ấm, khô ráo đi đào củ. Mấy chị em tôi hì hục bê những rổ dây và lá khoai mẹ vừa cắt, đổ gọn ra một góc vườn. Bố tôi nhẹ nhàng bới rơm rạ mục và đất phủ trên mặt luống rồi lấy xẻng đào hốc rộng xung quanh gốc, tránh không chạm vào củ. Đến trưa, những củ khoai mỡ nặng vài cân một chùm đã được lôi lên, chúng tôi xếp vào thúng lót lá chuối khô, khiêng về nhà. Những củ to, lành lặn được để vào nơi khô thoáng ăn dần trong năm. Những củ chẳng may bị mấp, mẹ tôi bôi ngay vôi vào cũng giữ được độ tươi ngon trong vài tháng. Những mùa khoai mỡ bội thu đã giúp gia đình tôi cũng như nhiều nhà khác trong làng đi qua những ngày tháng khó khăn, thiếu thốn, vất vả. Nhớ những năm mất mùa, đói kém, cơm độn phần nhiều là ngô răng ngựa, khoai lang khô, sắn tàu, có thêm bát canh khoai mỡ ăn cùng cảm thấy đỡ xót ruột. Khoai mỡ luộc hoặc đồ xôi mặc dù bở tơi nhưng rất nhạt, khi ăn phải chấm với đường. Tuy nhiên, chỉ cần có ít tép đồng tươi, vài cọng mùi tàu nấu cùng thì món canh khoai mỡ lại trở nên ngon ngọt, đậm đà và dậy lên mùi thơm hấp dẫn, ai đã từng ăn một lần thì không thể quên.
Sau này, chúng tôi lên thành phố lập nghiệp, đón bố mẹ lên sống cùng. Có lần, được người hàng xóm biếu củ khoai mỡ, mẹ tôi cắt lại mấy miếng, dồn đất, xỉ than vào bao xác rắn đem trồng trên sân thượng. Ngày nào mẹ cũng chăm chút, tưới tắm và ngắm nghía không chán mấy cây khoai mỡ. Nhưng phố xá đất chật, người đông, những dây khoai mỡ mảnh mai lơ lửng trên tầng ba khi thu hoạch chỉ cho vài củ con con, èo uột. Tôi thấy mẹ thở dài, biết lòng mẹ đang da diết nhớ quê./.
Lam Hồng
