Từ lúc còn nằm đu đưa trong cánh võng êm đềm, lũ trẻ chúng tôi đã được nghe những lời ru ngọt ngào của bà, của mẹ: “Con tôi buồn ngủ, buồn nghê/ Buồn ăn cơm nếp, cháo kê, thịt gà”. Với người quê một thuở, chè kê, cháo kê được xếp vào một trong những món ngon, tuy dân dã mà đậm đà, khó quên.
 |
| Ảnh: Internet |
Lớn lên chút nữa, mỗi lần theo bố từ phố về quê chơi, chúng tôi đều được bố cho ăn một bát chè nhỏ ở quán “chè kê - đặc sản quê hương” nằm bên gốc đa xanh mát ven đường. Ban đầu, chúng tôi chẳng mấy thích thú bởi thứ chè sền sệt và cái vị hơi nồng nồng của nó. Nhưng khi được bà cụ bán hàng bẻ cho miếng bánh đa vừng, phết chè kê lên đó kèm một ít đậu xanh đồ chín bở tơi ăn cùng thì chị em tôi ăn mãi không thấy chán. Lâu rồi thành quen, dù sau này công việc đi nhiều nơi, được nếm qua biết bao món ngon, vật lạ của nhiều vùng quê khác nhưng cứ đi qua quán chè kê là tôi lại ghé vào. Bởi trong món ăn tưởng như quá đỗi bình dị đó chứa đựng bao nhiêu mưa nắng, tảo tần của người phụ nữ nông thôn. Người dân quê tôi vốn cần cù, chịu khó nên quanh năm, công việc đồng áng, ruộng vườn chẳng mấy khi ngơi nghỉ. Tháng giêng mưa bụi, việc đồng thư thả, các bà, các chị mang vài nắm hạt kê rắc xuống những khoảng đất còn trống quanh nhà. Vài ngày sau, cây kê đã mọc lên bời bời như mạ non. Đầu hè, khi những bông kê mềm mại màu vàng nâu nặng trĩu uốn cong cần câu là đến lúc thu hoạch. Bông kê được cắt về, phơi qua mấy nắng rồi tuốt hạt vào nong nia, sàng sảy kỹ, cho vào vại sành. Những ngày mưa gió, hoặc vào dịp nhà có việc giỗ chạp, các bà, các mẹ xúc ra chậu một ít hạt kê, giao cho các con cháu ngồi nhặt bỏ hạt lép và những hạt cỏ lồng vực lẫn vào. Những hạt kê mẩy căng, bé li ti và tròn vo như viên trứng cá sau khi xay tróc vỏ có màu vàng đậm được cho vào rá vo sạch rồi ngâm trong nước lạnh mấy tiếng cho nở. Khi nồi nước sôi sùng sục trên bếp mới bốc từng nắm hạt kê thả vào, hạ nhỏ lửa và khuấy đều cho đến khi thấy nặng tay thì thêm chút đường hoặc mật mía rồi bắc ra. Lúc này, hạt kê nở đều như hoa ngâu, vàng tươi và sánh mịn. Thông thường, món chè hạt kê chỉ thuần chất như thế mới giữ được nguyên vẹn vị thơm dịu đặc trưng. Nhưng cũng có khi, những người phụ nữ đảm đang còn cho thêm vào chè kê ít đậu xanh và nước gừng, nước hoa bưởi để tăng vị bùi ngậy và mùi thơm hấp dẫn. Và dù biến tấu thế nào, món chè đơn sơ, mát lành đó vẫn khiến những người nặng lòng với quê hương thổn thức mỗi lúc nhớ về./.
Lam Hồng
