Quê tôi đồng chiêm trũng, xưa kia vốn là vùng “đồng trắng nước trong”. Để làm ra hạt thóc phải trải qua bao khó khăn, vất vả nên hạt gạo đối với người dân quê tôi quý giá vô cùng.
 |
| Ảnh: Internet |
Tôi còn nhớ những ngày thu hoạch lúa chiêm, lũ trẻ quê nghèo chúng tôi bất chấp cái nắng bỏng rát của mùa hè, mải mốt trên những thửa ruộng vừa gặt xong để mót lúa. Mỗi đứa mang theo một chiếc rá con, mê mải nhặt những nhánh lúa, hạt lúa rơi vãi lẫn trong lùm rạ. Những hạt thóc lấm lem bùn đất cũng được mang về đãi sạch, dành cho gà vịt chứ không bao giờ bỏ phí. Vào mùa gặt tháng mười, cả làng vui như hội. Trên cánh đồng hun hút gió, những bông lúa trĩu hạt vàng rực lên trong cái nắng hanh hao. Các bà, các chị tay liềm tay hái, thoăn thoắt cắt lúa, xếp thành từng bó. Bà tôi ngồi ngắm sân thóc vàng rộm, lòng hân hoan với cảnh được mùa. Bọn trẻ con chạy nhảy, nô đùa trên những sân rơm, đường rơm thơm nức. Tôi nhớ cả những năm bão gió nhiều, khi lúa vẫn còn xanh đồng, cả làng hối hả đội mưa đi gặt lúa non tránh bão. Những gia đình không kịp thu hoạch hết, lúc bão tan đành ngậm ngùi bơi thuyền đi cắt những bông lúa xác xơ nổi trên mặt nước. Chỉ đến khi thóc đã được phơi săn, rê sạch, nằm êm ấm trong bồ, người dân quê tôi mới tạm trút được gánh lo. Trước đây, một vụ lúa thường kéo dài 6 tháng, hạt gạo được làm ra hoàn toàn theo phương pháp thủ công, dù vất vả hơn nhưng cơm ăn thơm ngọt và đậm đà. Sau những ngày mùa tất bật, cả làng tràn ngập những âm thanh no ấm. Tiếng giã thóc bằng cối đá thậm thịch, tiếng xay thóc bằng cối xay rào rào như tiếng mưa rơi. Mẹ tôi dẻo tay sàng sảy, để riêng phần gạo tấm và cần mẫn nhặt sạch những hạt sạn, hạt cỏ lồng vực lẫn trong thúng gạo trắng ngà. Khó nhọc là thế nên mẻ gạo đầu tiên bao giờ cũng dành để cúng cơm mới, gọi là cảm tạ đất trời, nhớ về tổ tiên và cầu mong vụ lúa tiếp theo mưa thuận gió hòa. Cơm vừa sôi trên bếp, mùi thơm đã ngào ngạt bay ra tận ngõ. Nâng bát cơm gạo mới dẻo thơm trên tay, tưởng như thấy cả nắng gió đồng quê và vị mặn mòi của những giọt mồ hôi rơi thấm đất.
Tôi đi xa quê bao năm, mỗi lúc bắt gặp cánh đồng trải dài bát ngát, một đống rơm vàng ánh lên trong nắng chiều sắp tắt lại thấy nao lòng. Mẹ tôi vẫn giữ thói quen sau mỗi mùa gặt hái lại đùm dúm gửi lên phố cho các con yến gạo mới như chút thảo thơm nhắc nhở chúng tôi về quê hương nặng nghĩa ân tình./.
Lam Hồng
