Người dân làng Vọc luôn tự hào là đất trồng dưa. Trong dân gian từng nhắc đến giống dưa ngon nổi tiếng đã trở thành đặc sản của làng: “Dưa làng Vọc, thóc Đô Quan”. Khi cái nắng hè ngày càng trở lên gay gắt, từng xe thồ dưa hồng với sắc cam rực rỡ lại kĩu kịt theo chân người lên phố và tỏa đi khắp nơi, mang vị ngọt thơm mát đến mọi nhà.
 |
| Ảnh: Internet |
Để có được những luống dưa hồng tốt tươi, trĩu quả, ngay từ tháng giêng, trên những thửa ruộng cao sau khi thu hoạch lúa, người dân làng Vọc đã hối hả cày bừa đất, làm cỏ thật kỹ và đánh luống để gieo hạt. Chỉ hơn một tháng sau, những ngọn dưa đã bò xanh mướt mặt luống, trổ hoa vàng lấm tấm. Quanh mỗi gốc cây, bà con lấy rơm rạ phủ đều một lớp vừa để giữ ẩm, tránh cỏ dại, vừa để khi dưa ra quả có chỗ “nằm” êm ái. Đúng như kinh nghiệm được người xưa truyền lại “nắng tốt dưa, mưa tốt lúa”, trời càng nắng to, những quả dưa càng mau phổng phao và lá dưa càng thêm biếc. Chẳng mấy chốc, những quả dưa đã to hơn bát ăn cơm, nằm lăn lóc trên khắp mặt ruộng. Nắng hè chói chang như thôi thúc, làm cho trái dưa nhanh ửng vàng. Sáng sớm, khi sương còn đọng lấp lánh trên những lá dưa phủ một lớp lông trắng mịn, người làng Vọc đã sẵn sàng quang gánh, thúng, rổ đi ra đồng hái dưa. Những quả dưa to đều, tròn trịa, sắc vàng óng được bà con cắt sát cuống và đặt vào thúng lót rơm hoặc lá chuối khô. Vào mùa dưa chín rộ cũng là lúc trẻ con làng Vọc được nghỉ hè, thoải mái chạy nhảy trên những cánh đồng dưa ngút ngát nắng gió. Chúng tha hồ chọn những quả dưa hồng cam thơm nức chỉ nhỉnh hơn vốc tay đã chín già, bở tung vì nắng, lột vỏ và bẻ ra chia nhau thưởng thức ngay tại ruộng. Cắn một miếng thịt quả trắng ngà, mềm mịn, húp soạt một cái thứ nước ngọt ngào đọng quanh đám hạt dưa trong lòng quả, cái oi ả, bức bối của ngày hè như tan biến. Mùa dưa hồng chỉ chín rộ trong khoảng thời gian ngắn, mới rực vàng khắp phố, thoáng chốc đã thưa thớt, nên người thành phố tranh thủ lúc dưa nhiều và rẻ, chế biến dưa thành các món giải khát như kem, sinh tố dưa hoặc dưa dầm đường ăn cho giảm nhiệt cái nóng của mùa hè. Còn với người dân làng Vọc, nhất là những ai xa quê, dễ gì quên được hương vị ngọt thơm, mát lành của món canh dưa hồng. Những trưa nắng gay gắt, chỉ cần ít tôm đồng tươi bóc vỏ, băm nhuyễn, nấu chung với dưa hồng chín tới cắt miếng, thêm cọng hành hoa, mùi tàu, thế là cả nhà đã có món canh ngon, ăn vừa mát vừa bổ. Dạo đời sống còn khó khăn, cuối mùa, những quả dưa đèo cũng chẳng bỏ đi mà được người dân đem muối chua, ăn giòn và ngọt hơn nhiều so với cà pháo. Bây giờ, món dưa hồng muối chỉ còn trong ký ức của người già nhưng luôn được kể lại cho con cháu mỗi mùa dưa hồng chín rộ./.
Lam Hồng
