Thấy người hay thì phải cố mà bắt chước; thấy người dở thì phải tự xét xem mình có dở như thế không để mà sửa đổi. Chính mình có điều hay thì phải cố mà giữ lấy, có điều dở thì phải cố mà trừ đi.
Người chê ta, mà chê phải, tức là thầy ta; người khen ta, mà khen phải, tức là bạn ta; còn người nịnh hót ta là người cừu địch hại ta vậy.
Cho nên người quân tử trọng thầy, quý bạn và rất ghét cừu địch, thích điều phải mà không chán, nghe lời can mà biết răn... Như thế dù muốn không hay cũng không được.
Kẻ tiểu nhân thì không thế. Làm bậy mà lại ghét người chê mình; rất dở mà lại thích người khen mình; bụng dạ như hổ lang, ăn ở như cầm thú nhưng thấy người ta không phục, lại không bằng lòng; thân với kẻ siểm nịnh, xa cách kẻ can ngăn, thấy người chính trực thì cười, thấy người trung tín thì chê... Như thế thì dù muốn không dở cũng không được.
Tuân Tử
Lời bàn: Đạo tu thân rút lại chỉ có biết theo điều hay, biết tránh điều dở. Muốn tới mục đích ấy thì không những là phải tự xét mình mà còn phải xét cách người ở với mình nữa. Đối với người, cần phải biết hai điều: Ai khen chê phải, khuyên răn hay, thì phục, thì bắt chước; ai chiều lòng nịnh hót thì tránh cho xa, coi như quân cừu địch. “Nên ưa người ta khuyên mình hơn người ta khen mình” có như thế, thì mới tu thân được./.
Theo Cổ học tinh hoa
