Tại lễ hội Phủ Dầy (Vụ Bản) năm 2012 diễn ra từ ngày 24 đến 29-3-2012 (tức 3-3 đến 8-3 năm Nhâm Thìn), môn thi đấu cờ người đã thu hút 35 cờ thủ đến từ 14/18 xã, thị trấn trong huyện tham gia cùng đông đảo nhân dân đến xem và cổ vũ.
 |
| Thi đấu cờ người tại phủ Vân Cát trong lễ hội Phủ Dầy. Ảnh: Xuân Thu |
Việc tổ chức chơi cờ người khá công phu. Bàn cờ được kẻ trên sân đất rộng, 32 người đội nón, mũ, mặc quần áo có biểu tượng quân cờ. Có 7 loại quân cờ với trang phục khác nhau chia đều cho hai bên. Mỗi bước đi của quân cờ đều có người hô để khán giả dễ theo dõi. Quần thể di tích Phủ Dầy có nhiều điểm di tích nhưng môn thi đấu cờ người chủ yếu diễn ra tại phủ Vân Cát. Cụ Trần Xuân Bái, thủ nhang phủ Vân Cát năm nay 80 tuổi cho biết, từ thời tóc “để chỏm” ông đã chứng kiến các cụ cao tuổi trong làng chơi cờ người trong lễ hội Phủ Dầy. Lúc đầu, giải cờ được tổ chức tại phủ Tổ Vân Cát, sau này do không gian chật nên tổ chức ở phủ Vân Cát. Giải cờ người ngày trước thường do chánh tổng đứng ra tổ chức nên rất đông, vui, thời gian kéo dài. Nhiều cờ thủ đến từ các tỉnh Thanh Hóa, Ninh Bình, Thái Bình phải nghỉ trọ đợi đến lượt thi đấu. Ngày đó, việc chuẩn bị thi đấu cờ người rất kỹ càng, khắt khe. Người cầm cờ được lựa chọn kỹ, là con của các gia đình nền nếp được dân làng quý trọng, hoặc là con gái chưa chồng, có nhan sắc. Hai người đẹp nhất trong số 32 người tham gia bàn cờ được chọn làm quân Tướng. Hai kỳ thủ râu tóc bạc phơ được bố trí ngồi trên 2 chòi cao. Mỗi nước đi đều có người hô dõng dạc. Có những trận chung kết căng thẳng, diễn ra nửa ngày mới kết thúc. Trong những năm chiến tranh, cờ người bị mai một bởi thiếu kinh phí, nhân lực. Nhằm khôi phục môn thể thao truyền thống của cha ông, từ lễ hội Phủ Dầy năm 2010, Ban chỉ đạo lễ hội đã phân công các đơn vị chức năng gồm Phòng VH và TT, Phòng GD và ĐT huyện, xã Kim Thái, phủ Vân Cát duy trì môn cờ người để lễ hội thu hút khách thập phương.
Việc khôi phục, phát triển môn cờ người trong lễ hội Phủ Dầy những năm qua gắn liền với sự phát triển của phong trào cờ tướng ở các xã, thị trấn trong huyện Vụ Bản, trong đó có sự đóng góp của Hội Người cao tuổi. Được sự ủng hộ của cấp ủy, chính quyền các xã, thị trấn, vào các ngày lễ, tết, Ngày hội Đại đoàn kết toàn dân, dịp mừng thọ, Ngày Người cao tuổi Việt Nam (6-6), Ngày quốc tế Người cao tuổi (1-10)…, Hội Người cao tuổi trong huyện đã tổ chức các giải cờ tướng tạo cho hội viên giao lưu, nâng cao tinh thần rèn luyện sức khỏe. Đặc biệt, trong các lễ hội làng truyền thống như hội làng Quả Linh, xã Thành Lợi; hội làng Vĩnh Lại, xã Vĩnh Hào; lễ hội đền Giáp Nhất xã Quang Trung… môn thể thao cờ người đã được đưa vào thi đấu thu hút đông đảo nhân dân địa phương và du khách thập phương tham dự. Ông Bùi Ngọc Vũ, Chủ nhiệm CLB cờ tướng liên xã Quang Trung cho biết, CLB thành lập từ năm 1987, đến nay thu hút 76 hội viên ở 9/18 xã, thị trấn của huyện tham gia. Vào dịp lễ hội Phủ Dầy, ngoài việc tổ chức thi đấu cờ bỏi trong hội Phủ Giáp Ba (xã Quang Trung), CLB thường xuyên cử các VĐV tham gia giải cờ người hội Phủ Dầy và đều đạt kết quả cao.
Chuẩn bị cho thi đấu cờ người trong lễ hội Phủ Dầy năm 2012, Phòng VH-TT huyện đã phối hợp 18 xã, thị trấn trong huyện tuyển chọn các VĐV tham dự. Phòng GD và ĐT huyện đã chỉ đạo Trường THCS xã Kim Thái cử 35 học sinh lớp 9 tham gia cầm cờ và 2 giáo viên thể dục làm công tác trọng tài, điều hành giải đấu. Các trận đấu cờ thi đấu theo Luật Cờ tướng của Bộ VH, TT và DL. Ngoài ra, để giải cờ diễn ra đúng thời gian, các ván cờ thi đấu khoảng 50 phút, mỗi nước đi không quá 1 phút, cờ thủ muốn đi quân cờ nào đều dùng cờ chỉ vào quân cờ đó rồi dẫn đến vị trí mới. Hình ảnh "ba quân tướng sĩ" với áo mão, cờ quạt rợp trời trong giải đấu cờ người đã làm cho không khí lễ hội càng thêm đặc sắc, thu hút đông đảo du khách thập phương tham dự./.
Thanh Ngọc
