Qua đợt điều tra, thống kê và sưu tầm tài liệu quý hiếm tại huyện Vụ Bản (tháng 7-2011), đoàn công tác của Cục Văn thư và Lưu trữ Nhà nước (Bộ Nội vụ) đã phát hiện trong kho lưu trữ của huyện đang cất giữ 9 sắc phong thời Lê Trung Hưng. Đây là tài liệu rất quý, hiếm mà ít nơi còn lưu trữ được. Qua công tác dịch thuật cho thấy, cả 9 sắc phong đều thuộc về dòng họ Ngô Đình ở xã Ngũ Xá, huyện Thiên Bản (Vụ Bản ngày nay). Các sắc phong đều có kích thước 150cm x 80cm, nội dung phong quan, phong tước lộc cho các cá nhân. Trong đó, 4 sắc phong cho Ngô Đình Tập, 4 sắc phong cho Ngô Đình Sắt, 1 sắc phong cho Ngô Đình Đang. Trong đó có sắc phong xuất hiện cách đây 300 năm. Đây là sự bổ sung kịp thời cho nguồn tư liệu quý hiếm của quốc gia phục vụ công tác nghiên cứu về thời Lê Trung Hưng. Tuy nhiên, việc tồn tại khá lâu cộng với điều kiện bảo quản không đầy đủ, nên hầu hết các sắc phong đều đã bị hư hại một phần, nhiều chỗ mục ố, rách mép. Chỉ có 3 bản còn xác định được niên đại lập từ thời Lê gồm: 1 bản lập năm Chính Hoà 26 (1705), 1 bản lập năm Bảo Thái 9 (1729), 1 bản lập năm Cảnh Hưng 11 (1750), 6 bản còn lại bị rách mất niên đại, nếu không được tu bổ kịp thời, bảo quản đúng chế độ, các sắc phong này sẽ bị hư hại nặng và không thể khôi phục lại được. Theo đề nghị của Cục Văn thư và Lưu trữ Nhà nước, ngày 15-3-2012, UBND huyện Vụ Bản đã giao toàn bộ 9 bản sắc phong này cho Trung tâm Lưu trữ Quốc gia I, nơi có trang thiết bị hiện đại để bảo quản, phục chế.
 |
| Nhà thờ dòng họ Ngô Đình ở thôn Nhì, xã Trung Thành (Vụ Bản). |
Để hiểu rõ hơn về 9 sắc phong, phóng viên Báo Nam Định đã đi tìm hiểu về dòng họ Ngô Đình ở địa danh xã Ngũ Xá xưa. Với khoảng thời gian hàng trăm năm đã qua, tên làng, tên xã, tên huyện đổi thay, nên rất khó xác định được địa danh xã Ngũ Xá. Qua dịch lại, một số sắc phong có nhắc đến địa danh xã Bảo Ngũ, huyện Thiên Bản. Đối chiếu với tư liệu cổ về huyện Vụ Bản, xã Bảo Ngũ xưa, nay thuộc thôn Nhất, thôn Ba của xã Quang Trung và thôn Nhì, thôn Tư của xã Trung Thành. Nơi đây có khá nhiều dòng họ Ngô, trong đó dòng họ Ngô Đình chỉ có ở thôn Nhì, xã Trung Thành. Sau khi nghe chúng tôi đề cập, các ông Ngô Đình Chiến và Ngô Đình Cơ là những người đứng đầu các chi trong dòng họ đều khẳng định 9 sắc phong thuộc dòng họ của mình. Dòng họ Ngô Đình do cụ tổ là Ngô Đình Nga từ Nghệ An đến đây lập nghiệp khoảng những năm 1500. Dòng họ này luôn xuất hiện những người học hành đỗ đạt cao, có công lớn, được triều đình phong kiến phong thưởng, giao giữ chức vụ quan trọng. Tiêu biểu như Điền quận công Ngô Đình Điền đã có công đắp đê sông Đáy chống sự tàn phá của thiên tai, bảo vệ cuộc sống, mùa màng, được nhân dân nhiều nơi thờ tự. Cụ Ngô Đình Tập từng được phong Anh liệt tướng quân, Vũ Động tướng quân, Minh Đôn tướng quân, cụ Ngô Đình Sắt được phong Hoằng tín đại phu, Mậu lâm lang, Trì Uy tướng quân… vì đã có công lớn trong đánh giặc, cứu giúp nhân dân. Trong dòng tộc còn có bà Ngô Thuận Phi là Phi tử của Chúa Trịnh Cán. Trải qua hàng trăm năm tồn tại, phát triển, hiện dòng họ Ngô Đình có 4 chi với trên 100 hộ. Về nguyên nhân thất lạc 9 sắc phong, theo ông Chiến và ông Cơ, khoảng năm 1964 khi thực hiện quy hoạch đồng ruộng để phục vụ sản xuất, lúc đó, các cơ quan chức năng của tỉnh và huyện Vụ Bản phát hiện ngôi mộ cổ có xác ướp được cho là người của dòng họ Ngô với 36 bộ quần áo. Dòng họ Ngô ở huyện Vụ Bản có khắp nơi trong huyện từ các xã Quang Trung, Liên Minh, Liên Bảo, Đại An... Nên để làm rõ thêm lai lịch ngôi mộ, người trong dòng họ Ngô Đình đã đồng ý cho các cơ quan chức năng mượn các sắc phong. Do người cho mượn sắc phong đã mất nên từ đó người trong họ không biết các sắc phong ở đâu. Ông Chiến, ông Cơ bày tỏ niềm vui khi tìm thấy sắc phong và được các cơ quan chức năng bảo quản, phục chế coi như vốn quý của quốc gia. Đây là niềm động viên rất lớn con cháu dòng họ Ngô Đình bởi từ lâu dòng họ đã thất lạc mất gia phả.
Từ việc 9 sắc phong từ thời Lê Trung Hưng của dòng họ Ngô Đình được phát hiện, các huyện, thành phố cần kiểm tra, kiểm soát lại kho lưu trữ, qua đó có thể phát hiện thêm các tài liệu quý hiếm có ý nghĩa giá trị lịch sử, văn hóa. Đồng thời, người dân cũng cần nâng cao ý thức trong việc bảo tồn, giữ gìn các tài liệu của cha ông để lưu giữ lại cho mai sau và để phục vụ cho công tác tìm hiểu, nghiên cứu của các cơ quan chức năng./.
Bài và ảnh: Đức Thiện
