Chọi dế là trò chơi mang đậm nét văn hoá làng quê. Dế để chọi, chọn loại dế mình thuôn, tiếng gáy to, tính hung hăng, gặp nhau là húc đầu chọi. Dế chọi nhỏ hơn dế mèn, thân đen bóng hoặc nâu sẫm, đầu cánh có một chấm vàng. Thường chỉ có dế đực mới thích chọi và chỉ chọi lúc đã trưởng thành. Dế chọi tốt là con nhanh nhẹn, đầu to, vai rộng, bụng nhỏ, chân cao, càng mập, râu dài mướt, cánh nổi rõ từng đường vân. Nuôi dế trong hộp cho ăn sương đêm, cỏ non và khoai lang, thỉnh thoảng cho nếm chút rượu để gây máu hiếu chiến. Trước khi đưa dế đi đấu phải cho dế đấu thử vài lần để làm quen. Trận đấu dế thường diễn ra trên bãi cỏ, trẻ em thường họp nhau thành từng nhóm, cho dế đấu với nhau rồi chọn ra những con dế hay đem chọi thi với những nhóm khác. Trận đấu dế thường không có trọng tài mà chỉ quy ước giữa hai chủ dế, có thể giao kèo chọi dế đến chết hoặc chọi đến thua. Dù đã giao hẹn là chọi đến chết nhưng chủ nào thấy dế của mình núng thế thì có thể xin thua, dừng cuộc đấu để cứu dế.
Trong trận đấu, hai con dế phải có tầm vóc ngang nhau, qua sự ước lượng của hai chủ dế. Đấu dế chỉ chọn đấu đôi, áp sát cửa hai chiếc lồng vào nhau rồi từ từ kéo lên, khi hai con dế vào sân đấu, dế nhìn nhau giữ miếng, khe khẽ gáy, tiến lại gần nhau rồi bất ngờ chống càng, ghé miệng cắn, ghì chặt nhau, lừa miếng tung càng đá hậu. Lúc đã mệt, dế lùi ra nhưng vẫn gáy khiêu khích. Có con dế vừa vào trận đã tấn công dữ dội để nhanh chóng cắn thủng bụng đối phương. Không phải cứ dế to hơn là thắng mà ưu thế luôn thuộc về những con dế gan góc và mưu mẹo./.
Ngọc Linh
