Chơi cờ người giống như chơi cờ tướng, gồm 32 quân là người thật. Cờ người thường dành cho các cụ cao niên chơi ở sân đình vào những ngày hội làng.
Cuộc đấu cờ người được chuẩn bị công phu. Quân cờ phải là những trai thanh gái lịch, là con của những gia đình có nền nếp trong làng. Số quân là 16 nam và 16 nữ, trong đó chọn ra hai tướng: một nam, một nữ phong làm tướng Ông, tướng Bà. Ngoài ra, phải có tổng cờ (trọng tài) trực tiếp giúp ban giám khảo theo dõi cuộc đấu. Ba mươi hai trai thanh, gái lịch thủ diễn 32 quân cờ từ tướng đến tốt mặc trang phục hai màu xanh - đỏ chia thành 2 đội. Mỗi “quân cờ” ngồi trên ghế đẩu, trước ngực đeo tên bằng chữ Hán. Cờ tướng có trang phục theo cấp tướng đời xưa, có lọng che... Khi quân sỹ hai bên đã chiếm lĩnh vị trí, hai tướng xuất hiện từ hai phía bàn cờ tiến vào trung trận. Tướng đỏ là một nam võ sinh mang hia đội mão, hiên ngang trong chiến bào, tay trái vuốt râu, tay phải cầm thanh long đại đao múa thế “xung thiên đề đao” và chỉ tướng xanh khiêu chiến. Tướng xanh là một nữ võ sinh với vóc dáng khoẻ mạnh, khuôn mặt xinh đẹp, oai phong lẫm liệt cũng múa tít một vòng “phương thiên họa kích” sẵn sàng nghênh chiến. Hai tướng biểu diễn những đòn thế giao đấu giữa tiếng reo hò của quân sỹ. Khi trống thu quân vừa đánh xong, chỉ trừ hai tướng đứng ở trung cung, các quân còn lại đều ngồi trên sân đúng vị trí của mình. Phát thanh viên đọc to những nước đi của hai kỳ thủ để các quân cờ bắt đầu di chuyển đến đúng chỗ. Mỗi thế cờ bắt quân là một hiệp đấu, có hiệp chỉ diễn ra trong một vài phút, nhưng cũng có hiệp diễn ra trong cả tiếng đồng hồ và kết thúc đầy kịch tính. Vào cuối trận đấu, khi một trong hai kỳ thủ lâm vào thế bí thì trận đấu càng diễn ra quyết liệt, khiến khán giả rất hồi hộp. Khi một trong hai đội thua, trên bàn cờ xảy ra một cuộc hỗn chiến giữa quân sỹ hai bên để đi đến kết thúc. Đội nào thua thì bị tướng của đội thắng dẫn làm “tù binh” đi vòng quanh sân, chào khán giả trong tiếng vỗ tay vang dội./.
Ngọc Linh
