Nhà hát Chèo Nam Định tham dự Liên hoan Sân khấu chào mừng Đại lễ 1000 năm Thăng Long - Hà Nội

Từ ngày 19-8 đến 22-8-2010, tại Hà Nội, Cục Nghệ thuật biểu diễn (Bộ VH-TT-DL) tổ chức Liên hoan Sân khấu chào mừng Đại lễ 1000 năm Thăng Long - Hà Nội. Tham dự Liên hoan có 14 vở diễn xuất sắc đã đoạt giải thưởng cao tại các kỳ Liên hoan sân khấu chuyên nghiệp toàn quốc ở các thể loại kịch chủng chèo, cải lương, kịch nói, tuồng, kịch hát dân tộc. Đó là các vở diễn: "Những vần thơ thép" (Nhà hát Chèo Việt Nam); "Thanh gươm cô Đô đốc" (Nhà hát Tuồng Việt Nam); "Thần đồng Đất Việt" (Nhà hát Chèo Nam Định); "Trọn đời trung hiếu với Thăng Long" (Nhà hát Cải lương Việt Nam); "Mỹ nhân và Anh hùng" (Nhà hát Kịch Việt Nam); "Hồn Việt" (Nhà hát Tuồng Đào Tấn); "Bài ca giữ nước" (Nhà hát Chèo Quân đội); "Ngọc Hân Công chúa" (Nhà hát Chèo Hà Nội)… Với nội dung ca ngợi các vị anh hùng dân tộc, các danh nhân văn hóa gắn liền với địa danh Thăng Long - Hà Nội, Liên hoan là một hoạt động nghệ thuật thể hiện tình cảm trân trọng, lòng biết ơn sâu sắc đối với thế hệ cha ông đã có công lao to lớn trong quá trình dựng nước và giữ nước; khắc họa và phản ánh sinh động những sự kiện lịch sử quan trọng hướng tới 1000 năm Thăng Long - Hà Nội, đồng thời giáo dục thế hệ trẻ đạo lý "Uống nước nhớ nguồn", truyền thống yêu nước, tự tôn dân tộc.

Nhà hát Chèo Nam Định vinh dự là đơn vị nghệ thuật được Ban tổ chức chọn tham gia Liên hoan với vở chèo lịch sử "Thần đồng Đất Việt" (tác giả kịch bản Trần Đình Ngôn; đạo diễn Bùi Đắc Sừ). Đây là vở chèo được đông đảo khán giả yêu thích, đã đoạt 2 Huy chương Vàng, 2 Huy chương Bạc, 1 Huy chương Đồng tại Hội diễn sân khấu chuyên nghiệp toàn quốc năm 2005. Vở diễn có đề tài lịch sử, tập trung khắc họa hình tượng Trạng nguyên Nguyễn Hiền, một danh nhân "Tuổi trẻ tài cao", nổi danh là thần đồng trong lịch sử các triều đại phong kiến. Năm Đinh Mùi (1247), dưới triều Trần đời vua Trần Thái Tông, cậu bé Nguyễn Hiền, 13 tuổi, quê làng Dương A, huyện Thượng Hiền, phủ Thiên Trường (nay là xã Nam Thắng, huyện Nam Trực), chiếm bảng Vàng, đoạt ngôi vị Trạng nguyên. Từ nhỏ, Nguyễn Hiền đã nổi tiếng là người sáng dạ, thông minh, tài chí hơn người, học một, biết mười. Tại năm thi Đinh Mùi, bài thi do nhà vua đề ra rất khó, Nguyễn Hiền không chỉ hiểu sâu sắc đề thi mà còn viết thành một bài phú có tính nghị luận sâu sắc, uyên bác. Khi Nguyễn Hiền vào cung yết kiến, thấy vị Trạng nguyên còn nhỏ tuổi, chưa thể đảm nhiệm chức quan, nên cho Nguyễn Hiền về quê học hành thêm, chờ 3 năm sau mới bổ dụng. Thời gian sau, với âm mưu thôn tính nước ta, nhà Nguyên cử sứ giả sang, muốn thử xem nước Nam có người tài giỏi hay không, nên đã đưa ra câu đối: một chiếc vỏ ốc và sợi chỉ, thách tìm được cách xâu qua, kèm theo bài thơ: "Hai mặt trời, mặt trời bằng đầu. Bốn trái núi, trái núi điên đảo. Hai ông vua tranh nhau một nước. Bốn cái miệng trong khoản dọc ngang". Nhà vua giao cho các bá quan văn võ nghiên cứu, nhưng không ai giải đáp được; lúc ấy, mới sai người về quê tìm vị Trạng nguyên Nguyễn Hiền. Nghe chuyện sứ nhà Nguyên, vị Trạng nguyên trẻ tuổi ung dung đọc lời giải đáp: "Tích tịch tang, tích tịch tang. Bắt con kiến càng buộc chỉ ngang lưng. Bên thì lấy giấy mà bưng. Bên thì bôi mật kiến mừng kiến sang". Khi về triều đình trong cuộc đấu trí với sứ giả nhà Nguyên, Nguyễn Hiền đã giải đáp được câu đố với chữ "Điền" khiến vua quan triều đình lẫn sứ giả phương Bắc kinh ngạc về tài thông minh, uyên bác của vị Trạng nguyên nhỏ tuổi. Qua đó, sứ giả nhà Nguyên "tâm phục, khẩu phục" lặng lẽ rút về nước. Với công trạng to lớn, Nguyễn Hiền được vua ban chức Thượng thư Bộ công.

Về giá trị nghệ thuật, vở diễn "Thần đồng Đất Việt" được "cấu trúc" với nhiều làn điệu chèo nguyên thể mang đậm nét độc đáo của

chiếng chèo Nam; các tích chèo được khai thác có chọn lọc, bố cục vở diễn được dàn dựng hợp lý. Các nhân vật trung tâm đều do các nghệ sĩ, diễn viên có kinh nghiệm "đàn ngọt, hát hay" đảm nhận như NSƯT Bích Thục, NSƯT Đăng Khoa (vai Lỗ Tam Phẩm), Diệu Hằng (vai bà mẹ), Ngọc Hùng (vai Trần Thái Tông), Thanh Vân (vai Trạng nguyên Nguyễn Hiền), Tiến Lâm (vai Trần Thủ Độ)… Vở chèo "Thần đồng Đất Việt" vinh dự được "đỏ đèn" tại Liên hoan sân khấu chào mừng Đại lễ 1000 năm Thăng Long - Hà Nội, khẳng định những thành công của tập thể cán bộ, diễn viên, nghệ sĩ Nhà hát Chèo Nam Định phục vụ nhu cầu thưởng thức văn hoá, văn nghệ, giải trí của các tầng lớp nhân dân./.