Với nhiều cách làm hay, sáng tạo, phong trào khuyến học trong các dòng họ trên địa bàn tỉnh đã được triển khai hiệu quả, góp phần thúc đẩy công tác khuyến học, khuyến tài, nâng cao chất lượng giáo dục - đào tạo ở các địa phương.
 |
| Các em học sinh giỏi Trường THCS Trực Mỹ (Trực Ninh) trao đổi bài trước giờ lên lớp. |
Họ Trần thôn Duyên Hưng, xã Nam Lợi (Nam Trực) là một trong những dòng họ tiêu biểu trong phong trào khuyến học, khuyến tài của địa phương. Từ rất lâu, các bậc cao niên trong dòng họ đã luôn giáo dục cho các thế hệ sau lòng tự tôn dòng họ và trách nhiệm công dân đối với đất nước. Hàng năm, trong ngày giỗ tổ, dòng họ Trần tổ chức họp mặt ôn lại công đức của tổ tiên, giáo dục, khuyến khích mọi người làm việc tốt, chấp hành tốt mọi chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước, giúp đỡ lẫn nhau… Việc khuyến học được dòng họ đặt ra nhằm động viên, khuyến khích, giáo dục, tạo mọi điều kiện cho tất cả con em trong dòng họ có thể học hành. Ngoài tuyên truyền, vận động gia đình quan tâm kèm cặp, định hướng để các con, các cháu học tập tiến bộ, dòng họ còn nêu gương gia đình hiếu học và gương thành đạt bằng con đường học tập. Từ chỗ trong dòng họ nhiều gia đình chưa coi trọng việc học, qua công tác khuyến học đã khích lệ động viên con em được đến trường đúng độ tuổi, không có ai bỏ học giữa chừng. Với phương châm người đi trước rước người đi sau, trong dòng họ phân công những người thành đạt hiện đang sinh sống và làm việc ở các thành phố lớn đỡ đầu các em học sinh, sinh viên đang theo học ở các trường đại học, cao đẳng, học nghề về nơi ở, phụ giúp điều kiện học hành trong suốt thời gian học đến khi ra trường, tạo điều kiện giới thiệu việc làm ổn định phù hợp với khả năng. Hiện dòng họ có 20 giáo viên được phân công kèm cặp cho trên 50 học sinh đang theo học ở các bậc học. Dòng họ có trang thông tin trên Facebook để các em học sinh, sinh viên và các thành viên trong dòng họ liên hệ trao đổi trong học tập, công tác và cuộc sống. Trong ngày phát thưởng khuyến học của dòng họ có sự giao lưu giữa con cháu học hành thành đạt với các em được nhận thưởng, trong đó những học sinh giỏi, sinh viên ra trường đi làm có kinh nghiệm, thành đạt truyền đạt nhưng kinh nghiệm học tập, tư vấn, định hướng cho các em đang học chọn ngành nghề phù hợp với khả năng. Đồng thời dòng họ khuyến khích các gia đình ở thành phố lớn, nhất là những người thành đạt tạo điều kiện về nơi ăn, chốn ở, lo việc làm phù hợp với năng lực của từng em khi ra trường; các trường hợp có hoàn cảnh khó khăn đều được người trong họ “đỡ đầu” để tiếp tục học tập. Trong ngày giỗ tổ hàng năm, dòng họ dành một buổi để tổ chức lễ phát thưởng cho các em học sinh, sinh viên xuất sắc; trung bình có từ 90 đến 110 em được nhận thưởng, với tổng kinh phí từ 15 đến 18 triệu đồng. Hiện tại, dòng họ Trần có hơn 100 người có trình độ đại học, thạc sĩ, tiến sĩ.
Nhận thức rõ vai trò của công tác khuyến học, khuyến tài, năm 2008, ban Khuyến học dòng họ Nguyễn Văn ở xóm 5 thôn Đông Duy, xã Yên Quang (Ý Yên) được thành lập với mục tiêu động viên con em trong họ đi học đúng độ tuổi và phấn đấu học giỏi, chăm ngoan; khuyến khích các gia đình trong dòng họ phát huy tinh thần học liên tục, học suốt đời bằng nhiều hình thức; đoàn kết để xây dựng gia đình văn hóa, “Gia đình học tập” và “Dòng họ học tập”… Để thực hiện mục tiêu đặt ra, ban Khuyến học dòng họ đã thường xuyên tuyên truyền gương học tập của các bậc tiền nhân; nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của công tác khuyến học, khuyến tài, học tập suốt đời; chú trọng việc chăm lo sự học cũng như động viên con em trong dòng họ rèn luyện đạo đức tốt, phấn đấu học giỏi… Bên cạnh đó kịp thời biểu dương, khen thưởng con em đạt kết quả cao trong học tập. Nhằm đưa phong trào khuyến học, khuyến tài của dòng họ ngày càng phát triển, Ban Khuyến học dòng họ xây dựng quy chế hoạt động cụ thể, công khai, tạo không khí thi đua trong mỗi gia đình. Theo đó, con cháu trong độ tuổi đi học đều được đến trường, mỗi gia đình quan tâm chăm lo cho con cháu mình từ việc học hành đến việc giáo dục đạo đức, nhân cách sống cho trẻ. Đồng thời, Ban Khuyến học luôn phối hợp chặt chẽ với các nhà trường quản lý con em trong suốt quá trình học tập; chia sẻ, động viên con em trong họ có hoàn cảnh khó khăn tích cực đến trường và phấn đấu trong học tập; đẩy mạnh mối gắn kết giữa dòng họ với gia đình, thường xuyên gặp gỡ, động viên những trường hợp khó khăn để có biện pháp giúp đỡ. Bên cạnh đó, dòng họ đã động viên các gia đình trong họ tích cực tham gia các phong trào thi đua yêu nước, cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”, phong trào “Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc”, “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa”, tích cực tham gia phong trào xây dựng nông thôn mới. Nhiều gia đình góp công, góp tiền, chung tay xây dựng nông thôn mới sạch đẹp, khang trang. Hàng năm, Ban Khuyến học dòng họ đã tổ chức phát thưởng cho học sinh, sinh viên học giỏi từ bậc tiểu học cho đến sau đại học. Đặc biệt, những học sinh, sinh viên đoạt giải cao trong các kỳ thi ở cấp tỉnh, cấp quốc gia hoặc hoàn thành chương trình học tiến sĩ, thạc sĩ sẽ được ghi danh vào bảng vàng hiếu học của dòng họ. Ban đầu, quỹ khuyến học của dòng họ chỉ có 10 triệu đồng, đến nay số dư quỹ có hơn 100 triệu đồng. Trong 5 năm qua, dòng họ đã có 4 học sinh giỏi cấp tỉnh, 1 học sinh giỏi quốc gia; đã trao thưởng cho 118 lượt học sinh có thành tích cao trong học tập và rèn luyện, trao học bổng cho 50 em học giỏi và học sinh có hoàn cảnh khó khăn. Đến nay, dòng họ Nguyễn Văn có 2 tiến sĩ, 3 thạc sĩ, trên 30 cử nhân hiện đang công tác trên khắp mọi miền đất nước. Nhiều gia đình trong họ là gia đình điển hình tiêu biểu trong phong trào khuyến học, khuyến tài…
Công tác khuyến học trong các dòng họ trên địa bàn tỉnh được triển khai sâu rộng, hiệu quả đã thúc đẩy phong trào khuyến học, khuyến tài tại các địa phương, góp phần tích cực vào sự nghiệp phát triển giáo dục - đào tạo; đẩy mạnh phong trào học tập suốt đời./.
Bài và ảnh: Hồng Minh
