Hoạt động học tập, làm việc trong môi trường học đường xanh - sạch - đẹp - an toàn là nhu cầu quan trọng đối với học sinh và các thầy, cô giáo để đảm bảo kết quả học tập, rèn luyện tốt theo mục tiêu giáo dục toàn diện. Nhưng hiện nay, trước thực trạng chung là việc môi trường bị tác động bởi nhiều yếu tố gây ô nhiễm như khói bụi, rác thải, nước thải, thì các nhà trường đang gặp phải một số vấn đề nổi cộm về môi trường như: Không tiết kiệm điện, nước, vứt giấy rác bừa bãi, việc xây dựng, sử dụng nhà vệ sinh không đúng quy cách...
 |
| Các cháu Trường Mầm non Hải Tây (Hải Hậu) trong một giờ hoạt động ngoài trời. |
Trước thực trạng trên, để xây dựng môi trường học tập, sinh hoạt, vui chơi xanh - sạch - đẹp - an toàn - thân thiện với mục đích duy trì hiệu quả các kết quả trường đạt chuẩn quốc gia, trường xanh - sạch - đẹp - an toàn, nâng cao nhận thức môi trường cho học sinh, giáo viên và cộng đồng thông qua việc xây dựng mô hình trường học sinh thái, nâng cao chất lượng dạy và học, những năm qua, Sở GD và ĐT đã chỉ đạo các trường học trong toàn tỉnh triển khai xây dựng trường học sinh thái. Thực hiện chỉ đạo của Sở, các trường học đã tích cực triển khai nhiều hoạt động sáng tạo như: Phủ xanh khuôn viên trường bằng cây ăn quả, trồng cây bóng mát trong sân trường. “Xanh hóa” và giữ gìn, chăm sóc các khu vườn phục vụ học tập bằng các cây bản địa, cây đặc trưng các vùng miền. “Xanh hóa” lớp học; xây dựng thư viện xanh, thư viện thân thiện, thư viện ngoài trời theo mô hình Room to read. Lồng ghép nội dung các môn học tự nhiên và xã hội với giáo dục học sinh biết bảo vệ nguồn nước, sử dụng tiết kiệm nguồn nước; bảo tồn nguồn tài nguyên, thiên nhiên; giáo dục học sinh biết vệ sinh sạch sẽ và bảo vệ sức khỏe; tổ chức thực hiện dạy học gắn liền với trải nghiệm thực tế và rèn kỹ năng sống cho học sinh thông qua các tiết học ngoài không gian lớp học, trải nghiệm sáng tạo ngoài vườn trường, sân trường. Bên cạnh đó, các trường tổ chức cho học sinh tham gia các hoạt động phối hợp cùng cộng đồng vệ sinh môi trường trong, ngoài trường, thôn xóm; tổ chức Ngày hội Sinh thái; sử dụng vật liệu phế thải để tái chế sản phẩm STEM phục vụ cho việc dạy và học... Có nhiều cách làm sáng tạo, phù hợp với cấp học và tình hình thực tế các địa phương. Ở các trường mầm non, các trường xây dựng quy hoạch tổng thể nhà trường, trong đó có quy hoạch sân, vườn đảm bảo các tiêu chí xanh - sạch - đẹp - an toàn, tạo môi trường cho trẻ vui chơi, học tập, trải nghiệm, đặc biệt, các trường chú trọng xây dựng mô hình “Vườn rau của bé” để góp phần tạo cảnh quan môi trường xanh - sạch - đẹp - an toàn - thân thiện. Tại nhiều trường mầm non ở thành phố Nam Định do quỹ đất hạn hẹp, các trường tận dụng tối đa không gian ngoài trời để xây dựng “Vườn rau của bé”, góp phần tạo cảnh quan môi trường xanh - sạch - đẹp - an toàn - thân thiện, tạo môi trường cho trẻ học tập, trải nghiệm, khám phá, tạo nguồn thực phẩm sạch tại chỗ cho trẻ. Các trường tiểu học, THCS, THPT trong tỉnh tích cực tuyên truyền việc thực hiện xây dựng trường học sinh thái tới các thầy, cô giáo, học sinh và cha mẹ để phối hợp thực hiện; tổ chức hội thảo, đào tạo tuyên truyền viên về giáo dục bảo vệ môi trường; thành lập tổ chức sinh thái hoạt động sôi động trong các nhà trường như các hiệp hội, đội, câu lạc bộ…; đầu tư sách hướng dẫn cho giáo viên và học sinh về giáo dục môi trường; tổ chức các trò chơi thân thiện với môi trường, các hoạt động ngoài trời, đi bộ tự nhiên, đi bộ đường dài, cắm trại... Tiêu biểu như các trường: Tiểu học Nam Thanh, Tiểu học Nam Tiến, THCS Điền Xá (Nam Trực), THCS Yên Mỹ (Ý Yên), THCS Hải Lý (Hải Hậu)... Trường THCS Yên Mỹ (Ý Yên) tiến hành tu sửa cảnh quan tạo không gian xanh, sân trường xanh - sạch - đẹp - an toàn với các khu vườn hoa, cây cảnh… để tổ chức các hoạt động dạy học ngoài trời cho học sinh, Trường Tiểu học Nam Lợi (Nam Trực) thường xuyên tuyên truyền, vận động giáo viên và học sinh có ý thức bảo vệ môi trường như: Sử dụng điện nước vừa đủ, không lãng phí; giữ sạch bàn ghế, trường lớp, không vẽ bậy, không ăn quà vặt, bỏ rác đúng nơi quy định. Ở trường, ngoài nhiệm vụ trọng tâm là “Thầy dạy tốt - Trò học tốt”, nhà trường còn tổ chức cho các em tham gia nhiều hoạt động xây dựng, giữ gìn môi trường học tập sạch đẹp, tổ chức diễn đàn thảo luận để các em hiểu về môi trường và các hoạt động hưởng ứng xây dựng trường học sinh thái với các khẩu hiệu hành động do chính các em sáng tác như: “Rác kia ta bỏ đúng nơi - Biển xanh sạch rác, cá bơi rộn ràng”, “Em cần trái đất màu xanh - Cho dòng sữa mát, ngọt lành quanh năm”, “Không dùng túi nhựa ni lông - Từ ngoài làng phố, đến trong mỗi nhà”, “Cây xanh mình hãy trồng thôi - Thêm rừng giữ đất, vun bồi tương lai”, “Hạn chế đồ nhựa một lần - Giữ cho đất mẹ muôn phần xinh tươi”, “Điện nước tài sản quốc gia - Tiêu dùng tiết kiệm, nhà nhà đều vui”... Tại Trường THCS Nam Cường (Nam Trực), công trình “Thư viện xanh” của trường là một vận dụng sáng tạo trong xây dựng trường học sinh thái. Với tổ hợp công trình Thư viện xanh rộng gần 2.000m2, có kho sách, khu nhà đọc sách, vườn hoa, hồ nước, tranh tường vẽ các danh lam thắng cảnh của quê hương, đất nước. Đối diện thư viện trường xây dựng “Vườn Địa lý” có gắn quả địa cầu lớn giúp học sinh học trực quan về vị trí của đất nước Việt Nam và các nước trên thế giới. Bên cạnh đó là vườn cây ăn quả, cây bóng mát, cây cảnh phục vụ việc tìm hiểu về thiên nhiên, đa dạng sinh học vừa tạo cảnh quan xanh - sạch - đẹp cho sân trường, vừa tạo không gian thoáng mát, thân thiện, gần gũi với thiên nhiên... Tại Trường THCS Hải Lý (Hải Hậu), vào tiết chào cờ đầu tuần, giáo viên Tổng phụ trách Đội tuyên truyền cho học sinh về việc xử lý rác thải, bảo vệ môi trường; việc cần thiết phải phân loại rác ngay từ sinh hoạt trong gia đình, khu dân cư, trong lớp học; đặc biệt là ven đê biển, lồng ghép, tích hợp giáo dục bảo vệ môi trường “Nói không với rác thải nhựa” trong môn học, xây dựng các bài giảng về chủ đề bảo vệ tài nguyên, bảo vệ biển đảo...
Qua việc xây dựng trường học sinh thái, giúp học sinh có nhận thức đúng đắn, cần thiết về bảo vệ môi trường, qua các em góp phần tác động tích cực đến nhận thức của cha mẹ học sinh và cộng đồng về bảo vệ môi trường./.
Bài và ảnh: Minh Thuận
