Trong bối cảnh mạng xã hội (MXH) ngày càng xuất hiện nhiều hành vi lệch chuẩn vi phạm pháp luật, Bộ Thông tin và Truyền thông (TT và TT) đã ban hành Bộ quy tắc ứng xử trên MXH, có hiệu lực từ ngày 17-6-2021, nhằm hướng đến xây dựng chuẩn mực đạo đức về hành vi ứng xử; giáo dục ý thức, tạo thói quen tích cực trong các hành vi ứng xử của người dùng trên các diễn đàn “ảo” này.
 |
| Công an huyện Giao Thủy xử phạt đối tượng tung tin giả trên mạng xã hội. Ảnh: Xuân Thu |
MXH là nền tảng diễn đàn trực tuyến nơi mọi tổ chức, cá nhân có thể chia sẻ, cập nhật, trao đổi thông tin phong phú, đa dạng ở hầu hết các lĩnh vực. Người tham gia có thể không bị những hạn chế của bản thân gây cản trở (trong khi ngoài đời thực đây có thể là trở lực lớn). Không chỉ tìm kiếm cập nhật thông tin, người tham gia MXH có thêm các mối quan hệ, bạn bè, những cơ hội phát triển, đặc biệt là kiếm tiền... Tuy nhiên, bên cạnh những lợi ích tích cực, MXH với độ mở đó cũng tồn tại những tiêu cực do không ít người lợi dụng các tính năng về sức lan tỏa thông tin, tính ảo… để đăng tải thông tin liên quan đến những nội dung tiêu cực, phản cảm, phát ngôn gây thù hận, xúc phạm danh dự cá nhân. Một số cá nhân còn lợi dụng MXH để thực hiện hành vi vi phạm pháp luật như thông tin sai sự thật, lừa đảo, chiếm đoạt tài sản. Tính riêng từ đầu năm 2021 đến nay, Công an tỉnh đã phát hiện, xác minh, xử lý 7 vụ việc với 8 đối tượng ở thành phố Nam Định và các huyện Xuân Trường, Giao Thủy, Mỹ Lộc đã đăng tải thông tin sai sự thật trên không gian mạng. Sở TT và TT phối hợp với các đơn vị liên quan theo dõi, xử lý nhiều tài khoản facebook cung cấp thông tin không đúng sự thật về dịch bệnh COVID-19; tổ chức giám định tư pháp nội dung, tiếp nhận và xử lý 1 đơn thư tố cáo tài khoản facebook sử dụng thông tin, hình ảnh không được chấp thuận, xúc phạm danh dự, nhân phẩm của cá nhân trên mạng. Trong đó điển hình là vụ việc ngày 15-7-2021, chủ tài khoản facebook NTTH có hộ khẩu thường trú tại thành phố Nam Định đăng tải nội dung “F1 Trần Nhân Tông đã test dương tính rồi, mọi người đi lại cẩn thận nhé” trên trang facebook cá nhân đã gây tâm lý hoang mang đối với cộng đồng trong tình hình dịch bệnh đang diễn biến phức tạp. Ngay sau khi phát hiện, xác minh thông tin trên là sai sự thực, lực lượng chức năng đã triệu tập chủ tài khoản để làm rõ vi phạm hành chính, phạt tiền và yêu cầu H gỡ bỏ thông tin sai trên trang MXH. Các trường hợp sai phạm đã phản ánh hiện tượng người dùng MXH ở cả khâu đăng tải thông tin cũng như tham gia bình luận, chia sẻ quá tự do không chỉ tác động xấu đến cộng đồng, gây hoang mang dư luận, tạo cơ sở để các thế lực thù địch lợi dụng, đòi hỏi các ngành chức năng liên quan phải tăng cường kiểm soát, xử lý vi phạm.
Để hướng tới mục tiêu phát triển lành mạnh MXH theo chỉ đạo của Chính phủ, Bộ TT và TT đã chủ trì lấy ý kiến của các bộ, ngành, người dùng MXH có ảnh hưởng lớn, nghiên cứu kinh nghiệm của nhiều quốc gia và tham khảo một số cơ quan báo chí lớn trên thế giới để xây dựng Bộ quy tắc ứng xử trên MXH. Bộ quy tắc áp dụng cho 3 nhóm đối tượng, gồm cơ quan Nhà nước, cán bộ, công chức, viên chức, người lao động trong cơ quan Nhà nước sử dụng ứng xử trên MXH; tổ chức, cá nhân khác sử dụng mạng xã hội; nhà cung cấp dịch vụ ứng xử trên MXH tại Việt Nam. Ngoài 4 nguyên tắc ứng xử chung gồm: tôn trọng, tuân thủ pháp luật; lành mạnh; an toàn, bảo mật thông tin; trách nhiệm, Bộ quy tắc cũng khuyến nghị người dùng nên sử dụng họ, tên thật cá nhân, tên hiệu thật của tổ chức, cơ quan và đăng ký với nhà cung cấp dịch vụ để xác thực tên hiệu, địa chỉ trang mạng, đầu mối liên hệ khi tham gia, sử dụng MXH. Đồng thời khuyến khích sử dụng MXH để tuyên truyền, quảng bá về đất nước, con người, văn hóa truyền thống tốt đẹp của quê hương, đất nước; chia sẻ thông tin tích cực, những tấm gương người tốt, việc tốt; vận động người thân trong gia đình, bạn bè, những người xung quanh tham gia giáo dục, bảo vệ trẻ em, vị thành niên sử dụng MXH một cách an toàn, lành mạnh. Để Bộ quy tắc ứng xử trên MXH sớm đi vào cuộc sống, Sở TT và TT đã hướng dẫn các ngành chức năng, các địa phương, đơn vị liên quan đẩy mạnh tuyên truyền trên các phương tiện thông tin đại chúng, hệ thống Cổng, trang thông tin điện tử của tỉnh và hệ thống truyền thanh cơ sở về nội dung, giá trị thiết thực của Bộ quy tắc. Đề nghị các cơ quan, đơn vị triển khai áp dụng nội dung Bộ quy tắc ứng xử trên MXH gắn với quy chế hoạt động của từng cơ quan, đơn vị nhằm nâng cao nhận thức, trách nhiệm, ý thức chấp hành pháp luật của cán bộ, công chức, viên chức và nhân dân khi sử dụng internet và MXH; quản lý, giám sát chặt chẽ việc sử dụng internet và MXH của cán bộ, công chức, viên chức để kịp thời phát hiện, xử lý nghiêm các trường hợp lan truyền, chia sẻ, bình luận thông tin có nội dung xấu, độc, thông tin sai sự thật, xuyên tạc đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, chia rẽ khối đoàn kết nội bộ, làm lộ lọt bí mật của cơ quan Nhà nước.
Thời gian tới, Thanh tra Sở TT và TT sẽ tăng cường phối hợp với các ngành chức năng, các địa phương rà soát, phát hiện kịp thời những nội dung vi phạm pháp luật trên không gian mạng; thực hiện giám sát các tin giả, tin xấu, các phản ánh trái chiều, các vấn đề dư luận quan tâm liên quan đến tỉnh, chủ động xử lý nghiêm các đối tượng vi phạm trên địa bàn. Qua đó, giáo dục ý thức, tạo thói quen tích cực trong các hành vi ứng xử của người dùng trên MXH, góp phần xây dựng môi trường mạng an toàn, lành mạnh. Sở TT và TT cũng yêu cầu các nhà cung cấp dịch vụ MXH cần tăng cường trách nhiệm cộng đồng, trách nhiệm xã hội, đồng thời có các biện pháp phát hiện, thông báo và phối hợp với các cơ quan chức năng để xử lý, ngăn chặn và loại bỏ các nội dung thông tin vi phạm bản quyền, vi phạm pháp luật của Việt Nam. Bên cạnh đó bản thân mỗi người khi tham gia sử dụng MXH phải có trách nhiệm, tôn trọng cộng đồng, có thái độ ứng xử văn hóa, đúng chuẩn mực đạo đức gia đình và xã hội, thuần phong mỹ tục, truyền thống tốt đẹp của dân tộc. Đồng thời nâng cao kỹ năng xử lý thông tin trên MXH như: Phải biết rõ nguồn gốc của thông tin, phân biệt tin thật, tin giả; thường xuyên tiếp cận những thông tin chính thống, bổ ích; không để mình bị ảnh hưởng bởi những thông tin thất thiệt, tiêu cực”, tự bảo vệ mình trước sự “bủa vây” của các nguồn, loại hình thông tin; góp phần tạo ý thức, thói quen tích cực, xây dựng môi trường văn hoá, văn minh, tuân thủ pháp luật trên không gian mạng./.
Nguyễn Hương
