Những năm gần đây, Trường THPT chuyên Lê Hồng Phong (thành phố Nam Định) đã đi đầu trong công tác đổi mới phương pháp giảng dạy và học tập, ứng dụng các thành tựu khoa học kỹ thuật (KHKT) và tiếp cận các xu hướng giáo dục hiện đại để nâng cao chất lượng dạy học, giúp học sinh có thể thích ứng tốt với các môi trường học tập trong nước và quốc tế.
Điểm nổi bật của giáo viên và học sinh Trường THPT chuyên Lê Hồng Phong là khả năng tự học, tự nghiên cứu trên nền tảng ứng dụng sáng tạo công nghệ thông tin (CNTT). Đây là hướng đi hiệu quả và bền vững của nhà trường để nâng cao chất lượng đào tạo, đồng thời là tiền đề để phát triển tư duy sáng tạo và tạo ra những bứt phá trong quá trình học tập, rèn luyện và nghiên cứu khoa học.
 |
| Học sinh Trường THPT chuyên Lê Hồng Phong tại cuộc thi KHKT cấp quốc gia dành cho học sinh trung học năm học 2016-2017 khu vực phía Bắc tổ chức tại tỉnh Phú Thọ. Ảnh: Do cơ sở cung cấp |
Đối với giáo viên nhà trường, nghiên cứu khoa học (NCKH) là nhiệm vụ “sống còn” để duy trì và nâng cao chất lượng đào tạo học sinh giỏi. Hoạt động NCKH được nhà trường tiến hành dưới nhiều hình thức như: Viết sáng kiến kinh nghiệm, hướng dẫn học sinh viết chuyên đề, hướng dẫn học sinh triển khai đề tài sáng tạo KHKT, thi Giáo viên sáng tạo trên nền tảng CNTT, thi dạy học tích hợp theo chủ đề cấp trường. Sản phẩm của các hoạt động đó đều được trình bày và phản biện qua các tổ, nhóm chuyên môn, lựa chọn các đề tài hay để báo cáo và phản biện cấp trường. Đối với giáo viên tham gia bồi dưỡng học sinh giỏi, lãnh đội các đội tuyển, yêu cầu bắt buộc hàng năm là phải viết các chuyên đề bồi dưỡng học sinh giỏi, tự nghiên cứu các tài liệu của nước ngoài bằng tiếng Anh để biên soạn bài giảng. Hàng năm 100% giáo viên của trường có sáng kiến kinh nghiệm (SKKN) cấp trường, nhiều sáng kiến được gửi tham gia dự thi và đạt giải cao ở các cấp cao hơn. Trung bình mỗi năm nhà trường có từ 30-45 SKKN dự thi cấp ngành; trong đó nhiều sáng kiến được xếp loại tốt, xuất sắc. Đối với học sinh, việc tự học, tự nghiên cứu là một trong những yêu cầu cần thiết nhất của trường chuyên, trong đó việc học tập các bộ môn của học sinh tại trường không bao giờ tách rời việc NCKH. Các hình thức tổ chức NCKH cho học sinh được Trường THPT chuyên Lê Hồng Phong triển khai hàng năm là: Các khối chuyên trong trường tổ chức các buổi báo cáo chuyên đề, hội thảo môn chuyên, xây dựng tập san học tập có nội dung phong phú, thiết thực và sáng tạo. Sản phẩm của các hoạt động này đều được nghiệm thu bởi giáo viên hướng dẫn, được lựa chọn để trình bày trước tập thể lớp và tổ chuyên môn, được phản biện và rút kinh nghiệm. Qua quá trình nghiên cứu, các em đã hiểu sâu và rộng hơn về kiến thức mình quan tâm, trưởng thành về phương pháp tư duy, cách làm việc khoa học và rèn luyện nâng cao nhiều kỹ năng sống. 100% các lớp khối chuyên tổ chức Hội thảo chuyên đề, trong đó nhiều đề tài có chất lượng tốt. Đặc biệt, trong 10 năm trở lại đây, việc tham gia hội thi sáng tạo KHKT dành cho học sinh trung học đã tạo cơ hội cho các em nghiên cứu, sáng tạo, giải quyết các vấn đề thực tế trên cơ sở các kiến thức lý thuyết đã học. Từ năm học 2012-2013 đến nay, các đội thi của trường tham dự Hội thi KHKT cấp tỉnh, cấp quốc gia đều đoạt giải Nhất toàn đoàn cấp tỉnh và nhiều giải cấp quốc gia. Năm học 2015-2016, đề tài “Chiết xuất, tinh chế Steviside và Rebaudiauside A từ cỏ ngọt Việt Nam làm chất tạo ngọt thế hệ mới” của học sinh Nguyễn Minh Đức, lớp 12 chuyên Hóa và đề tài “Thiết kế, chế tạo tủ lạnh mini sử dụng năng lượng mặt trời nhằm vận chuyển và bảo quản vắcxin” của học sinh Vũ Nhật Quang, lớp 11 chuyên Lý và học sinh Trần Văn Toàn lớp 11A1 đều đoạt giải Nhất cấp tỉnh và giải Ba cấp quốc gia. Năm học 2016-2017, học sinh của trường tham dự Hội thi KHKT cấp quốc gia với 4 đề tài; trong đó đề tài “Thiết kế, chế tạo hệ thống tạo Plasma ứng dụng trong tiền xử lý vải nhuộm” đoạt giải Ba chung cuộc, giải Nhất lĩnh vực. Đề tài “Nghiên cứu chế tạo hạt nano TiO2 biến tính hoạt động trong vùng ánh sáng nhìn thấy nhằm quang khử CO2 thành khí nhiên liệu” đoạt giải Nhì. Đề tài “Giải pháp hướng nghiệp cho học sinh THPT” đoạt giải Ba. Đề tài “Phần mềm hỗ trợ sơ cứu khẩn cấp” đoạt giải Khuyến khích. Năm học 2018-2019, học sinh của trường thực hiện đề tài “Chế tạo thiết bị cảnh báo nguy cơ ngạt khí trong xe ô tô”, đoạt giải Nhất cấp tỉnh, giải Khuyến khích Hội thi KHKT cấp quốc gia. Năm học 2019-2020, học sinh của trường thực hiện đề tài: “Nghiên cứu chuyển gen tạo rễ tơ cây xáo tam phân thông qua Agrobacterium rhizogenes K599 của em Dương Phương Thảo và Vũ Thị Bích Hợp, lớp 11 chuyên Sinh đoạt giải Nhất cấp tỉnh; đề tài KHKT của em Đặng Thanh Vân lớp 11A2 và em Trần Trọng Dương 10 chuyên Hóa đoạt giải Ba cấp tỉnh.
Thế giới đang phát triển với tốc độ nhanh chóng nhờ vào sự phát triển của khoa học và công nghệ. Vì thế, nền giáo dục cần có bước tiến quan trọng để đáp ứng nhu cầu phát triển trên. Trường THPT chuyên Lê Hồng Phong được đánh giá là một trong các trường THPT tiêu biểu về đúc rút SKKN, NCKH trong tỉnh và toàn quốc; đi đầu trong thực hiện đổi mới chương trình giáo dục phổ thông, phát huy sáng kiến cải tiến kỹ thuật áp dụng công nghệ dạy học tiên tiến. Nhà trường đã có những giải pháp mạnh mẽ đổi mới sinh hoạt chuyên môn với mục tiêu “Biến mỗi giờ sinh hoạt chuyên môn thành giờ bồi dưỡng chuyên môn”. Phát động phong trào nghiên cứu, tổng kết đúc rút kinh nghiệm, tham gia giảng dạy trên Internet, tham gia giao lưu chia sẻ với đồng nghiệp trong và ngoài nước thông qua các diễn đàn bộ môn. Bên cạnh đó nhà trường chú trọng nuôi dưỡng niềm say mê, rèn luyện sự chủ động NCKH của học sinh, gắn “học” với “hành”, từ đó khơi gợi cho học sinh sự hứng thú, say mê khi biết các công thức, phản ứng, phương trình đã học sẽ được vận dụng để giải quyết các vấn đề trong cuộc sống quanh mình. Trong từng bài học trên lớp, các giáo viên cũng biết gợi mở để các em quan sát, đề xuất các ý tưởng vận dụng lý thuyết khoa học vừa tìm hiểu để giải quyết các tình huống, vấn đề đặt ra trong cuộc sống. Từ đó việc liên tưởng, vận dụng kiến thức được học vào nghiên cứu các vấn đề trong đời sống trở thành hoạt động thường xuyên, tự giác, có ý thức của các em.
Phong trào nghiên cứu và sáng tạo KHKT của giáo viên và học sinh Trường THPT chuyên Lê Hồng Phong đóng vai trò quan trọng nâng cao chất lượng dạy và học, đặc biệt là tự học trong nhà trường, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục nói chung và kết quả các kỳ thi học sinh giỏi quốc gia, quốc tế nói riêng./.
Minh Thuận
