Thời gian qua, công tác Dân số - Kế hoạch hóa gia đình (DS-KHHGĐ) tỉnh ta đạt được nhiều kết quả quan trọng. Hàng năm, tỉnh đều hoàn thành và hoàn thành vượt mức hầu hết các chỉ tiêu nhiệm vụ công tác DS-KHHGĐ, khống chế được tốc độ gia tăng dân số. Năm 2019, tỷ suất sinh giảm 0,12%o; tỷ lệ sinh con thứ 3 trở lên giảm 0,68% so với năm 2018 (đạt chỉ tiêu kế hoạch); tỷ số giới tính khi sinh là 114,5 bé trai/100 bé gái (đạt chỉ tiêu kế hoạch). Mô hình mỗi cặp vợ chồng có 2 con đã trở thành chuẩn mực, phổ biến trong xã hội. Dịch vụ DS-KHHGĐ được mở rộng, chất lượng ngày càng cao. Những thành công này là kết quả của sự vào cuộc và chỉ đạo quyết liệt của các cấp ủy đảng, chính quyền và sự phối hợp của các ngành, đoàn thể, đặc biệt là sự đổi mới công tác truyền thông dân số và phát triển.
Thực hiện Nghị quyết số 21-NQ/TW ngày 25-10-2017 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII về công tác dân số trong tình hình mới, UBND tỉnh chỉ đạo các ngành chức năng, các địa phương triển khai Kế hoạch hành động của tỉnh giai đoạn 2016-2020 thực hiện Chiến lược Dân số - Sức khỏe sinh sản Việt Nam giai đoạn 2011-2020. Trong đó, đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến chính sách, pháp luật của Nhà nước về DS-KHHGĐ; kiến thức chăm sóc sức khỏe sinh sản tới các tầng lớp nhân dân. Chi cục DS-KHHGĐ tỉnh chủ trì, phối hợp với các cơ quan thông tin đại chúng của tỉnh: Báo Nam Định, Đài Phát thanh - Truyền hình tỉnh, Cổng thông tin điện tử của tỉnh, Trang thông tin điện tử của Sở Y tế, Đài phát thanh các huyện, thành phố và mạng xã hội đẩy mạnh truyền thông về dân số và phát triển với nhiều hình thức đa dạng, phù hợp hướng tới các nhóm đối tượng. Việc ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác truyền thông được đẩy mạnh, đặc biệt là khai thác sử dụng mạng xã hội facebook được các đơn vị tích cực triển khai với các chủ đề, hình ảnh và nội dung phong phú, đa dạng, đáp ứng nhu cầu thông tin của nhiều nhóm đối tượng. Năm 2019, toàn tỉnh chăng treo 138 băng rôn tại các trục đường chính các dịp Ngày Dân số thế giới (1-7), Ngày tránh thai thế giới (26-9), Ngày Quốc tế trẻ em gái (11-10); Cung cấp 50 nghìn tờ gấp, sách lật tuyên truyền về chăm sóc sức khỏe sinh sản, KHHGĐ đến các đối tượng. Chi cục DS-KHHGĐ tỉnh tuyên truyền, vận động đội ngũ cán bộ dân số từ tỉnh đến cơ sở tích cực tham gia các cuộc thi: “Là phụ nữ - Tôi chọn sống chủ động”; “Con gái thật tuyệt”. Chi cục còn phối hợp với các đoàn thể, địa phương tổ chức 161 buổi nói chuyện chuyên đề về bình đẳng giới, mất cân bằng giới tính khi sinh, chăm sóc sức khỏe sinh sản, KHHGĐ tại các xã, phường, thị trấn cho trên 21 nghìn lượt người; tổ chức 131 buổi nói chuyện chuyên đề, sinh hoạt ngoại khóa về công tác dân số, bình đẳng giới và mất cân bằng giới tính khi sinh cho hơn 12 nghìn học sinh trung học cơ sở trong tỉnh. Tổ chức hoạt động tư vấn và cung cấp dịch vụ DS-KHHGĐ cho đối tượng vị thành niên, thanh niên, công nhân tại các khu công nghiệp; tư vấn và khám sức khỏe tiền hôn nhân… Chi cục DS-KHHGĐ tỉnh phối hợp với Hội LHPN tỉnh tổ chức 5 hội nghị cung cấp thông tin, phương pháp, kỹ năng truyền thông về mất cân bằng giới tính khi sinh cho 600 hội viên phụ nữ. Thực hiện Đề án Chăm sóc sức khỏe người cao tuổi, Chi cục DS-KHHGĐ tỉnh phối hợp với Hội Người cao tuổi tỉnh và Trung tâm Y tế các huyện, thành phố tổ chức tập huấn bồi dưỡng kiến thức, kỹ năng tự chăm sóc, nâng cao sức khỏe cho trên 1.000 người cao tuổi và người thân của người cao tuổi trên địa bàn thành phố Nam Định và các huyện: Hải Hậu, Nghĩa Hưng, Nam Trực. Nhằm hỗ trợ các địa phương triển khai tốt các hoạt động truyền thông, năm 2019, Chi cục DS-KHHGĐ tỉnh đã tổ chức hàng chục lớp tập huấn cung cấp thông tin, phương pháp, kỹ năng truyền thông về mất cân bằng giới tính khi sinh cho 900 cán bộ chuyên trách, cộng tác viên dân số; tổ chức hội thảo chuyên đề “Kiểm soát mất cân bằng giới tính khi sinh” với sự tham dự của lãnh đạo các huyện, thành phố… để cập nhật thông tin phục vụ công tác chỉ đạo, điều hành thực hiện các nhiệm vụ công tác dân số. Qua các hoạt động tuyên truyền, vận động đa dạng, hướng tới từng nhóm đối tượng cụ thể đã tạo sự thống nhất nhận thức của cả hệ thống chính trị và các tầng lớp nhân dân và thay đổi hành vi trong công tác DS-KHHGĐ theo chiều hướng tích cực; tập trung giải quyết toàn diện các vấn đề cơ cấu, chất lượng, duy trì mức sinh thay thế, giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh, tận dụng cơ cấu “dân số vàng”, thích ứng với già hóa dân số và nâng cao nhận thức, chuyển đổi hành vi về bình đẳng giới. Hiện nay, các địa phương tiếp tục thực hiện cuộc vận động “mỗi cặp vợ chồng nên có 2 con”, bảo đảm quyền và trách nhiệm trong việc sinh con và nuôi dạy con tốt. Nêu cao vai trò của phụ nữ trong gia đình và xã hội, đồng thời truyền thông về thực trạng, nguyên nhân và hệ lụy của mất cân bằng giới tính khi sinh, tạo dư luận xã hội đồng thuận phê phán các hành vi lựa chọn giới tính thai nhi bé trai. Nhiều người đã có ý thức thực hiện các dịch vụ nâng cao chất lượng dân số như: tầm soát, chẩn đoán, điều trị trước sinh và sơ sinh. Hình thành và phát triển phong trào chăm sóc sức khỏe người cao tuổi tại cộng đồng; khơi dậy phong trào trong mọi người dân luyện tập thể dục, thể thao thường xuyên, có lối sống lành mạnh, chế độ dinh dưỡng hợp lý để nâng cao sức khỏe, tầm vóc, thể lực.
Cùng với hoạt động truyền thông, Chi cục DS-KHHGĐ tỉnh tổ chức tốt thực hiện tốt các dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản, KHHGĐ, đặc biệt là triển khai hiệu quả 2 đợt chiến dịch truyền thông lồng ghép dịch vụ KHHGĐ ở trên 200 xã, phường, thị trấn của 10 huyện, thành phố, tập trung tại những địa bàn có mức sinh cao, tỷ lệ người sinh con thứ 3 trở lên cao và vùng khó khăn; với tổng mức hỗ trợ là 560 triệu đồng. Kết quả năm 2019, toàn tỉnh có 54.688 cặp vợ chồng trong độ tuổi sinh đẻ mới chấp nhận sử dụng các biện pháp tránh thai hiện đại để thực hiện KHHGĐ. Trong đó: 10.404 ca đặt dụng cụ tử cung, 2.370 ca tiêm thuốc tránh thai, 121 ca cấy thuốc tránh thai, 18.075 người uống thuốc tránh thai, 23.651 người sử dụng bao cao su… Phụ nữ có thai thường xuyên được cán bộ Trạm Y tế tuyến xã kiểm tra sức khỏe, được theo dõi tiêm phòng đầy đủ, thăm, khám thai kỳ, tầm soát, phát hiện sớm các dị tật bẩm sinh ở thai nhi. Trẻ sơ sinh được lấy mẫu máu gót chân để phát hiện sớm và điều trị kịp thời bệnh thiếu men G6DP, suy giáp trạng bẩm sinh...; 100% trẻ được tiêm chủng phòng chống các bệnh lây và không lây, được uống đầy đủ vitamin A trong 36 tháng đầu, phòng chống suy dinh dưỡng nhằm đảm bảo sức khỏe trong giai đoạn đầu đời.
Năm 2020, với mục tiêu: Tập trung thực hiện giảm sinh, giảm tỷ lệ sinh con thứ 3; kiểm soát, khống chế, từng bước giảm điểm tỷ số giới tính khi sinh; nâng cao chất lượng dân số và chăm sóc sức khỏe người cao tuổi, từng bước cải thiện nguồn nhân lực, UBND tỉnh chỉ đạo các ngành chức năng, các địa phương trong tỉnh tổ chức triển khai các biện pháp thiết thực trong công tác DS-KHHGĐ. Chi cục DS-KHHGĐ tiếp tục đổi mới, đa dạng các hình thức truyền thông về dân số và phát triển. Tăng cường phối hợp với các cơ quan báo chí, đẩy mạnh truyền thông nhân sự kiện thu hút sự quan tâm của cộng đồng. Tập huấn, bồi dưỡng kiến thức chuyên môn, nghiệp vụ quản lý DS- KHHGĐ, kỹ năng truyền thông cho đội ngũ làm công tác dân số các cấp. Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác truyền thông, hướng tới từng nhóm đối tượng, huy động cả cộng đồng thực hiện KHHGĐ, nâng cao chất lượng dân số, góp phần vào công cuộc phát triển kinh tế - xã hội nhanh và bền vững của tỉnh./.
Minh Tân
