Trong những năm gần đây, tật khúc xạ (bao gồm cận thị, viễn thị và loạn thị) là nguyên nhân hàng đầu gây suy giảm thị lực ở trẻ em, ảnh hưởng đến kết quả học tập và sự phát triển về thể chất. Ước tính ở nước ta có khoảng 30% trẻ dưới 15 tuổi bị mắc các tật khúc xạ. Theo chuyên môn, tật khúc xạ có thể phòng tránh được nếu như được điều trị kịp thời. Huyện Hải Hậu là một trong những địa phương trong tỉnh có tỷ lệ học sinh mắc tật khúc xạ cao và được Tổ chức Hellen Keller International Việt Nam (HKI Việt Nam) chọn triển khai Dự án “Nhân rộng mô hình Childsight - Chăm sóc Tật khúc xạ học đường”.
 |
| Khám tật khúc xạ tại Bệnh viện huyện Hải Hậu. |
Dự án được triển khai tại Hải Hậu từ năm 2015 với mục tiêu giảm số học sinh mắc tật khúc xạ; tăng cường hiểu biết của giáo viên, học sinh, phụ huynh và xã hội về tầm quan trọng của việc giữ gìn thị lực tốt; nâng cao năng lực của các bác sĩ và nhân viên tại Trung tâm Y tế huyện để phục vụ việc chăm sóc mắt cho học sinh và cộng đồng dân cư. Các hoạt động của dự án gồm: Ðào tạo nhân lực, sàng lọc thị lực, khám xác định tật khúc xạ, cấp kính, hỗ trợ khám, truyền thông giáo dục sức khỏe. Dự án hỗ trợ Trung tâm Y tế huyện thành lập phòng khám khúc xạ với đầy đủ các trang thiết bị hiện đại, đồng thời hỗ trợ đào tạo đội ngũ cán bộ có đủ khả năng khám và chẩn đoán tật khúc xạ với 1 bác sĩ định hướng chuyên khoa mắt, 2 kỹ thuật viên khúc xạ và mài lắp kính, 2 cán bộ quản lý phòng kính. Dự án đầu tư một số trang thiết bị nhãn khoa cơ bản cho các trường học trên địa bàn được thụ hưởng dự án như: Máy soi bóng đồng tử, máy đo khúc xạ tự động, bảng thị lực... Ngoài ra, Dự án tài trợ thành lập Trung tâm kính mắt cộng đồng đặt tại Trung tâm Y tế huyện với cơ sở vật chất khang trang, sạch đẹp, đảm bảo tiêu chuẩn và được trang bị đầy đủ máy móc, các thiết bị phục vụ cho khám tật khúc xạ và mài lắp kính. Trung tâm Y tế Hải Hậu phối hợp với Ðài Phát thanh huyện tuyên truyền trên hệ thống phát thanh, truyền thanh; phối hợp với Phòng Giáo dục và Ðào tạo huyện truyền thông trực tiếp, cung cấp hàng nghìn tờ rơi, áp-phích, pa-nô phổ biến kiến thức về chăm sóc mắt và sức khỏe mắt, tầm quan trọng của việc đeo kính và đeo kính đúng số trong điều chỉnh tật khúc xạ; tuyên truyền kết hợp lồng ghép kiến thức về tật khúc xạ cho học sinh qua các buổi sinh hoạt chào cờ, sinh hoạt Ðội, các buổi học ngoại khóa, tổ chức tập huấn cho giáo viên… qua đó, nâng cao nhận thức của giáo viên, học sinh và phụ huynh về chăm sóc mắt và sức khỏe mắt. Trong giai đoạn từ năm 2015-2017, dự án được triển khai tại 39 trường trung học cơ sở, 10 trường tiểu học trên địa bàn huyện. Trung tâm Y tế huyện phối hợp với Bệnh viện Mắt tỉnh và Bệnh viện Ða khoa Hải Hậu tổ chức khám sàng lọc thị lực cho 21.214 học sinh. Kết quả đã phát hiện có 2.538 em mắc tật khúc xạ, một số học sinh đang đeo kính nhưng không đúng số, không đúng loại tật khúc xạ; nhiều kính không đảm bảo chất lượng… Thông qua dự án, toàn huyện có 1.615 học sinh, giáo viên được cấp kính đảm bảo tiêu chuẩn. Ngoài những học sinh bị tật khúc xạ được khám, cấp kính trợ giá thì nhiều em bị mắc các bệnh về mắt như: Lác, sụp mi, sẹo giác mạc đã được phát hiện và chuyển tuyến để điều trị kịp thời. Trong đó có 4 học sinh nghèo được HKI Việt Nam hỗ trợ để thực hiện phẫu thuật miễn phí tại Bệnh viện Mắt Trung ương.
Từ kết quả đã đạt được, năm 2019, dự án được mở rộng triển khai tại 31 trường tiểu học của huyện. Từ đầu tháng 4-2019, Trung tâm Y tế huyện đã mời giảng viên Trường Ðại học Y Hà Nội tập huấn sàng lọc thị lực cho đội ngũ cán bộ y tế các trường học được thụ hưởng dự án về các nội dung: Một số dạng tật khúc xạ, sự cần thiết phải khám sàng lọc thị lực, các bước khám sàng lọc, quản lý hồ sơ, theo dõi và giám sát tật khúc xạ… và hướng dẫn thực hành quản lý, chăm sóc tật khúc xạ cho học sinh tại trường học. Cũng trong khuôn khổ dự án, nhân Ngày Thị giác thế giới (10-10-2019), Trung tâm Y tế Hải Hậu phối hợp với Phòng Giáo dục và Ðào tạo huyện, Tổ chức HKI Việt Nam tổ chức chương trình cấp kính và giao lưu học sinh các trường tiểu học thụ hưởng dự án, vẽ tranh tìm hiểu về tật khúc xạ học đường tại Trường Tiểu học thị trấn Thịnh Long. Thông qua các đề tài: Các tác nhân gây bệnh về mắt như tiếp xúc nhiều với ánh sáng nhân tạo, dùng điện thoại trong thời gian dài, ngồi học sai tư thế, đọc sách trong môi trường thiếu ánh sáng; phương pháp để giúp có đôi mắt sáng, khỏe là khám mắt định kỳ, thường xuyên, điều trị, đeo kính mắt kịp thời, đúng cách..., đã nâng cao nhận thức cho học sinh, phụ huynh, thầy, cô giáo và cộng đồng về cách chăm sóc và bảo vệ đôi mắt nói chung và tật khúc xạ nói riêng.
Với những hoạt động thiết thực, hiệu quả, Dự án “Nhân rộng mô hình Childsight - Chăm sóc Tật khúc xạ học đường” đã góp phần cải thiện sức khoẻ mắt cho học sinh trên địa bàn huyện Hải Hậu. Ðồng thời, nâng cao nhận thức và ý thức của giáo viên, học sinh, gia đình học sinh và cộng đồng về tật khúc xạ và tầm quan trọng của việc chăm sóc, bảo vệ mắt, nhất là đối với học sinh./.
Bài và ảnh: Minh Tân
