Đầu năm học 2019-2020, Trường Tiểu học Nguyễn Văn Trỗi (thành phố Nam Định) đã triển khai mô hình Thư viện thân thiện Room to Read. Cùng với việc cử cán bộ quản lý, nhân viên thư viện, giáo viên tham gia tập huấn về mô hình, nhà trường dành diện tích trên 50m2 để thiết lập thư viện theo mô hình Room to Read. Tập trung vào các nội dung: triển khai quy trình thiết lập thư viện thân thiện; tổ chức các hoạt động đọc, khuyến đọc nhằm xây dựng văn hoá đọc ở trường, gia đình và cộng đồng; xây dựng năng lực, duy trì và phát triển bền vững thư viện. Cô Hoàng Thị Thu Thuý, Hiệu trưởng nhà trường cho biết: Sau thời gian ngắn triển khai, mô hình đã cho thấy những ưu việt so với thư viện truyền thống. Đó là đã định hướng cho học sinh đọc sách theo trình độ, nhận thức. Những tiết cùng đọc và đọc to nghe chung rất hấp dẫn học sinh. Sau khi đọc sách tại thư viện, học sinh có những hoạt động mở rộng cảm thụ riêng theo khả năng, năng khiếu xoay quanh chủ đề vừa được đọc. Các em có thể viết, vẽ, làm thơ, thảo luận, đóng kịch…, tuỳ thuộc tư duy sáng tạo của bản thân. Ngoài các tiết học chính khoá và ngoại khoá trong thư viện, học sinh còn được mượn sách về nhà đọc; từ đó lan toả văn hoá đọc tới những người thân trong gia đình. Qua các tiết đọc cùng học sinh trong thư viện, đội ngũ giáo viên của trường cũng được tích luỹ kiến thức, nâng cao trình độ.
 |
| Học sinh Trường Tiểu học Nguyễn Văn Trỗi (thành phố Nam Định) đọc sách tại thư viện nhà trường. |
Mô hình thư viện Room to Read lấy học sinh làm trung tâm, với mục đích nâng cao hiệu quả, chất lượng hoạt động của thư viện trường tiểu học thông qua việc tổ chức hoạt động đọc ngay từ những ngày đầu đến trường nhằm hình thành thói quen đọc sách cho các em. Mô hình do Bộ Giáo dục và Đào tạo phối hợp với tổ chức Room to Read đang triển khai tại 23 tỉnh, thành phố trên cả nước, trong đó có Nam Định, nhằm xây dựng thói quen đọc sách cho học sinh tiểu học. Ở tỉnh ta, mô hình được Sở Giáo dục và Đào tạo chỉ đạo triển khai điểm ở 25 trường tiểu học trên địa bàn từ năm học 2019-2020. Mô hình được đánh giá là phù hợp với tâm sinh lý độ tuổi tiểu học, hỗ trợ việc xây dựng thói quen đọc cho học sinh. Tại các thư viện thân thiện này, sách được phân loại theo trình độ đọc và trưng bày trên kệ. Học sinh dễ dàng tìm sách phù hợp với trình độ đọc của mình và tự lấy sách để đọc. Tài liệu xây dựng môi trường văn bản cũng được trưng bày phù hợp; trang thiết bị trong thư viện được sắp xếp hợp lý; học sinh di chuyển dễ dàng để chọn sách và vật phẩm giáo dục. Thư viện thân thiện cũng có đủ không gian để học sinh tham gia vào các hoạt động: Cá nhân, cặp đôi, nhóm; có đủ không gian phục vụ việc mượn trả sách; đồng thời có thời khóa biểu tiết đọc thư viện của tất cả các lớp. Tiết đọc thư viện được triển khai đúng thời khóa biểu, có lịch mượn trả sách cho tất cả các khối lớp. Ngoài ra, thư viện còn có hệ thống hướng dẫn việc quản lý và sử dụng rõ ràng, có cán bộ thư viện chuyên trách hoặc kiêm nhiệm được tập huấn kỹ thuật để quản lý thư viện và đội ngũ giáo viên cũng được tập huấn về kỹ thuật dạy tiết đọc thư viện trước khi triển khai hoạt động này.
Theo đồng chí Bùi Anh Tuấn, Trưởng Phòng Giáo dục Tiểu học, Sở Giáo dục và Đào tạo, ưu việt lớn nhất của thư viện thân thiện là mô hình đã thay đổi hoàn toàn về hình ảnh của thư viện truyền thống trong nhà trường. Từ những “kho” chứa sách ban đầu, thư viện được mở rộng về diện tích, thiết kế sáng tạo, đẹp mắt, tạo ra một không gian, môi trường đọc sách thân thiện với học sinh. Các loại đồ dùng, thiết bị được trang bị đầy đủ, đáp ứng tốt nhất cho việc đọc của học sinh như: Giá, kệ, giỏ đựng sách, bàn ghế, thảm xốp trải phòng, hệ thống bảng biểu... Việc bố trí hợp lý đã tạo nên không gian thân thiện, gần gũi. Ngoài ra, quy trình mượn sách cũng đơn giản để khuyến khích các em chủ động mượn sách. Thư viện còn có bảng hướng dẫn học sinh tự tìm sách theo mã màu phù hợp trình độ đọc. Ví dụ: Xanh lá (0-7 từ/câu), đỏ (1-10 từ/câu), cam (3-12 từ/câu), trắng (6-13 từ/câu), xanh dương (7-15 từ/câu), vàng (không giới hạn). Tại các giờ đọc, cán bộ thư viện và giáo viên giúp học sinh tìm sách phù hợp với trình độ đọc, làm mẫu thế nào là đọc tốt và đọc hay. Học sinh được khuyến khích tham gia vào hoạt động quản lý thư viện. Cán bộ quản lý thư viện và giáo viên chủ động khích lệ và hỗ trợ học sinh đọc sách, không phân biệt trình độ đọc, giúp các em cảm thấy thư viện là nơi thoải mái và không bị áp lực khi đọc. Ngoài ra, thư viện còn được bố trí các góc hoạt động khác nhau như: “Góc trò chơi phát triển ngôn ngữ”, “Góc tra cứu”, “Góc sáng tạo”… để rèn luyện kỹ năng tra cứu tài liệu, khuyến khích học sinh đọc nhiều loại sách khác nhau và phát huy tính sáng tạo, giúp các em tự tìm tài liệu cho việc học tập và nâng cao kiến thức. Em Phạm Thu Trang, học sinh Trường Tiểu học Nguyễn Văn Trỗi (thành phố Nam Định) cho biết: “Hàng ngày em thường rủ các bạn cùng lớp lên thư viện để mượn sách về nhà đọc. Em rất thích những buổi đọc sách trên thư viện bởi đã học được rất nhiều từ những bài đọc trong sách”. Trước đó để triển khai mô hình Thư viện thân thiện, Sở Giáo dục và Đào tạo đã tổ chức tập huấn cho trên 50 cán bộ, giáo viên của 25 trường tham gia mô hình với các nội dung: Thiết lập và quản lý thư viện thân thiện; kỹ thuật tổ chức tiết đọc thư viện; phương pháp huy động sự tham gia của gia đình và cộng đồng; phương pháp duy trì và phát triển bền vững dự án…
Mô hình Thư viện thân thiện đang được Sở Giáo dục và Đào tạo chỉ đạo nhân rộng đến các trường tiểu học ngoài chương trình, góp phần phát triển thói quen đọc sách cho học sinh tiểu học với mục đích giúp các em trở thành người đọc độc lập, thực hiện thành công mục tiêu nâng cao năng lực ngôn ngữ, khả năng giao tiếp cho học sinh bậc tiểu học./.
Bài và ảnh: Minh Thuận
