Tỉnh ta được đánh giá là một trong những tỉnh dẫn đầu toàn quốc về xây dựng nông thôn mới (NTM). Đến nay có 209/209 xã, thị trấn (bằng 100%) đạt chuẩn NTM; có 6 huyện đạt chuẩn NTM và Thành phố Nam Định hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM. Các huyện đã hoàn thành chương trình xây dựng NTM đều nỗ lực duy trì, nâng cao các tiêu chí NTM, xây dựng NTM kiểu mẫu, nâng cao; toàn tỉnh phấn đấu năm 2019 có 63 xã được công nhận đạt chuẩn NTM nâng cao.
Hải Hậu là huyện đầu tiên cả nước về đích NTM từ năm 2015. Đầu năm 2018, huyện Hải Hậu cùng với huyện Nam Đàn (Nghệ An), huyện Xuân Lộc (Đồng Nai) được Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn lựa chọn chỉ đạo điểm xây dựng mô hình huyện NTM kiểu mẫu, làm cơ sở để tổng kết, đánh giá, đề xuất tiêu chí huyện NTM kiểu mẫu, trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, ban hành vào năm 2020. Dù chưa có hình mẫu cụ thể, Trung ương chưa hướng dẫn nhưng UBND tỉnh đã chỉ đạo huyện Hải Hậu bám sát mục tiêu cốt lõi, xuyên suốt mà tỉnh đã xác định trong xây dựng NTM là nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của người dân để xây dựng bộ tiêu chí cho xóm, xã và xây dựng đề án xây dựng Hải Hậu trở thành huyện NTM kiểu mẫu sáng - xanh - sạch - đẹp. Trong năm 2018, trên cơ sở đánh giá tiềm năng, thế mạnh về điều kiện kinh tế - xã hội, huyện Hải Hậu đã tiên phong xây dựng NTM kiểu mẫu, nâng cao tại 8 đơn vị (xóm 4 xã Hải Bắc, xóm 8 xã Hải Tây, xóm 3 xã Hải Đường, tổ dân phố số 6 Thị trấn Thịnh Long, xóm 12 xã Hải Quang, xóm Tây Cát xã Hải Đông, xóm Vĩnh Hiệp xã Hải Thanh, xóm 2 xã Hải Châu); tập trung vào 3 nhóm nội dung: có hạ tầng nông thôn “kiên cố - đồng bộ - kết nối”; có cảnh quan nông thôn “xanh mát - sạch sẽ”; có “nếp sống văn hóa đẹp - tiến bộ”. Bên cạnh đó, huyện duy trì và nâng cao chất lượng tiêu chí xã, thị trấn NTM bền vững và phát triển, huyện NTM bền vững và phát triển; đầu tư xây dựng hình mẫu NTM “sáng - xanh - sạch - đẹp để phát triển bền vững” ở 3 cấp huyện, xã, xóm; trong đó nâng cao các tiêu chí “Đường có điện có hoa, nhà có tên, sông không rác, cán bộ chuyên cần, nhân dân đồng thuận”, xây dựng huyện Hải Hậu trở thành một miền quê đáng sống. Huyện còn phối hợp với Văn phòng Điều phối NTM tỉnh, Văn phòng Điều phối NTM Trung ương hoàn thiện Đề án xây dựng thí điểm mô hình huyện Hải Hậu NTM kiểu mẫu “sáng - xanh - sạch - đẹp để phát triển bền vững” giai đoạn 2018-2023.
Cùng với việc làm điểm xây dựng huyện NTM kiểu mẫu, nâng cao tại Hải Hậu, UBND tỉnh chỉ đạo các huyện lựa chọn, xây dựng điểm các mô hình NTM kiểu mẫu và nâng cao ở cấp thôn, xóm, làng nghề, tiến tới cấp xã để rút kinh nghiệm, nhân ra diện rộng. Ngày 6-6-2018, UBND tỉnh đã có Quyết định số 12/2018/QĐ-UBND ban hành Bộ tiêu chí xã NTM nâng cao trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2018-2020, quy định 4 điều kiện công nhận xã đạt chuẩn NTM nâng cao, bao gồm: đã đạt chuẩn NTM; có đăng ký đạt chuẩn NTM nâng cao; không còn nợ đọng xây dựng cơ bản trong xây dựng NTM tại thời điểm xét công nhận đạt chuẩn NTM nâng cao; đạt chuẩn 7 nhóm tiêu chí xã NTM nâng cao theo quy định của UBND tỉnh (hạ tầng kinh tế - xã hội; phát triển kinh tế nông thôn, nâng cao đời sống nhân dân; giáo dục - y tế - văn hóa; cảnh quan - môi trường; an ninh trật tự - hành chính công; hoạt động của các đoàn thể chính trị - xã hội; sự hài lòng của người dân). Ngày 2-10-2018, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã hướng dẫn các nội dung để thực hiện cụ thể 19 chỉ tiêu trong 7 nhóm tiêu chí của Bộ tiêu chí xã NTM nâng cao giai đoạn 2018-2020 do UBND tỉnh quy định. Cụ thể hóa các quan điểm chỉ đạo của tỉnh, từ giữa năm 2018 đến nay, các địa phương đã mạnh dạn triển khai xây dựng điểm một số mô hình NTM kiểu mẫu cấp xã, cấp thôn, xóm, tổ dân phố để đúc rút kinh nghiệm, từ đó áp dụng, nhân ra diện rộng. Đồng thời, các huyện xây dựng Kế hoạch thực hiện chương trình xây dựng xã NTM nâng cao giai đoạn 2018-2020, xác định rõ lộ trình, thời gian, tổng số xã, thị trấn đăng ký đạt chuẩn NTM nâng cao và đăng ký xây dựng NTM kiểu mẫu. Tại Nam Trực, bên cạnh việc đẩy nhanh tiến độ hoàn tất chương trình xây dựng NTM, huyện đã chủ động xây dựng mô hình làng nghề NTM kiểu mẫu hướng tới phát triển kinh tế gắn với du lịch sinh thái tại thôn Vị Khê, xã Điền Xá. Ngay sau khi đồng chí Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Phùng Hoan đi kiểm tra mô hình NTM kiểu mẫu tại thôn Vị Khê, xã Điền Xá vào đầu tháng 12-2018, huyện đã nghiêm túc phân tích xác định những vấn đề trọng tâm cần rút kinh nghiệm, khắc phục để nâng cao chất lượng chương trình xây dựng NTM kiểu mẫu trên toàn huyện, đồng thời xây dựng kế hoạch phấn đấu năm 2019 có 11 xã đạt chuẩn NTM nâng cao gồm: Nam Thắng, Hồng Quang, Nam Hùng, Nam Dương, Nam Hồng, Đồng Sơn, Nam Thái, Nam Lợi, Nam Tiến, Nam Thanh, Nam Hải. Tại Xuân Trường, năm 2018 huyện đã chọn xóm 4 và xóm 16 xã Thọ Nghiệp làm điểm xây dựng xóm, khu dân cư kiểu mẫu. Bên cạnh việc tập trung hoàn tất các tiêu chí xã nông thôn mới nâng cao và xóm, khu dân cư nông thôn mới kiểu mẫu tại xóm 4, xóm 6 xã Thọ Nghiệp, huyện Xuân Trường đã hoàn tất công tác vận động, hướng dẫn 20 xã, thị trấn tham gia xây dựng thí điểm mô hình thôn, xóm, khu dân cư NTM kiểu mẫu giai đoạn 2018-2020.
Để đạt hiệu quả cao nhất trong chương trình xây dựng NTM kiểu mẫu, nâng cao, đến thời điểm hiện nay, các huyện, thành phố đều xây dựng, ban hành mức thưởng để khuyến khích các xã, thị trấn đạt chuẩn NTM nâng cao năm 2019 và 2020. Tập trung kiện toàn Ban chỉ đạo xây dựng NTM; phân công nhiệm vụ cụ thể gắn với trách nhiệm cho các thành viên và cơ quan, đơn vị, đoàn thể chính trị - xã hội phụ trách từng tiêu chí. Các huyện quán triệt các văn bản của tỉnh, của huyện về xây dựng NTM nâng cao giai đoạn 2018-2020, đảm bảo cho cán bộ, đảng viên và nhân dân nắm chắc, hiểu rõ quan điểm chỉ đạo, mục đích, yêu cầu, phương pháp, cách làm để xây dựng NTM nâng cao. Trên cơ sở thời gian, lộ trình của UBND huyện đã giao, hiện tại các xã, thị trấn đang tập trung rà soát, đánh giá thực trạng địa phương theo nội dung các tiêu chí, yêu cầu, từ đó đăng ký với UBND huyện về thời gian đạt chuẩn NTM nâng cao; hoàn thiện mô hình NTM kiểu mẫu. Các xã, thị trấn xây dựng kế hoạch triển khai theo hướng bảo đảm phù hợp với điều kiện thực tế của từng địa phương; phối hợp chặt chẽ với Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị - xã hội cùng cấp đẩy mạnh phong trào thi đua “Chung sức xây dựng nông thôn mới” để thực hiện chương trình xây dựng NTM nâng cao. Trong đó, chú trọng các biện pháp huy động và sử dụng hợp lý mọi nguồn lực xã hội phục vụ xây dựng NTM để đầu tư nâng cấp các công trình và chất lượng các tiêu chí NTM, tập trung vào các tiêu chí kết cấu hạ tầng văn hóa, giáo dục, y tế, môi trường, sản xuất. Thu hút các tổ chức, doanh nghiệp đầu tư hỗ trợ hoặc liên kết sản xuất, kinh doanh trong lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn nhằm thực hiện hiệu quả Đề án tái cơ cấu ngành Nông nghiệp, Đề án phát triển công nghiệp - tiểu thủ công nghiệp giai đoạn 2016-2020 và Chương trình quốc gia mỗi xã một sản phẩm; tạo thêm nhiều việc làm mới cho lao động nông thôn bảo đảm tỷ lệ lao động có việc làm thường xuyên từ 95% trở lên. Thực hiện hiệu quả quy hoạch, kế hoạch phát triển ngành hàng, sản phẩm chủ lực của xã, thị trấn; du nhập thêm nghề mới và phát triển các làng nghề hiện có. Mỗi xã, thị trấn có ít nhất một trong các mô hình: sản xuất nông nghiệp an toàn, nông nghiệp sạch, nông nghiệp hữu cơ và nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao; có ít nhất 1 vùng hoặc mô hình chuyển đổi sản xuất nông nghiệp đảm bảo hiệu quả, bền vững đạt quy mô từ 10ha trở lên, không gây ô nhiễm môi trường chung... Thu nhập bình quân đầu người của xã đạt từ 49,2 triệu đồng trở lên năm 2019; từ 54,6 triệu đồng trở lên năm 2020 và tỷ lệ hộ nghèo đa chiều không thuộc đối tượng bảo trợ xã hội dưới 1%. Phát huy các giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của địa phương trong đời sống sinh hoạt thường xuyên; xây dựng cộng đồng dân cư văn minh, dân chủ, đoàn kết. Bảo đảm 100% số hộ dân trên địa bàn xã được cung cấp nước sạch từ hệ thống cấp nước sinh hoạt tập trung; cảnh quan môi trường nông thôn thường xuyên sáng - xanh - sạch - đẹp; các hộ gia đình đảm bảo “3 sạch” (sạch nhà - sạch bếp - sạch ngõ); xử lý rác thải thân thiện với môi trường. Giữ vững an ninh trật tự, an toàn xã hội./.
Thanh Thuý
