Ngay từ đầu năm 2018, BHXH Thành phố Nam Định đã triển khai nhiều giải pháp phát triển đối tượng, tăng thu, giảm nợ đóng BHXH, BHYT, BH thất nghiệp (BHTN). Cùng với việc đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến các chính sách về BHXH, BHYT, BHTN, BHXH thành phố làm tốt việc quản lý đối tượng, giải quyết đầy đủ, kịp thời các chế độ, chính sách của các đối tượng tham gia BHXH. Tổ chức thực hiện tốt việc quản lý thu, chi BHXH; giải quyết kịp thời hồ sơ và chi trả các chế độ BHXH, BHTN, BHYT theo đúng quy định, bảo đảm kịp thời, đầy đủ cho đối tượng thụ hưởng.
Bên cạnh kết quả đạt được, công tác thu BHXH, BHYT, BHTN của huyện, thành phố còn nhiều khó khăn, thực trạng các doanh nghiệp nợ đọng, chậm đóng BHXH, BHYT diễn biến phức tạp. Tính đến ngày 1-7-2018, trên địa bàn thành phố có 225 đơn vị doanh nghiệp nợ đọng, chậm đóng BHXH từ 4 tháng trở lên, tổng số tiền nợ đọng BHXH, BHYT, BHTN là 31 tỷ 506 triệu đồng. Như vậy, có 2.007 người lao động ở 225 doanh nghiệp nợ đọng BHXH từ 4 tháng trở lên không được thanh toán chế độ khi họ ốm đau, thai sản, tai nạn lao động; một số người lao động đến tuổi nghỉ hưu không được hưởng trợ cấp hưu trí do chưa đủ thời gian đóng BHXH. Theo báo cáo của ngành BHXH, tình trạng nợ đọng dây dưa, bắc cầu đang trở thành phổ biến ở các doanh nghiệp. Nhiều doanh nghiệp cố tình chiếm dụng tiền BHXH dùng vào những việc khác; thậm chí, chấp nhận bị xử phạt vì không nộp BHXH. Với mục tiêu lợi nhuận, nên nhiều chủ sử dụng lao động tìm mọi cách trốn tránh việc tham gia BHXH bằng cách ký hợp đồng lao động với người lao động dưới 3 tháng và cách quãng thời gian; không đăng ký tham gia BHXH cho người lao động đúng với mức lương người lao động được trả, chỉ tham gia với mức lương tối thiểu của Nhà nước. Nguyên nhân do ý thức tuân thủ pháp luật trong việc tham gia BHYT, BHXH chưa cao của một bộ phận không nhỏ các doanh nghiệp, người sử dụng lao động và của một số nhóm đối tượng thuộc diện bắt buộc tham gia BHYT, BHXH; đặc biệt là các doanh nghiệp ngoài quốc doanh, một số đơn vị trốn tránh tham gia BHXH, BHYT cho người lao động. Trong đó, nhiều doanh nhiệp trốn đóng nhiều tháng như: Cty CP Nam Tiệp với số nợ hơn 1 tỷ đồng; Cty TNHH Bạch Việt MB, Cty TNHH Dệt Vĩnh Phúc tại Nam Định, HTX Toàn Thắng, Cty CP Xây dựng và PTNT, Cty TNHH Việt Anh... Tại các doanh nghiệp trên, ý thức tuân thủ pháp luật của chủ sử dụng lao động chưa nghiêm, nhiều doanh nghiệp cố tình nợ BHXH chấp nhận bị phạt để chiếm dụng quỹ BHXH, trong khi đó cơ quan BHXH khi kiểm tra phát hiện các đơn vị sử dụng lao động vi phạm chỉ có thể nhắc nhở. Hơn nữa, do tình hình kinh tế còn khó khăn, sản xuất, kinh doanh, sức mua thị trường suy giảm, doanh nghiệp phá sản, giải thể hoặc tạm ngừng hoạt động không có khả năng đóng BHXH làm cho nợ BHXH tăng nhanh. Mặc dù, cơ quan BHXH cũng đã áp dụng nhiều biện pháp thu hồi nợ như: đối chiếu, thông báo kết quả thực hiện đóng BHXH, BHYT, BHTN hằng tháng, tính lãi phạt chậm đóng đối với các đơn vị sử dụng lao động tham gia, phát huy hiệu quả hoạt động của tổ thu hồi nợ liên ngành. Tuy nhiên, cơ chế thu hồi nợ này vẫn chưa đủ sức răn đe, chưa nghiêm khắc nên tình trạng chây ỳ, nợ đọng BHXH, BHYT, BHTN của nhiều doanh nghiệp trên địa bàn thành phố vẫn cứ tiếp diễn.
Để khắc phục tình trạng này, BHXH thành phố phối hợp với ngành Thuế rà soát danh sách các đơn vị doanh nghiệp chưa tham gia BHXH, BHYT cho người lao động; tập trung triển khai BHYT học sinh, sinh viên, BHYT hộ gia đình, đối tượng được ngân sách Nhà nước đóng, hỗ trợ đóng BHYT. Thực hiện đúng quy trình thu, thu đúng, thu đủ, thu kịp thời đối tượng tham gia BHXH, BHYT, BHTN. Thường xuyên rà soát, phân loại các đơn vị nợ BHXH, BHYT, BHTN để có kế hoạch đôn đốc thu. Đối với các đơn vị nợ dây dưa, kéo dài, BHXH thành phố thông báo gọi mời làm việc, cung cấp danh sách các đơn vị nợ cho Tổ Kiểm tra liên ngành của thành phố, LĐLĐ để tổ chức kiểm tra, đồng thời lập thủ tục hồ sơ khởi kiện ra tòa. Đẩy mạnh công tác thanh tra, kiểm tra việc chấp hành pháp luật về BHXH, BHYT, BHTN theo quy định. Tập trung đối chiếu dữ liệu cấp thẻ BHYT đối tượng ngân sách Nhà nước đóng, hỗ trợ đóng năm 2018 chuyển BHXH tỉnh thu phần ngân sách Nhà nước đóng, hỗ trợ đóng. Tiếp tục kiện toàn mở rộng hệ thống đại lý thu BHXH, BHYT, BHTN theo Quyết định số 1599 của Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam về ban hành Quy định hoạt động đại lý thu BHXH, BHYT. Trước mắt, trong quý III-2018, BHXH thành phố gửi thông báo đến chủ sử dụng lao động về số tiền nợ để thực hiện đôn đốc việc đóng, nộp BHXH, BHYT, BHTN. Đối với đơn vị, doanh nghiệp nợ trên 6 tháng với số tiền lớn (từ 100 triệu đồng trở lên) sau nhiều lần kiểm tra đôn đốc, nhắc nhở hoặc đã lập biên bản xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực BHXH, BHYT, BHTN nếu đơn vị vẫn cố tình không nộp, BHXH thành phố thực hiện lập hồ sơ khởi kiện ra tòa án./.
Việt Thắng
