Theo báo cáo của Cty CP Công trình đô thị Nam Ðịnh, quỹ nhà ở, chung cư cũ thuộc sở hữu Nhà nước (SHNN) của tỉnh ta chủ yếu nằm trên địa bàn Thành phố Nam Ðịnh. Ðược hình thành từ nhiều nguồn nhưng đều có chung đặc điểm: tuổi thọ đã quá cao, hiện tại đã hư hỏng, xuống cấp nghiêm trọng, các nhà cấp 4 mái ngói hoặc nhà chung cư cũ từ 2 tầng đến 5 tầng có kết cấu sàn gỗ đã bị mối mọt mục, sàn gạch đã bị bong bật, mái ngói bị vỡ, xô lệch không thể sửa chữa thay thế được.
Qua thời gian sử dụng quá dài, trong số đó có khu nhà đã trở nên đặc biệt nguy hiểm như khu nhà số 177, 181, 207 đường Hoàng Văn Thụ (phường Nguyễn Du); dãy nhà 2 tầng số 1, 2, 3 Quân khu A (phường Năng Tĩnh). Hầu hết các khu nhà chung cư đều đã xuống cấp nghiêm trọng cộng với nhiều hộ dân tự ý xây cơi nới phần diện tích sử dụng chung gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến kết cấu của khu nhà. Hằng năm, Phòng Quản lý nhà ở thuộc SHNN thuộc Cty đều phối hợp với các đơn vị thường xuyên kiểm tra và đưa vào kế hoạch sửa chữa một số nhà nguy hiểm để đảm bảo an toàn cho người dân trong quá trình sử dụng và sinh hoạt. Năm 2017, Cty đã tiến hành sửa chữa 67 nhà ở nguy hiểm với tổng kinh phí là 3 tỷ 686 triệu đồng để đảm bảo an toàn cho người thuê nhà. Thực hiện theo chỉ đạo của UBND thành phố, Phòng Quản lý nhà ở thuộc SHNN đã tiến hành khảo sát thực địa các khu nhà trên mức nguy hiểm báo cáo cơ quan có thẩm quyền xem xét có phương án di dời các hộ dân đang sinh sống để xây mới lại khu nhà, ký hợp đồng và thực hiện quản lý nhà ở thuộc SHNN theo đúng quy định. Tuy nhiên đây là nội dung khó thực hiện. Chẳng hạn từ năm 2015, UBND tỉnh đã có chỉ đạo xử lý các khu nhà đặc biệt nguy hiểm như khu nhà 181, 207 đường Hoàng Văn Thụ theo hướng giải toả, tái định cư cho các hộ thuê nhà để tiến hành xây dựng lại. Tuy nhiên, đến hiện tại vẫn chưa thể giải quyết được do chưa thể thu hút nhà đầu tư xây dựng theo cơ chế xã hội hoá. Hiện Cty đang quản lý 27 toà chung cư cũ từ 2 tầng đến 5 tầng trên địa bàn các phường: Trần Ðăng Ninh (14 khu nhà); Năng Tĩnh (11 khu nhà); Bà Triệu (1 khu nhà); Cửa Bắc (1 khu nhà) được phân cho 1.166 hộ sinh sống với tổng số phòng thiết kế là 1.042 phòng. Hầu hết các khu nhà đều đã xuống cấp nghiêm trọng do đã xây dựng và sử dụng quá lâu, mặc dù Cty thường xuyên thực hiện kế hoạch sửa chữa, gia cố, chống đỡ các phần hạng mục nguy hiểm phát sinh. Xây dựng kế hoạch sửa chữa, gia cố các nhà nguy hiểm đảm bảo an toàn như nhà 3 tầng số 7 trên đường Phan Bội Châu, nhà 31 đường Tống Văn Trân, nhà ông Lưu Văn Giảng số 10B Ngõ Văn Nhân, nhà ông Trần Mạnh Cường tại số 46 đường Bắc Ninh…
 |
| Khu chung cư cũ 5 tầng trên đường Trần Đăng Ninh (TP Nam Định) hiện đã xuống cấp nghiêm trọng. |
Hiện nay cùng với Luật Nhà ở 2014, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 101/2015/NÐ-CP ngày 20-10-2015 về cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư và Bộ Xây dựng đã có Thông tư số 21/2016/TT-BXD ngày 30-6-2016 hướng dẫn thực hiện một số nội dung của Nghị định số 101. Có thể nói, các quy định pháp lý về cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư là tương đối đầy đủ cụ thể. Tuy nhiên thực tế triển khai tại địa phương, công tác cải tạo, xây dựng lại chung cư vẫn “dậm chân tại chỗ”. Theo Chi cục Giám định xây dựng (Sở Xây dựng), hiện tại, công tác kiểm định chất lượng các nhà chung cư trên địa bàn thành phố vẫn chưa thể thực hiện do thiếu nguồn kinh phí để bố trí nhân sự cũng như các thiết bị kiểm tra chất lượng cần thiết. Bên cạnh đó, theo quy định thì việc cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư phải được triển khai thực hiện theo dự án, không thực hiện xây dựng lại đơn lẻ từng nhà. Tuy nhiên, có tòa nhà chung cư thuộc diện nguy hiểm phải di dời khẩn cấp để phá dỡ, xây dựng lại nhưng lại nằm trong tổng thể cả khu chung cư nên việc xử lý xây lại gặp khó khăn vì phụ thuộc vào việc lập quy hoạch, dự án toàn khu. Cũng theo quy trình quy định, để lập được phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư thì phải căn cứ vào quy hoạch chi tiết 1/500 dự án được duyệt, trong khi việc lập, phê duyệt quy hoạch chi tiết 1/500 lại được thực hiện sau khi đã lựa chọn được chủ đầu tư. Ngoài ra, việc triển khai thực hiện cải tạo, xây dựng lại đối với khu chung cư quy mô lớn như các khu nhà 3-5 tầng tại các đường Trần Huy Liệu và Trần Ðăng Ninh đòi hỏi nguồn vốn lớn, nhiều thời gian, khó thực hiện, đa phần người dân sống tại các chung cư này đều rất khó khăn về kinh tế, thu nhập thấp. Các quy định mới về việc xác định ranh giới, quy mô sử dụng đất đối với các dự án cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư đặc biệt là phần diện tích được áp dụng cơ chế miễn tiền sử dụng đất, tiền thuê đất chưa rõ ràng khó thu hút các nhà đầu tư.
Ðể thúc đẩy nhanh hơn nữa chương trình cải tạo, xây dựng lại chung cư cũ, hiện Sở Xây dựng đang tạo điều kiện cho Cty CP Ðầu tư Hải Phát (Hà Nội) tiến hành rà soát, điều tra nghiên cứu tiền khả thi dự án đầu tư cải tạo xây dựng lại các chung cư cũ trên địa bàn thành phố. Ðồng thời, kiến nghị Bộ Xây dựng trình Chính phủ điều chỉnh các quy định trong Nghị định 101/2015/NÐ-CP như cho phép thực hiện xây dựng lại đơn lẻ đối với chung cư nguy hiểm; Hướng dẫn cụ thể về việc thực hiện điều chỉnh tăng chỉ tiêu quy hoạch và dân số của dự án tại khu vực trung tâm, ranh giới, quy mô sử dụng đất, đặc biệt là phần diện tích được áp dụng cơ chế miễn tiền sử dụng đất, tiền thuê đất. Tham mưu cho UBND tỉnh tổ chức lập, phê duyệt, công bố quy hoạch xây dựng phân khu 1/2000, quy hoạch chi tiết 1/500 khu vực, dự án có nhà chung cư cũ làm cơ sở để triển khai thực hiện cải tạo, xây dựng lại chung cư trên địa bàn; hoàn thành việc lập, phê duyệt, công bố kế hoạch cải tạo, xây dựng lại chung cư cũ trên địa bàn. Ðồng thời, nghiên cứu, ban hành theo thẩm quyền các cơ chế, chính sách cụ thể nhằm khuyến khích hỗ trợ đầu tư xây dựng và việc bồi thường hỗ trợ tái định cư khi thực hiện dự án cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư trên địa bàn. Các địa phương cũng chủ động tạo lập quỹ nhà ở để bố trí tái định cư, bố trí tạm cư và tổ chức di dời các hộ gia đình đang sinh sống tại các nhà chung cư cũ thuộc diện nguy hiểm, có nguy cơ sập đổ, cần phải phá dỡ để xây dựng lại nhằm đảm bảo an toàn về tính mạng và tài sản cho người dân; hướng dẫn việc lựa chọn chủ đầu tư dự án theo quy định để đẩy nhanh việc đầu tư cải tạo, xây dựng lại các nhà chung cư theo kế hoạch và quy hoạch đã được duyệt. Xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật các hành vi vi phạm của các tổ chức, cá nhân trên địa bàn trong hoạt động cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư./.
Bài và ảnh: Ðức Toàn
