Thực hiện Quyết định 22/2013/QĐ-TTg ngày 26-4-2013 của Thủ tướng Chính phủ về hỗ trợ người có công với cách mạng về nhà ở, huyện Ý Yên đã tiến hành rà soát, tổng hợp và được UBND tỉnh phê duyệt danh sách 1.723 trường hợp thuộc diện hỗ trợ giai đoạn 1 (2013-2015). Kết thúc giai đoạn 1, huyện Ý Yên đã cấp kinh phí hỗ trợ xây mới, sửa chữa nhà ở cho người có công với tổng số tiền 8 tỷ 160 triệu đồng, đáp ứng yêu cầu sinh hoạt đảm bảo an toàn về nhà ở cho 237 hộ trên địa bàn toàn huyện. Giai đoạn 2015-2017, trong lúc chờ nguồn vốn phân bổ từ Trung ương, huyện khuyến khích các hộ gia đình chính sách cùng các địa phương tranh thủ các nguồn vốn xã hội hóa chủ động cải tạo, sửa chữa, xây mới nhà ở đáp ứng nhu cầu bức thiết về nhà ở an toàn. Đến năm 2018, toàn huyện đã có 292 hộ người có công với cách mạng đã được nhận kinh phí để xây dựng mới và sửa chữa nhà ở gồm 216 hộ xây mới và 76 hộ sửa chữa (trong đó có 46 hộ được hỗ trợ từ các tổ chức, đoàn thể, cá nhân khác). Cùng với đó, có 552 hộ đã chủ động do yêu cầu cấp bách nên đã nỗ lực vay mượn tạo nguồn kinh phí để xây dựng, sửa chữa nhà; trong đó có 318 hộ xây mới, 234 hộ sửa chữa.
 |
| Từ nguồn vốn hỗ trợ nhà ở theo Quyết định 22/2013/QĐ-TTg, bà Phạm Thị Lự trú tại tổ dân phố số 1, Thị trấn Lâm đã xây dựng được ngôi nhà mới vững chắc an toàn. |
Tuy nhiên, trong quá trình giải ngân nguồn kinh phí hỗ trợ giai đoạn 1 đã phát sinh nhiều vướng mắc khó khăn và cả sai sót. Nhiều trường hợp hộ gia đình quá khó khăn nhưng vẫn chưa thể sửa chữa dù nhà ở đã xuống cấp nghiêm trọng do chưa có nguồn vốn Trung ương phân bổ và chủ nhà lại không thể tự tạo nguồn ứng trước. Hay có trường hợp yên tâm vì đã có chủ trương của Chính phủ, trong khi nhu cầu sửa chữa cấp bách đã nóng lòng vay mượn (thậm chí vay nóng) để xây, sửa lại nhà nhưng sau đó rơi vào tình cảnh “chờ” tiền chính sách quá lâu khiến lãi vay quá nhiều dẫn đến bức xúc. Một số địa phương do công tác thống kê, báo cáo còn nhiều thiếu sót ảnh hưởng không nhỏ đến tiến độ thực hiện hay chi trả tiền hỗ trợ không đúng gây bức xúc. Chẳng hạn như trường hợp quyết định của huyện phê duyệt cho hộ này nhưng về xã lại cấp tiền cho hộ khác có cùng mức hoặc thấp hơn mức đề nghị và phê duyệt của tỉnh, tình trạng này xuất hiện rải rác ở các xã Yên Phúc, Yên Thắng, Yên Quang, Yên Đồng, Yên Trung, Yên Cường, Yên Nghĩa. Hay có trường hợp quyết định phê duyệt cấp tiền cho hộ này nhưng xã lại cấp tiền cho hộ khác cao hơn mức được phê duyệt của tỉnh và không có tờ trình, báo cáo xin chuyển đổi điều chỉnh xảy ra ở xã Yên Nhân. Có xã còn quyết định cấp tiền cho hộ chưa có đủ điều kiện kinh tế để xây dựng khiến kinh phí hỗ trợ không phát huy được hiệu quả như ở xã Yên Ninh. Việc phân bổ ngân sách cho các địa phương không hợp lý, xã có nhiều hộ cần hỗ trợ thì lại được phân bổ ít và ngược lại. Bên cạnh đó, việc mở rộng đối tượng thụ hưởng cũng làm cho số lượng hộ được hỗ trợ xây mới và sửa chữa nhà ở tăng lên rất nhiều.
Để tiếp tục triển khai có hiệu quả Quyết định 22/2013/QĐ-TTg ngày 26-4-2013 của Thủ tướng Chính phủ, huyện Ý Yên đã tiến hành tổ chức hội nghị, phổ biến kế hoạch cụ thể thực hiện hỗ trợ người có công với cách mạng về nhà ở trong giai đoạn tới. Đồng thời thảo luận rút kinh nghiệm, chấn chỉnh những vướng mắc, khó khăn, sai phạm tại cơ sở trong quá trình triển khai thực hiện để có giải pháp khắc phục. UBND huyện yêu cầu các xã, thị trấn kiện toàn Ban chỉ đạo chương trình tại địa phương; lập kế hoạch chi tiết các nhiệm vụ thực hiện trên cơ sở bản phân công công việc của các thành viên. Đối với các hộ đã nhận kinh phí hỗ trợ, xã cần nhanh chóng hoàn thiện hồ sơ hoàn công gửi về huyện trước ngày 30-3-3018. Đối với các hộ đã tự ứng kinh phí để xây dựng, sửa chữa nhà ở xã chủ động rà soát đối tượng, kiểm tra đánh giá chất lượng công trình xây dựng, tổng hợp hồ sơ nghiệm thu, hoàn công và các tài liệu liên quan báo cáo về Ban chỉ đạo huyện để chi trả tiền hỗ trợ. Sau khi UBND huyện có quyết định cấp kinh phí hỗ trợ cho các hộ gia đình UBND các xã, thị trấn thực hiện chi trả theo đúng danh sách và mức hỗ trợ được phê duyệt của UBND huyện. Đối với các hộ chưa thực hiện xây dựng, sửa chữa nhà ở; huyện yêu cầu UBND các xã, thị trấn phải giám sát, theo dõi sát sao ngay từ đầu để hoàn tất các văn bản, hồ sơ theo quy định làm căn cứ để hỗ trợ. Đề nghị các hộ gia đình người có công lập kế hoạch xây dựng, sửa chữa nhà ở, dự trù kinh phí xây dựng và đơn đề nghị hỗ trợ. Yêu cầu gia đình người có công phải thông báo thời gian khởi công cho Ban chỉ đạo các xã, thị trấn để theo dõi, giám sát quá trình xây dựng. Các xã, thị trấn hoàn tất lập hồ sơ hoàn công cho từng gia đình được hỗ trợ nhà ở theo quy định. Sau khi có đầy đủ hồ sơ xác nhận khối lượng hoàn thành thì UBND các xã mới cấp tiền cho các hộ. Các yêu cầu về nhà ở được xây mới hoặc sửa chữa phải đảm bảo theo quy định. UBND huyện cũng hướng dẫn giải đáp các vướng mắc khó khăn phát sinh trong việc thực hiện Quyết định 22/2013/QĐ-TTg. Theo đó, với các đối tượng người có công đã chết sau khi đã xây dựng, sửa chữa nhà ở vẫn được cấp tiền hỗ trợ nhưng hồ sơ hoàn công công trình phải phù hợp với quy định và có giấy chứng tử kèm theo. Đối với người có công trong diện được hỗ trợ đã chết nhưng chưa kịp xây dựng, nếu vợ hoặc chồng còn sống thì vẫn được thụ hưởng hỗ trợ; trường hợp chỉ có con cái hiện đang sinh sống tại đó thì phải được UBND xã, các tổ chức chính trị, đoàn thể các cấp xác nhận thực sự khó khăn về nhà ở (hộ nghèo, hộ cận nghèo, nhà dột nát). UBND xã tổng hợp báo cáo rút khỏi đề án các hộ không còn đối tượng thụ hưởng. Các hộ đã tự ứng kinh phí ra làm nhà sẽ được xem xét cấp tiền với hồ sơ đúng, đủ thủ tục theo hướng dẫn. Các hộ đăng ký xây mới nhưng thực tế chỉ tiến hành sửa chữa thì chỉ được hỗ trợ mức để sửa chữa. Các hộ thuộc diện sửa chữa nay có nguyện vọng xây mới thì UBND các xã kiểm tra, tổng hợp trình UBND huyện xem xét, phê duyệt. Đối với các trường hợp đã chuyển chế độ và hộ khẩu đi nơi khác, các trường hợp bổ sung thì các xã lập danh sách bổ sung gửi huyện để trình Sở Xây dựng và UBND tỉnh xem xét.
Thời gian tới, huyện sẽ tích cực chỉ đạo các phòng, ban chuyên môn thực hiện sát sao theo nhiệm vụ đã phân công chương trình hỗ trợ nhà ở cho người có công với cách mạng phải đảm bảo công khai, minh bạch, tránh thất thoát, phân bổ công bằng và hợp lý các nguồn lực hỗ trợ. UBND các xã, thị trấn phối hợp với Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể chính trị - xã hội huy động nguồn vốn hợp pháp, khuyến khích đóng góp ngày công lao động của các tổ chức, cá nhân cùng với vốn hỗ trợ Nhà nước để hướng dẫn các hộ xây dựng đúng quy định, đảm bảo yêu cầu về diện tích và chất lượng nhà ở; không để tình trạng sử dụng tiền hỗ trợ sai đối tượng, sai mục đích gây thắc mắc, bất bình tại cộng đồng, phát huy hiệu quả an sinh xã hội của chính sách một cách cao nhất./.
Bài và ảnh: Đức Toàn
