Những năm gần đây, công tác hướng nghiệp cho học sinh phổ thông trên địa bàn tỉnh tiếp tục được đẩy mạnh. Bằng nhiều biện pháp sáng tạo, thiết thực trong công tác hướng nghiệp, các nhà trường đã giúp học sinh có thêm thông tin, cân nhắc kỹ lưỡng để lựa chọn hướng đi phù hợp sau khi hoàn thành chương trình THPT.
Dự kiến đầu tháng 4-2018 học sinh lớp 12 sẽ bắt đầu đăng ký dự kỳ thi THPT quốc gia năm 2018. Đây là thời điểm quan trọng để các em lựa chọn môn thi phù hợp với lực học nhằm đạt kết quả cao, đồng thời phù hợp các tổ hợp môn thi đáp ứng nhu cầu đăng ký xét tuyển vào các trường đại học, cao đẳng. Để tạo thuận lợi cho học sinh, công tác tư vấn, định hướng nghề nghiệp được các trường THPT, trung tâm GDTX trong tỉnh triển khai sớm giúp các em hiểu biết, từ đó có sự lựa chọn đúng đắn. Ngay từ đầu năm học, Sở GD và ĐT đã chỉ đạo các nhà trường tổ chức rà soát chất lượng của học sinh lớp 12 để phân loại học sinh, bàn giao chất lượng cho giáo viên phụ trách. Đồng thời chỉ đạo tổ, nhóm bộ môn và giáo viên xây dựng chương trình và nội dung dạy học cho phù hợp với từng đối tượng học sinh và giúp học sinh làm quen với quy chế thi, rèn kỹ năng vận dụng kiến thức, kỹ năng trình bày, kỹ năng làm bài thi trắc nghiệm. Ngoài ra, giáo viên trực tiếp giảng dạy tích cực tư vấn cho học sinh khối 12 trong việc chọn môn thi tự chọn cho phù hợp với năng lực, giúp các em vững tin bước vào kỳ thi. Trước đây, công tác tư vấn tuyển sinh chỉ xoay quanh việc giải đáp thắc mắc về quy chế, chỉ tiêu, cách xét tuyển, tỷ lệ trúng tuyển; còn các trường đại học, cao đẳng thì tham gia tư vấn tuyển sinh theo hình thức đến các trường THPT giới thiệu về trường, trả lời câu hỏi liên quan đến ngành đào tạo... Tuy nhiên, năm học này, nhiều trường THPT đã thay đổi hình thức tư vấn hướng nghiệp cho học sinh theo hướng thiết thực với các em. Một số trường tổ chức các buổi nói chuyện, chuyên đề, hội thảo…, qua đó giúp học sinh xác định năng lực, sở trường và nguyện vọng của mình. Có trường khảo sát nguyện vọng của học sinh thông qua các phiếu trắc nghiệm sở thích để các em tự đánh giá những ưu điểm, những điểm yếu, từ đó vạch ra cho mình lộ trình phấn đấu và để tư vấn, hướng nghiệp cho học sinh chọn được ngành học của trường đại học hoặc cao đẳng phù hợp với năng lực, sở thích… và có việc làm thích hợp sau khi ra trường.
 |
| Sinh viên Trường Cao đẳng Nghề Nam Định trong một buổi thực hành. |
Thực tiễn những năm qua, việc lựa chọn học nghề của học sinh đã chuyển dần theo hướng phù hợp với phát triển kỹ năng phục vụ nhu cầu lao động của xã hội. Đối với Trường THPT Nam Trực, trước thời điểm nộp hồ sơ đăng ký dự thi tốt nghiệp THPT và tuyển sinh đại học, cao đẳng, nhà trường đã chỉ đạo đội ngũ giáo viên chủ nhiệm, giáo viên bộ môn tư vấn, hướng dẫn học sinh lớp 12 chọn trường, chọn nghề phù hợp. Việc định hướng cho các em lựa chọn môn thi tự chọn đúng với năng lực cũng như lựa chọn trường đại học, cao đẳng hay học nghề để sau này các em có một nghề nghiệp phù hợp với năng lực cũng như nhu cầu xã hội được xem là bước khởi đầu quan trọng trước kỳ thi THPT quốc gia. Vì vậy, bên cạnh điều chỉnh kế hoạch dạy học, tăng tiết đối với các môn Toán, Ngữ văn, Ngoại ngữ cho học sinh lớp 12, ôn tập cho học sinh…; nhà trường đặc biệt chú trọng công tác tư vấn, hướng nghiệp cho học sinh. Trong các buổi tư vấn, nhà trường đều hướng dẫn và phân tích cho các em thấy rõ năng lực và sở trường môn học, từ đó hướng các em học ôn và đăng ký xét tuyển ngành nghề theo sở thích, năng lực; trong đó phân tích cho các em thấy rõ năng lực và sở trường môn học, yêu thích ngành, nghề nào..., từ đó hướng các em học ôn và đăng ký xét vào các trường đại học, cao đẳng theo năng lực, sở trường của mình. Với những học sinh có học lực trung bình, yếu, ngoài việc tích cực củng cố kiến thức cho các em, trong các buổi tư vấn, họp phụ huynh, nhà trường cũng trao đổi thẳng thắn để phụ huynh nắm được sức học của con em mình, nên có hướng lựa chọn các trường nghề cho phù hợp với lực học và cơ hội tìm kiếm việc làm sau khi ra trường. Đến nay, hầu hết các em đều có tâm lý muốn lựa chọn những trường phù hợp với khả năng và sức học của mình. Em Trần Thị Hiền, học sinh lớp 12A cho biết: Trong quá trình học trên lớp, các thầy cô giáo luôn động viên chúng em bình tĩnh, cố gắng lĩnh hội các kiến thức thầy cô truyền giảng trên lớp kết hợp với ôn tập ở nhà bởi trong những năm qua Bộ GD và ĐT luôn ra đề nằm trong chương trình học. Vì vậy, ngay từ đầu năm học em chú tâm hơn vào việc học 3 môn thi bắt buộc và đang có kế hoạch lựa chọn môn thi tự chọn dựa trên kết quả học kỳ I và sự tư vấn của thầy cô. Em hy vọng sẽ ôn tập đầy đủ kiến thức để vừa có thể đỗ tốt nghiệp THPT vừa đủ điều kiện xét tuyển vào đại học theo ngành nghề mà em cảm thấy phù hợp.
Việc tư vấn, định hướng nghề nghiệp cho học sinh, nhất là các em chuẩn bị tham dự kỳ thi tốt nghiệp THPT và xét tuyển vào các trường đại học, cao đẳng sẽ là hướng đi mới giúp các em sớm học cách làm chủ cuộc đời mình, làm chủ tương lai. Tư vấn hướng nghiệp hiệu quả sẽ góp phần tạo ra một lực lượng lao động trong tương lai có định hướng nghề nghiệp rõ ràng, có năng lực chuyên môn, tay nghề cao, giúp tăng năng suất lao động, phát triển xã hội. Để công tác hướng nghiệp đạt hiệu quả, các nhà trường cần đa dạng hơn nữa các hình thức hướng nghiệp, hướng nghiệp thường xuyên, liên tục trong suốt cả năm học. Bên cạnh việc thực hiện giảng dạy theo chương trình của Bộ GD và ĐT, các nhà trường cần chỉ đạo, khơi dậy tinh thần trách nhiệm của đội ngũ sư phạm, để mỗi thầy cô là một “tư vấn hướng nghiệp” cho học sinh. Các nhà trường, trung tâm GDTX cũng cần tổ chức các buổi sinh hoạt ngoại khóa với các chủ đề: Ước mơ nghề nghiệp tương lai, đại học có phải duy nhất để lập nghiệp, để chọn được ngành nghề phù hợp… Trên các bảng thông tin của nhà trường cần thường xuyên cập nhật những thông tin tuyển sinh, danh mục cũng như điểm chuẩn năm trước của hệ thống các trường đại học, cao đẳng, nghề; giáo viên các lớp cũng cần phối hợp với phụ huynh học sinh để cùng kết hợp tư vấn hướng nghiệp cho các em. Có như vậy, hoạt động hướng nghiệp mới đi vào chiều sâu, đạt hiệu quả cao, giúp học sinh lựa chọn nghề nghiệp tương lai phù hợp./.
Bài và ảnh: Hồng Minh
