Xã Hải Đông là xã ven biển nằm ở phía đông nam huyện Hải Hậu có dân số 9.200 người. Tỷ lệ lao động hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp là 65% với các ngành nghề chính như: trồng lúa, chăn nuôi, khai thác và nuôi trồng thủy sản. Xã có chiều dài tiếp giáp với biển 5,2km với 5 cửa cống thông ra biển, hằng năm chịu sự tác động trực tiếp của các cơn bão lớn, triều cường, ngập lụt trên diện rộng và ô nhiễm môi trường do rác thải dồn về… Ảnh hưởng của biến đổi khí hậu (BĐKH) ngày càng diễn biến phức tạp, không theo quy luật, khó dự đoán tác động ngày càng lớn, gây thiệt hại nặng nề đến đời sống vật chất, tài sản cũng như tính mạng của nhân dân Hải Đông. Điển hình là bão số 7 năm 2005, bão số 8 năm 2012 với sức gió giật trên cấp 14, bão số 1 năm 2016 gió giật trên cấp 13.
 |
| Diễn tập sơ tán nhân dân trong thiên tai, bão lụt tại xã Hải Đông. |
Xác định công tác phòng chống thiên tai (PCTT) là một trong những nhiệm vụ quan trọng, hằng năm, xã Hải Đông kiện toàn Ban chỉ huy PCTT và TKCN gồm 33 người; đội xung kích xã có 24 người; lực lượng cứu hộ, cứu nạn 250 người; lực lượng tuần tra gồm 5 người; lực lượng dân quân 94 người tại 9 xóm; lực lượng thường trực tuyến sau phụ trách công tác sơ tán khi có tình huống xảy ra gồm 24 người... Đặc biệt, xã đang thực hiện tốt mô hình quản lý rủi ro thiên tai dựa vào cộng đồng với phương châm phát huy sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị và cộng đồng dân cư giảm tới mức thấp nhất thiệt hại về người và tài sản do thiên tai gây ra. Đồng chí Nguyễn Minh Dưỡng, Chủ tịch UBND xã cho biết: Để thực hiện tốt mô hình quản lý rủi ro thiên tai dựa vào cộng đồng, giải pháp đầu tiên xã đưa ra đó là đẩy mạnh tuyên truyền để toàn dân nhận thức rõ tác động của BĐKH ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống, sinh hoạt của từng người, từng nhà, không loại trừ ai, đặc biệt là siêu bão. Phân loại đối tượng tuyên truyền như: người trực tiếp lao động, người già, trẻ em để có nội dung, hình thức tuyên truyền phù hợp thông qua hệ thống truyền thanh, các tổ chức như: CLB nuôi trồng thủy sản, hội, đoàn thể, trường học để mỗi nhà, mỗi người phải tự có kế hoạch phòng chống khi có thiên tai xảy ra một cách chi tiết, cụ thể. Xác định phòng là chính, xã đã xây dựng kế hoạch, phương án PCTT-TKCN chi tiết, cụ thể theo phương châm “4 tại chỗ”. Tổ chức diễn tập mô hình, các tình huống phải xử lý có sự tham gia trực tiếp của người dân để người dân tự nhận biết và thành thạo kỹ năng xử lý những việc cần phải thực hiện khi có thiên tai xảy ra. Bên cạnh đó, hằng năm, xã rà soát danh sách, phân loại các đối tượng cần phải sơ tán khi có bão lớn xảy ra tập trung vào người già, trẻ em, người neo đơn… phân công phụ trách từng đối tượng tới các đoàn thể, tổ chức từ xóm đến xã, con người cụ thể, phương tiện, địa điểm, các điều kiện cần đảm bảo khi sơ tán, đảm bảo an ninh trật tự để người dân an toàn khi di dời, phát huy tinh thần tương thân tương ái, giúp đỡ lẫn nhau trong cộng đồng dân cư khi có tình huống thiên tai xảy ra. Để chủ động trong phòng ngừa ứng phó với thiên tai, xã đã ký hợp đồng với các cửa hàng dịch vụ, các hộ gia đình có các phương tiện, vật tư như ô tô, thuyền, lương thực... để điều động kịp thời khi có thiên tai xảy ra. Mỗi đợt thiên tai, Ban chỉ huy PCTT xã thực hiện nghiêm túc việc chuẩn bị cơ sở vật chất, lực lượng để ứng phó với rủi ro và sau mỗi đợt thiên tai thực hiện nghiêm túc việc đánh giá thiệt hại, đánh giá nhu cầu và rút ra bài học kinh nghiệm trong công tác PCTT-TKCN, đồng thời có biện pháp khắc phục, báo cáo cấp trên kịp thời theo quy định.
Để thực hiện tốt các phương án PCTT, xã đã huy động sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị nâng cao vai trò của các đoàn viên, hội viên trong công tác PCTT như tổ xung kích ứng phó, lực lượng thường trực sẵn sàng thực hiện nhiệm vụ ứng phó khi tình huống xảy ra. Được hỗ trợ từ Dự án Rừng và Đồng bằng Việt Nam (VFD), xã Hải Đông thành lập 1 đội ứng phó cộng đồng gồm 24 thành viên. Các thành viên trong đội được huấn luyện các kỹ năng quản lý rủi ro thảm họa dựa vào cộng đồng được trang bị các trang thiết bị cần thiết để ứng phó rủi ro. Bên cạnh đó, xã được Dự án VFD cung cấp các trang thiết bị cần thiết cho công tác cứu hộ, cứu nạn tại địa phương như: cưa máy, máy phát điện, bộ âm-ply di động, phao, áo phao… các trang thiết bị này đã được đưa vào sử dụng hiệu quả trong 2 năm vừa qua trong các hoạt động cưa cắt giải tỏa cây cối trước và sau bão; phát thanh di động, thông báo tuyên truyền cho nhân dân các tin tức kịp thời về diễn biến tình hình cơn bão để nhân dân kịp thời ứng phó... Ngoài ra, Dự án còn hỗ trợ xã xây dựng nhà đài truyền thanh gắn với nơi sinh hoạt đội xung kích, nơi cất giữ vật tư, trang thiết bị PCTT và nơi tập trung lực lượng cứu hộ, cứu nạn; hiện đã được đưa vào sử dụng có hiệu quả thiết thực. Do làm tốt công tác chuẩn bị, triển khai một cách đồng bộ các giải pháp, đặc biệt là nhận thức của cộng đồng dân cư cùng vào cuộc trong nhiệm vụ PCTT nên những năm vừa qua nhiều cơn bão lớn đổ bộ vào với cường độ lớn, sức gió giật cấp 13, 14 - đặc biệt qua thực tế phòng chống cơn bão số 1 năm 2016 đổ bộ trực tiếp vào địa bàn xã với sức gió giật trên cấp 13 chính quyền địa phương đã sử dụng, huy động, thực hiện đúng các nội dung trong phương án PCTT đã đề ra: tuyên truyền cho nhân dân chằng chống nhà cửa, chủ động bảo vệ tài sản, tổ chức sơ tán gần 1.000 người dân đến nơi tránh trú bão an toàn, kịp thời khắc phục hậu quả sau bão, sớm ổn định đời sống nhân dân… hạn chế thấp nhất thiệt hại do thiên tai gây ra. Qua thực tế việc nâng cao nhận thức và quản lý rủi ro thiên tai dựa vào cộng đồng ở Hải Đông, ý thức của nhân dân đã được nâng lên, chủ động hơn với việc phòng chống từ bảo vệ sản xuất, đảm bảo tài sản đến việc di dân khỏi vùng nguy hiểm đã được thực hiện nghiệm túc có hiệu quả cao. Anh Nguyễn Văn Luật, chủ trang trại tổng hợp ở xóm Tây Cát cho biết: Nhờ các hoạt động tuyên truyền, anh đã nhận thức rõ tác động của BĐKH ảnh hưởng đến sản xuất và đời sống nên đã xây dựng chuồng chăn nuôi kiên cố, thường xuyên tu bổ bờ ao vào mùa mưa bão và thực hiện chế độ chăm sóc hợp lý cho vật nuôi khi thời tiết thay đổi… nên thời gian qua sản xuất của gia đình vẫn ổn định. Tuy nhiên gia đình vẫn luôn sẵn sàng và đã có các kỹ năng cần thiết để ứng phó khi có sự cố thiên tai.
Đồng chí Nguyễn Phùng Hoan, Phó Chủ tịch UBND tỉnh cho biết: Mô hình quản lý rủi ro thiên tai dựa vào cộng đồng của xã Hải Đông hiện đang thực hiện rất hiệu quả, đã được trải nghiệm qua một số trận bão lớn. Để tiếp tục phát huy hiệu quả mô hình ứng phó thiên tai dựa vào cộng đồng, các địa phương khác, đặc biệt là các xã ven biển cần tham khảo kinh nghiệm ứng phó thiên tai dựa vào cộng đồng ở Hải Đông nhằm nâng cao nhận thức của người dân về BĐKH, đặc biệt là trong việc chủ động phòng chống, giảm nhẹ rủi ro thiên tai./.
Bài và ảnh: Ngọc Ánh
