Thời gian gần đây, lợi dụng những sơ hở trong công tác quản lý, nhiều doanh nghiệp kinh doanh dược phẩm, mỹ phẩm, thực phẩm chức năng (TPCN) đã đưa sản phẩm giả, nhái, kém chất lượng lưu thông trên thị trường… Điều này đã gây ra nhiều hệ lụy cho sức khỏe và thiệt hại kinh tế của người tiêu dùng, gây bức xúc trong xã hội.
 |
| Tại một quầy bán thuốc trên đường Trần Phú (TP Nam Định). |
Hiện trên địa bàn tỉnh có 747 nhà thuốc kinh doanh dược phẩm, mỹ phẩm và TPCN, 32 Cty có kinh doanh dược phẩm và TPCN. Trong đó có 678 nhà thuốc, quầy thuốc đạt nguyên tắc tiêu chuẩn “Thực hành tốt nhà thuốc”. Theo quy định, các nhà thuốc có chứng chỉ Thực hành tốt nhà thuốc sẽ được kinh doanh TPCN. Tại các nhà thuốc, TPCN chiếm khoảng 25-30% số lượng các mặt hàng; khoảng 90% các nhà thuốc có kinh doanh thêm mỹ phẩm. Thực hiện sự phân công, phân cấp về quản lý các mặt hàng dược phẩm, mỹ phẩm, TPCN, hằng năm, Sở Y tế đã tổ chức từ 2 đến 4 đợt thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm đối với các cơ sở kinh doanh nhóm mặt hàng này trên địa bàn tỉnh nhằm nâng cao hiệu quả công tác quản lý. Công tác thanh tra, kiểm tra kết hợp với tuyên truyền, phổ biến các quy định của pháp luật liên quan đến hoạt động sản xuất, kinh doanh dược phẩm, mỹ phẩm, TPCN; rà soát công tác quản lý trong giám định, chứng nhận tiêu chuẩn chất lượng sản phẩm dược phẩm, mỹ phẩm, TPCN và việc đảm bảo các điều kiện kinh doanh đối với các cơ sở sản xuất, kinh doanh các mặt hàng này. Mới đây, từ ngày 10-4 đến ngày 13-5-2017, Thanh tra Sở Y tế đã tiến hành thanh tra, kiểm tra các mặt hàng này tại các huyện Hải Hậu, Ý Yên, Xuân Trường, Nghĩa Hưng và Thành phố Nam Định. Có 39 cơ sở được thanh tra, kiểm tra trong đợt này là các cơ sở hoạt động theo hình thức chi nhánh Cty phân phối thuốc, Cty kinh doanh dược liệu, nhà thuốc, quầy thuốc, cơ sở kinh doanh thuốc và TPCN. Qua thanh tra, kiểm tra Chi nhánh Cty CP Dược phẩm Nam Hà tại Hải Hậu, cho thấy cơ sở có đủ hồ sơ pháp lý trong hoạt động kinh doanh thuốc, có đầy đủ nhân sự có trình độ chuyên môn phù hợp với chức năng, nhiệm vụ được giao. Kho bảo quản thuốc có trang bị đầy đủ giá, kệ bảo quản thuốc, máy điều hòa, phương tiện phòng cháy, chữa cháy, nhiệt kế, ẩm kế, thực hiện theo dõi nhiệt độ, độ ẩm hằng ngày theo quy định. Thuốc được sắp xếp gọn gàng, đúng phân khu trên giá kệ; khoảng cách giữa các giá, kệ và giữa giá, kệ với tường đảm bảo đủ rộng để dễ dàng làm vệ sinh và kiểm tra thuốc. Có sổ sách theo dõi xuất nhập kho, thẻ kho, ghi chép nhiệt độ, độ ẩm hằng ngày. Thuốc được bảo quản theo quy định ghi trên nhãn và có đầy đủ thông tin về cơ sở sản xuất, số đăng ký lưu hành hợp pháp, số lô và còn hạn sử dụng. Chi nhánh đã ban hành các quy trình thao tác chuẩn (SOP) và triển khai thực hiện các quy trình trong SOP đảm bảo hoạt động kinh doanh thuốc. Tuy nhiên đơn vị vẫn chưa xây dựng kế hoạch tập huấn định kỳ cho nhân viên. Kiểm tra tại chi nhánh Cty CP Kinh doanh Dược phẩm Thái Sơn, Cty có đủ hồ sơ pháp lý trong hoạt động kinh doanh dược liệu, có đầy đủ nhân sự có trình độ chuyên môn phù hợp với chức năng, nhiệm vụ được giao. Kho bảo quản dược liệu có trang bị đầy đủ giá, kệ bảo quản thuốc, máy điều hòa, phương tiện phòng cháy, chữa cháy, nhiệt kế, ẩm kế, thực hiện theo dõi nhiệt độ, độ ẩm hằng ngày theo quy định. Hằng năm, Cty tiến hành tập huấn cho nhân viên, chương trình tập huấn phù hợp với nhiệm vụ được giao, lưu đầy đủ hồ sơ huấn luyện, đào tạo. Cty đã ban hành các quy trình thao tác chuẩn (SOP) và triển khai thực hiện các quy trình trong SOP đảm bảo hoạt động kinh doanh dược liệu. Tuy nhiên, đơn vị vẫn còn những tồn tại, như: Thiếu biển khu vực biệt trữ, chờ kiểm nhập; chưa tách biệt khu vực xuất, nhập của kho. Tại các cơ sở bán lẻ thuốc, 33/37 cơ sở được thanh tra có đầy đủ cơ sở pháp lý trong hoạt động kinh doanh thuốc thành phẩm chữa bệnh cho người. Cơ sở có đủ nhân sự có trình độ chuyên môn, nghiệp vụ phù hợp với quy mô tổ chức của cơ sở. Người tham gia bán thuốc có hồ sơ nhân sự lưu tại cơ sở. Cơ sở vật chất, trang thiết bị có diện tích đảm bảo theo quy định và có các khu vực trưng bày và bán thuốc, bàn tư vấn, nơi rửa tay. Khu vực trưng bày và bán thuốc được trang bị đầy đủ tủ quầy, giá kệ, điều hòa nhiệt độ, dụng cụ theo dõi nhiệt độ độ ẩm. Thuốc được sắp xếp theo đúng khu vực, nhóm thuốc đã được niêm yết. Có niêm yết công khai giá bán thuốc trên các sản phẩm, bán đúng giá niêm yết. Chất lượng thuốc đảm bảo, không có thuốc hết hạn dùng, không có thuốc cấm lưu hành. Có các loại sổ sách, ghi chép sổ sách theo dõi xuất nhập thuốc và tập quy trình thao tác chuẩn tại cơ sở. Quá trình thanh tra, kiểm tra cho thấy vẫn còn những tồn tại, hạn chế: 1/37 cơ sở giấy chứng nhận Thực hành tốt nhà thuốc đã hết hạn từ tháng 6-2016 (1 quầy thuốc tại địa bàn xã Hải Anh, Hải Hậu; 3/37 cơ sở chưa có giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh thuốc (1 cơ sở kinh doanh thuốc ở xã Yên Thắng, Ý Yên và 2 cơ sở kinh doanh thuốc tại khu 6, Thị trấn Yên Định, Hải Hậu); việc sắp xếp khu vực quầy thuốc chưa hợp lý, còn để một số đồ dùng sinh hoạt gia đình trong khu vực bán thuốc (quầy thuốc ở Yên Tiến (Ý Yên), Hải Phong (Hải Hậu), Thị trấn Liễu Đề (Nghĩa Hưng); một số cơ sở ghi chép sổ sách chưa đầy đủ (sổ vệ sinh, sổ theo dõi tác dụng phụ của thuốc…); chưa thực hiện mở sổ lưu thông tin đơn thuốc kháng sinh (quầy thuốc số 2 trực thuộc Chi nhánh Cty CP TBDP và DVYT Nam Định tại Hải Hậu, quầy thuốc trực thuộc Chi nhánh Cty CP TBDP và DVYT Nam Định tại Hải Hậu), khu vực kinh doanh sắp xếp chưa tách biệt, còn để lẫn TPCN, mỹ phẩm và thuốc...
Quá trình kiểm tra, đoàn thanh tra đã nhắc nhở, hướng dẫn các cơ sở nhanh chóng khắc phục những tồn tại, thiếu sót trong việc thực hiện các quy định về hành nghề; chấn chỉnh các cơ sở thực hiện nghiêm túc các quy định của Nhà nước về hành nghề; hoàn thiện thủ tục pháp lý theo đúng quy định. Các Cty, nhà thuốc, quầy thuốc phải tổ chức, sắp xếp nhân lực, cơ sở, trang thiết bị, tài liệu, hồ sơ, sổ sách, tập quy trình thao tác chuẩn để thực hiện các tiêu chuẩn thực hành tốt GPP, GDP... Đoàn thanh tra cũng yêu cầu ngừng hoạt động 3 cơ sở (do không có giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh thuốc), phạt tiền 5 cơ sở do các hành vi vi phạm như: Kinh doanh thuốc khi giấy chứng nhận Thực hành tốt nhà thuốc đã hết hạn (1 cơ sở); kinh doanh thuốc khi chưa có giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh thuốc (3 cơ sở); để lẫn sản phẩm không phải là thuốc cùng với thuốc (1 cơ sở).
Để làm tốt hơn nữa công tác quản lý các cơ sở kinh doanh dược phẩm, mỹ phẩm, TPCN, cần tuyên truyền, giáo dục các quy định của pháp luật, các kiến thức trong sản xuất, kinh doanh, quảng cáo dược phẩm, mỹ phẩm, TPCN hướng tới mục tiêu hiểu đúng, làm đúng và dùng đúng các sản phẩm. Tăng cường kiểm tra, kiểm soát, phát hiện các doanh nghiệp có hành vi đầu cơ, tăng giá bất hợp lý, bán hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng, không thực hiện đúng quy trình thao tác chuẩn trong quá trình đăng ký thuốc, bán thuốc không theo đơn, bán thuốc giá cao hơn giá kê khai, ghi công năng sai với bản chất vốn có của sản phẩm, nhập khẩu mỹ phẩm có thành phần công thức không thống nhất… Các phòng chuyên môn của Sở Y tế cần đề xuất các giải pháp tăng cường công tác quản lý đối với hoạt động sản xuất, kinh doanh các mặt hàng này trên địa bàn; tăng cường tổ chức phổ biến, hướng dẫn các quy định của Nhà nước về pháp luật hành nghề dược tư nhân và Nghị định 176/2013/NĐ-CP về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực y tế cho những người hành nghề, phòng y tế các huyện, thành phố và trạm y tế xã, phường, thị trấn nhằm nâng cao năng lực quản lý các mặt hàng này trên địa bàn./.
Bài và ảnh: Minh Thuận
