Thời gian qua, các địa phương trong tỉnh đã triển khai có hiệu quả các hoạt động truyền thông, giáo dục với nội dung, hình thức và cách tiếp cận phù hợp từng vùng, từng nhóm đối tượng, qua đó nhận thức của người dân về chính sách dân số được nâng lên, quy mô gia đình ít con thu hút nhiều cặp vợ chồng thực hiện, góp phần từng bước nâng cao chất lượng dân số.
 |
| Cán bộ dân số phường Trần Hưng Đạo (TP Nam Định) trao đổi kinh nghiệm công tác. |
Năm 2016, Thành phố Nam Định là đơn vị dẫn đầu tỉnh về thực hiện hiệu quả các chiến dịch truyền thông lồng ghép về Dân số - KHHGĐ, góp phần giảm tỷ suất sinh còn 12,5o/oo (giảm 0,21o/oo so với năm 2015), vượt chỉ tiêu được giao; tỷ lệ sinh con thứ 3 trở lên chỉ còn 1,86% (giảm 0,03% so với năm 2015). Đạt được kết quả trên, cùng với việc tổ chức ký cam kết không sinh con thứ 3 với cán bộ công chức, viên chức, lao động trong các cơ quan, đơn vị. Trung tâm Dân số - KHHGĐ Thành phố Nam Định đã phối hợp chặt chẽ với các ban, ngành, đoàn thể vận động người dân tham gia các buổi tuyên truyền về chăm sóc SKSS/KHHGĐ; kết hợp với Trung tâm Y tế thành phố tổ chức Chiến dịch truyền thông lồng ghép với dịch vụ chăm sóc SKSS/KHHGĐ an toàn, hiệu quả. Công tác truyền thông, giáo dục, chuyển đổi hành vi về Dân số - KHHGĐ được duy trì thường xuyên. Trung tâm Dân số - KHHGĐ thành phố đã tổ chức 15 buổi nói chuyện chuyên đề tại 15 xã, phường, bằng hình thức đa dạng, phong phú, nội dung phù hợp với đặc thù của từng nhóm đối tượng; cung cấp các loại tờ rơi có nội dung về chính sách dân số SKSS/KHHGĐ. Tại huyện Vụ Bản, chiến dịch truyền thông tập trung tuyên truyền, vận động nhằm chuyển đổi nhận thức, thái độ, hành vi của các nhóm đối tượng, góp phần hoàn thành các chỉ tiêu kế hoạch về Dân số - KHHGĐ. Trọng tâm là tuyên truyền về dân số và phát triển, tận dụng cơ cấu dân số vàng, thích ứng với việc “già hóa” dân số, giảm tỷ lệ sinh và sinh con thứ 3 trở lên, giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh, giảm tỷ lệ mang thai vị thành niên, tăng tỷ lệ sử dụng dịch vụ sàng lọc trước sinh và sơ sinh, tăng số người mới sử dụng biện pháp tránh thai hiện đại, tăng cường tiếp thị xã hội và xã hội hóa cung cấp phương tiện tránh thai và dịch vụ SKSS/KHHGĐ nhằm góp phần vào sự phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. Đối tượng truyền thông chuyển đổi hành vi gồm: phụ nữ, nam giới và các cặp vợ chồng trong độ tuổi sinh đẻ; bà mẹ mang thai, bà mẹ mới sinh; vị thành niên và thanh niên; phụ nữ và nam giới thuộc nhóm dân di cư, người lao động tại các khu công nghiệp tập trung. Năm 2016, huyện Vụ Bản giảm tỷ suất sinh 0,1o/oo; giảm tỷ lệ sinh con thứ 3 trở lên là 0,5%; tỷ lệ phát triển dân số tự nhiên ở mức dưới 0,9%; tỷ số giới tính khi sinh ở mức 114 bé trai/100 bé gái… Tại huyện Giao Thủy, Ban chỉ đạo Dân số - KHHGĐ huyện đã hướng dẫn các xã, thị trấn xây dựng kế hoạch và triển khai chiến dịch truyền thông lồng ghép với dịch vụ chăm sóc SKSS/KHHGĐ đợt I và đợt II năm 2016 trên địa bàn toàn huyện và có sự đầu tư trọng điểm tại các xã Giao Thiện, Giao An, Bình Hòa, Giao Lạc, Hồng Thuận, Giao Thịnh, Giao Phong, Thị trấn Quất Lâm, Giao Thanh, Giao Hải. Công tác tuyên truyền được triển khai sâu rộng nhằm triển khai có hiệu quả chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước về công tác Dân số - KHHGĐ, đặc biệt là vấn đề giảm sinh, không sinh con thứ 3, sử dụng các biện pháp tránh thai hợp lý, trang bị kiến thức về SKSS/KHHGĐ, khám sàng lọc trước sinh và sơ sinh, tư vấn và khám sức khỏe tiền hôn nhân. Công tác tuyên truyền được tổ chức với nhiều hình thức phong phú thông qua các buổi sinh hoạt CLB không sinh con thứ ba, CLB gia đình trẻ, CLB vị thành niên và thanh niên. Bên cạnh đó, Trung tâm Dân số - KHHGĐ huyện còn phối hợp với Hội CCB, Hội LHPN, Đoàn Thanh niên, Ủy ban MTTQ... lồng ghép tổ chức truyền đạt thông tin, kiến thức, chính sách về dân số thông qua các buổi họp, hội nghị, các ngày lễ kỷ niệm bằng hình thức sân khấu hóa. Năm 2016, số cặp vợ chồng trong độ tuổi sinh đẻ áp dụng các biện pháp tránh thai hiện đại của huyện đạt 75%. 98% số bà mẹ mang thai có mặt tại địa phương được theo dõi, tư vấn và khám thai định kỳ; 21% số bà mẹ mang thai được sàng lọc trước sinh (100% các đối tượng có nguy cơ cao được sàng lọc trước sinh); 15% số trẻ được sàng lọc sơ sinh. Tỷ lệ tăng dân số tự nhiên giảm 0,31o/oo so với năm 2015; tỷ lệ sinh con thứ 3 trở lên giảm so với năm 2015 là 1%.
Theo số liệu của Chi cục Dân số - KHHGĐ tỉnh, năm 2016, toàn tỉnh có 172 xã, phường, thị trấn tổ chức chiến dịch truyền thông lồng ghép với dịch vụ KHHGĐ/CSSKSS với tổng kinh phí hỗ trợ 486 triệu đồng. Trung tâm Dân số - KHHGĐ các huyện, thành phố chủ động tham mưu cho cấp ủy, chính quyền địa phương chỉ đạo tổ chức chiến dịch. Chú trọng khu vực khó khăn, đối tượng khó tiếp cận; nâng cao chất lượng về dân số và SKSS, giới và bình đẳng giới, sức khỏe tình dục trong nhà trường; mở rộng các hình thức giáo dục ngoài nhà trường. Tăng cường sự tham gia của các đối tượng và cộng đồng trong việc lập kế hoạch, thực hiện, giám sát và phản hồi về các hoạt động giáo dục và truyền thông. Nhiều địa phương có mức hỗ trợ kinh phí cho chiến dịch truyền thông như: Hải Hậu (105 triệu đồng), Vụ Bản (54 triệu đồng), Mỹ Lộc (33 triệu đồng), Thành phố Nam Định (85 triệu đồng). Toàn tỉnh đã tổ chức được 62 buổi nói chuyện chuyên đề về chăm sóc SKSS/KHHGĐ; 58 buổi sinh hoạt văn hóa, văn nghệ, chiếu phim video. Hệ thống đài phát thanh, truyền thanh cấp huyện và cấp xã đã xây dựng 120 chương trình; phát thanh, truyền thanh với 640 lượt phát tin về chiến dịch, thông tin về Dân số - KHHGĐ. Trong thời gian triển khai chiến dịch truyền thông, Trung tâm Chăm sóc SKSS tỉnh, Trung tâm Y tế các huyện, thành phố đã tăng cường hỗ trợ cho các trạm y tế trang thiết bị dụng cụ, dịch vụ kỹ thuật đảm bảo an toàn, thuận tiện, kịp thời cho đối tượng. Các huyện đều bố trí máy siêu âm phục vụ chiến dịch. Vì vậy chiến dịch đã thu hút được đông đảo đối tượng trong độ tuổi sinh đẻ tham gia. Thời gian tổ chức chiến dịch trung bình mỗi xã 3 ngày. Công tác truyền thông, giáo dục được đội ngũ cán bộ chuyên trách cùng với 3.077 CTV dân số phối kết hợp và lồng ghép các nội dung tuyên truyền về Dân số - KHHGĐ cho phù hợp với từng nhóm đối tượng ở địa phương thông qua các buổi nói chuyện chuyên đề, sinh hoạt các CLB, hội nghị. Kết quả, năm 2016 toàn tỉnh đã có 56.496 cặp vợ chồng trong độ tuổi sinh đẻ chấp nhận sử dụng các biện pháp tránh thai hiện đại, đạt 94,3% kế hoạch năm. Số phụ nữ đi khám là 54.425 người, đạt 78% kế hoạch; số phụ nữ được phát hiện mắc bệnh viêm nhiễm đường sinh sản 12.380 người, trong đó 12.100 người được điều trị, đạt 98%. Năm 2016, tổng số trẻ sinh ra là 28.411 trẻ, giảm 312 trẻ so với cùng kỳ năm 2015; mức sinh giảm 0,26o/oo (hoàn thành vượt mức kế hoạch năm); số trẻ sinh ra là con thứ 3 trở lên 3.471 trẻ, giảm 264 trẻ so với cùng kỳ năm 2015 (3.735 trẻ), tỷ lệ sinh con thứ 3 trở lên giảm 0,79%.
Năm 2017 và những năm tiếp theo, ngành Dân số - KHHGĐ tỉnh tập trung mọi nỗ lực để thực hiện mức giảm tỷ suất sinh, phấn đấu giảm nhanh tỷ lệ sinh con thứ 3 trở lên, đặc biệt là đối với địa phương có mức sinh cao. Các chỉ tiêu cụ thể năm 2017 là: Giảm tỷ suất sinh 0,10o/oo. Giảm tỷ lệ sinh con thứ 3 trở lên là 0,5-1%. Kiểm soát mất cân bằng giới tính khi sinh không vượt quá 114,5 cháu trai/100 cháu gái. Tỷ lệ sàng lọc trước sinh 20%. Tỷ lệ sàng lọc sơ sinh 25%. Để đạt được các mục tiêu đề ra, công tác truyền thông tập trung vào các nội dung: Nâng cao chất lượng dân số như truyền thông về lợi ích của khám sức khoẻ tiền hôn nhân; lợi ích của sàng lọc trước sinh và sơ sinh, địa điểm và nơi nhận dịch vụ; vai trò của chăm sóc SKSS vị thành niên và thanh niên; tác hại của nạo phá thai; chăm sóc sức khỏe người cao tuổi. Giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh, truyền thông về thực trạng tỷ số giới tính khi sinh tại địa phương, nguyên nhân, hệ lụy và giải pháp thông qua việc tuyên truyền thực hiện Quyết định số 468/QĐ-TTg ngày 23-3-2016 của Thủ tướng Chính phủ về phê duyệt Đề án Kiểm soát mất cân bằng giới tính khi sinh giai đoạn 2016-2025; Chỉ thị 04/CT-BYT ngày 15-3-2016 của Bộ trưởng Bộ Y tế về việc tăng cường giải quyết tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh; đẩy mạnh công tác truyền thông, giáo dục về thực trạng, nguyên nhân và hệ lụy của tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh; quy định của pháp luật về nghiêm cấm lựa chọn giới tính thai nhi... Tuyên truyền, phổ biến Luật Bình đẳng giới, Luật Phòng chống bạo lực gia đình, Luật Hôn nhân và Gia đình, nêu cao vai trò của phụ nữ trong xã hội, phát huy lợi thế cơ cấu dân số vàng và già hóa dân số. Đẩy mạnh xã hội hóa công tác truyền thông Dân số - KHHGĐ./.
Bài và ảnh: Việt Thắng
