Đẩy mạnh công tác truyền thông, giáo dục giới tính cho vị thành niên

Trên địa bàn tỉnh hiện có 418.039 em dưới 6 tuổi. Đây là độ tuổi VTN - độ tuổi cả bé trai và bé gái đều có tâm lý tò mò về sự phát triển của cơ thể mình, muốn khám phá bản thân và khám phá thế giới xung quanh, đồng thời các em cũng có sự quan tâm đặc biệt đến tình bạn khác giới. Bác sĩ Trần Thị Vinh, Chủ tịch Hội KHHGĐ tỉnh cho biết: Trong 3 năm trở lại đây, trong tổng số phụ nữ mang thai ngoài ý muốn thì có khoảng gần 30% trẻ em gái ở tuổi VTN lỡ mang thai. Đây là con số đáng báo động, mà nguyên nhân bắt nguồn từ việc trẻ có quan hệ tình dục sớm, trong khi nhận thức về giới tính và sức khỏe sinh sản còn rất mơ hồ. Tại tỉnh ta, thời gian qua, tình trạng xâm hại tình dục trẻ em là vấn nạn, gây bức xúc trong dư luận xã hội. Theo TAND tỉnh, từ năm 2013 đến nay TAND hai cấp đã giải quyết hàng chục vụ án xâm hại tình dục trẻ em với các đối tượng phạm tội danh: hiếp dâm, giao cấu, dâm ô với trẻ em. Thực trạng này cảnh báo một số bậc làm cha, làm mẹ còn thiếu kỹ năng bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em, nhất là vấn đề về giáo dục giới tính… Nạn nhân trong các vụ xâm hại tình dục trẻ em thường là các cháu nhỏ chưa có đầy đủ khả năng để tự bảo vệ mình trước sự xâm hại của các đối tượng. Nhiều cháu vì bị đối tượng đe dọa nên đã giấu gia đình và trở thành nạn nhân của hành vi xâm phạm tình dục trong thời gian dài mà gia đình không hay biết, chỉ đến khi con gái mang thai, cha mẹ mới đưa con đến cơ sở y tế thì đã quá muộn. Qua đánh giá của ngành chức năng, thực trạng xâm hại tình dục trẻ em diễn biến phức tạp, trên thực tế còn nhiều hơn. Do nhiều nguyên nhân, nhất là tâm lý còn giữ thể diện gia đình nên việc người dân tố giác với cơ quan chức năng còn chưa đầy đủ, kịp thời. Từ thực tế các vụ án xâm hại tình dục cho thấy, đối tượng thực hiện hành vi đa số có mối quan hệ quen biết với gia đình nạn nhân; là hàng xóm, bạn bè của bố mẹ, anh em. Nạn nhân trong các vụ xâm hại tình dục trẻ em thường là các cháu nhỏ chưa có đủ khả năng để tự bảo vệ mình trước sự xâm hại của các đối tượng. 

Trước thực trạng trên, thời gian qua, tỉnh ta đã triển khai Đề án, tư vấn và khám sức khoẻ tiền hôn nhân nhằm từng bước nâng cao nhận thức và kỹ năng thực hành CSSKSS thông qua tư vấn và khám sức khỏe cho VTN, thanh niên. Tháng 12-2016, trong khuôn khổ triển khai các hoạt động của Đề án “Tư vấn và khám sức khỏe tiền hôn nhân”, Chi cục Dân số - KHHGĐ tỉnh đã phối hợp với Trường THCS Lê Đức Thọ và Trường THCS Tô Hiệu (TP Nam Định) tổ chức nói chuyện chuyên đề cung cấp các kiến thức, kỹ năng về giáo dục giới tính, sức khỏe tình dục, CSSKSS cho toàn bộ học sinh từ khối 6 đến khối 9 của trường. Cùng với sự hỗ trợ của các công cụ truyền thông, qua buổi nói chuyện, học sinh của trường đã thẳng thắn, cởi mở đặt những câu hỏi có liên quan đến giáo dục giới tính và CSSKSS mà mình đang băn khoăn, tò mò và được các báo cáo viên giải đáp một cách cặn kẽ, thấu đáo. Đồng thời, các em được cung cấp hơn 2.200 tờ rơi, sách mỏng để làm tài liệu học tập. Sau buổi nói chuyện, Tổng phụ trách Đội của trường có bài thu hoạch nhỏ nhằm giúp các bạn củng cố hơn kiến thức, kỹ năng, từ đó thay đổi nhận thức và chuyển đổi các hành vi có lợi về sức khỏe sinh sản góp phần phát triển toàn diện về thể chất, tinh thần, trí tuệ và nhân cách. Tại 33 xã, thị trấn trong tỉnh triển khai Đề án, các nội dung hoạt động thông qua các mô hình hết sức thiết thực và cần thiết đối với các ông bố, bà mẹ có con dưới 16 tuổi như các kiến thức về chăm sóc sức khỏe cho bản thân. Các kỹ năng, kiến thức về chăm sóc, nuôi dạy con VTN CSSKSS, giáo dục giới tính tình bạn và tình yêu lứa tuổi học trò; mang thai tuổi VTN; hướng nghiệp cho con; về phòng ngừa tệ nạn xã hội phòng, chống bạo lực gia đình. Xã Nam Mỹ (Nam Trực) là một trong 33 địa phương triển khai có hiệu quả đề án tư vấn và khám sức khỏe tiền hôn nhân. Dân số xã 6.474 người, trong đó khoảng 700 người thuộc đối tượng VTN, thanh niên. Chị Phạm Thị Tuyết Thanh, cán bộ chuyên trách dân số xã cho biết: Triển khai đề án tư vấn và kiểm tra sức khỏe tiền hôn nhân, đội ngũ cán bộ dân số, y tế của xã đã tổ chức kiểm tra sức khỏe định kỳ cho học sinh lớp 8, 9 của trường THCS; thường xuyên tuyên truyền trên Đài phát thanh xã về CSSKSS/KHHGĐ; tổ chức phát tài liệu cung cấp thông tin, kiến thức cho VTN, thanh niên, giúp các em nâng cao nhận thức và kỹ năng thực hành CSSKSS/KHHGĐ. Đặc biệt, thông qua hoạt động kiểm tra sức khỏe, đã phát hiện và tư vấn phòng ngừa điều trị kịp thời các bệnh lý có nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản, góp phần cung cấp cho VTN những kiến thức, kỹ năng thực hành CSSKSS, kỹ năng sống cơ bản, chuẩn bị cho họ bước vào cuộc sống gia đình trong tương lai. Đến nay, toàn tỉnh đã có 300.988/418.300 = 72% trẻ VTN được tiếp cận các kiến thức về sức khỏe sinh sản và giáo dục kỹ năng để đối mặt với các khó khăn trong cuộc sống, góp phần giảm tỷ lệ nạo phá thai ngoài ý muốn ở trẻ em gái VTN và khống chế tỷ lệ trẻ em dưới 16 tuổi bị nhiễm và ảnh hưởng bởi HIV/AIDS.

 

Bên cạnh đó, từ năm 2016 đến nay, tiếp nhận dự án Choices do Chính phủ Hà Lan tài trợ thông qua IPPF, Hội KHHGĐ tỉnh đã triển khai ở các trường THPT: Trần Hưng Đạo, Nguyễn Khuyến, Ngô Quyền (TP Nam Định); thành lập các CLB “Giáo dục tình dục toàn diện” (CSE). Mục tiêu của Dự án nhằm làm tăng số trẻ VTN, thanh niên tiếp cận với gói dịch vụ thân thiện; tăng cường tiếp cận giáo trình tình dục toàn diện dựa trên quyền và vấn đề nhạy cảm giới; vận động, tác động thay đổi chính sách dành ưu tiên cho việc đáp ứng nhu cầu sức khỏe sinh sản, sức khỏe tình dục của VTN, thanh niên trong giáo dục, từ đó biết cách bảo vệ sức khỏe, làm chủ bản thân trước các tình huống và xây dựng lối sống lành mạnh. Đến nay, 3 trường đã tổ chức giảng 24 buổi cho 4.596 học sinh, trong đó có 2.242 học sinh nam và 2.354 nữ khối 10, 11, 12; CLB CSE của 3 trường tổ chức sinh hoạt 28 buổi với 2.548 học sinh tham dự. Thông qua Dự án và các buổi sinh hoạt CLB CSE giúp học sinh có những kiến thức, hiểu biết về CSSKSS, sức khỏe tình dục nhất là có thái độ hành vi đúng về các mối quan hệ cá nhân, về giới và giới tính, về tình bạn khác giới trong sáng và tình yêu tuổi học trò trong sáng lành mạnh; đưa chương trình giáo dục giới tính vào giảng tích hợp trong các môn học như Văn, Sinh vật, Giáo dục công dân ở các khối lớp. Cùng với đó, nhiều hoạt động khác của Dự án cũng được triển khai trên địa bàn như: mua sắm trang thiết bị y tế cho các phòng khám; tổ chức các cuộc họp với đại diện chính quyền, ban, ngành, đoàn thể để tạo ra sự đồng thuận trong việc triển khai dự án; tổ chức các lớp tập huấn, đào tạo đội ngũ giáo dục viên đồng đẳng; thành lập mô hình CLB VTN với giáo dục tình dục toàn diện; tổ chức hội thảo vận động chính sách để đưa giáo dục tình dục toàn diện vào nhà trường... 

 

Năm 2017 và những năm tiếp theo, ngành Dân số - KHHGĐ tỉnh tiếp tục triển khai có hiệu quả các hoạt động truyền thông, giáo dục giới tính, sức khỏe sinh sản VTN với nội dung, hình thức và cách tiếp cận phù hợp với đặc điểm 229 xã, phường, thị trấn trong toàn tỉnh nhằm hình thành nhận thức, thái độ hành vi đúng đắn, bền vững về công tác sức khỏe sinh sản - KHHGĐ. Chú trọng đối tượng là VTN, trẻ em gái; mở rộng các hình thức giáo dục ngoài nhà trường. Tăng cường sự tham gia của các đối tượng và cộng đồng trong việc lập kế hoạch, thực hiện, giám sát và phản hồi về các hoạt động giáo dục và truyền thông, giáo dục giới tính, sức khỏe sinh sản VTN./.

 

Bài và ảnh: Việt Thắng