Thuyết minh viên được coi là “linh hồn” của những điểm đến du lịch bởi bằng giọng nói, kiến thức, các thuyết minh viên sẽ truyền tải thông tin tới du khách về mảnh đất, con người, giá trị lịch sử của khu, điểm du lịch đó. Xây dựng đội ngũ thuyết minh viên du lịch giỏi về chuyên môn nghiệp vụ được coi là một giải pháp quan trọng nhằm thu hút du khách đến các điểm du lịch và nâng cao chất lượng các sản phẩm du lịch của tỉnh.
Theo thống kê sơ bộ, toàn tỉnh có khoảng 40 thuyết minh viên du lịch làm việc tại các khu, điểm du lịch trong tỉnh. Do Sở VH, TT và DL chưa tổ chức rà soát, cấp thẻ thuyết minh viên nên những người này chỉ được cấp thẻ của cơ quan quản lý trực tiếp. Ngoài một số đơn vị như: Ban quản lý di tích lịch sử - văn hoá Đền Trần - Chùa Tháp (TP Nam Định), Bảo tàng tỉnh, Khu lưu niệm và Nhà lưu niệm Cố Tổng Bí thư Trường Chinh (Xuân Trường), Vườn Quốc gia Xuân Thuỷ, HTX du lịch sinh thái cộng đồng Giao Xuân (Giao Thuỷ)… có nhiều thuyết minh viên, các điểm du lịch khác thuyết minh viên chỉ có từ 1 đến 2 người. Thực tế công việc cho thấy, thuyết minh viên gần như là người tiếp xúc đầu tiên với các đoàn khách tại các điểm đến nên từ phong cách ứng xử, giao tiếp và kiến thức chuyên môn đều phải rất cẩn trọng, tinh tế. Ở nhiều điểm du lịch trong tỉnh, thuyết minh viên đã tích cực học hỏi kiến thức về lịch sử, văn hoá và kinh nghiệm từ những người đi trước để thực hiện tốt việc truyền đạt được nét đặc trưng, giá trị văn hoá - lịch sử cho khách tham quan dễ hiểu, dễ nhớ. Chị Nguyễn Thị Thoa, cán bộ Trung tâm VH-TT và DL huyện Xuân Trường cho biết: Tốt nghiệp Khoa Bảo tồn bảo tàng Đại học Văn hoá Hà Nội năm 2008, chị xin về và được giao nhiệm vụ thuyết minh viên tại Nhà lưu niệm Cố Tổng Bí thư Trường Chinh. Lúc đó, đảm nhiệm công tác thuyết minh viên tại nhà lưu niệm là bác Nguyễn Thế Hiệp. Tích cực học hỏi kinh nghiệm từ bác Hiệp, đồng thời tự trau dồi kiến thức, tham dự các lớp đào tạo, bồi dưỡng thuyết minh viên nên chị đã thực hiện khá tốt công việc thuyết minh, giới thiệu về cuộc đời, thân thế, sự nghiệp của Cố Tổng Bí thư Trường Chinh về mảnh đất và truyền thống hiếu học của quê hương Hành Thiện đến với các đoàn lãnh đạo Đảng, Nhà nước về dâng hương và du khách trong và ngoài nước. Sinh năm 1945, bác Vũ Đình Lưu là chủ đồng thời là thuyết minh viên của Bảo tàng chứng tích chiến tranh tại đường Điện Biên (TP Nam Định). Bác Lưu cho biết, mỗi năm Bảo tàng đón gần 100 đoàn khách, số lượng mỗi đoàn 10 người trở lên. Để giới thiệu với khách, bác sưu tầm các tài liệu về các kỷ vật chiến tranh để tìm hiểu; trong quá trình thuyết minh diễn giải truyền cảm, chủ động điều tiết lượng thông tin phù hợp với độ tuổi, nghề nghiệp du khách để họ không bị “choáng ngợp”, kết hợp với kể các câu chuyện… Qua đó du khách có thể cảm nhận rõ nhất, sâu sắc nhất về các kỷ vật, ý nghĩa của việc thành lập Bảo tàng của bác.
 |
| Thuyết minh cho khách du lịch tại Chùa Phổ Minh (TP Nam Định). |
Mặc dù có nhiều cố gắng trong hoạt động, nhưng đội ngũ thuyết minh viên du lịch ở các khu, điểm du lịch trên địa bàn tỉnh còn bộc lộ nhiều hạn chế. Nhiều thuyết minh viên chưa trang bị cho mình kiến thức chuyên môn sâu về lịch sử, văn hoá tại điểm du lịch mà mình phụ trách. Do tự học, tự đào tạo tại chỗ nên trong công việc còn lúng túng về kỹ năng giao tiếp với đám đông, khả năng giải quyết tình huống chưa linh hoạt, khéo léo; nhất là các thuyết minh trẻ mới vào nghề. Phần lớn các thuyết minh viên chưa thành thạo ngoại ngữ nên không thể thuyết minh với các đoàn khách nước ngoài. Để giúp các thuyết minh viên trong hoạt động nghiệp vụ, năm 2013 Sở VH, TT và DL đã cử một số thuyết minh viên trong tỉnh tham gia lớp đào tạo bồi dưỡng kỹ năng thuyết minh viên do Tổng cục Du lịch (Bộ VH, TT và DL) tổ chức. Cuối tháng 7-2016, Sở VH, TT và DL, Tổng cục Du lịch đã phối hợp tổ chức lớp bồi dưỡng thuyết minh viên du lịch cho trên 50 thuyết minh viên các khu, điểm du lịch trên địa bàn tỉnh, cán bộ văn hoá Trung tâm VH-TT-TT các huyện, thành phố, Ban quản lý di tích danh thắng tỉnh, Trung tâm thông tin xúc tiến du lịch tỉnh, cán bộ văn hoá cấp xã có điểm du lịch… Trong thời gian 4 ngày học lý thuyết và 3 ngày thực hành, các học viên được trang bị kiến thức, kinh nghiệm để đáp ứng yêu cầu công việc đặt ra cho một thuyết minh viên. Chị Trịnh Thị Nga, thuyết minh viên Khu di tích lịch sử - văn hoá Đền Trần - Chùa Tháp (TP Nam Định) cho biết, qua lớp học đã cung cấp cho chị kỹ năng thực hiện công việc từ việc xây dựng đề cương viết một bài thuyết minh về điểm du lịch, nghiệp vụ quản lý đoàn khách, thuyết minh hướng dẫn cho từng đối tượng khách tham quan… Nhiều thuyết minh viên trong thực hành đã biết lồng ghép những câu chuyện kể một cách hợp lý, dẫn dắt người nghe vào những khung cảnh phù hợp với nội dung trưng bày tại bảo tàng, điểm du lịch hay các danh nhân của khu, điểm du lịch, nâng cao ý thức trách nhiệm và tinh thần quảng bá, lưu giữ giá trị văn hoá lịch sử của dân tộc.
Để nâng cao chất lượng đội ngũ thuyết minh viên du lịch, trong thời gian tới Sở VH, TT và DL cần rà soát, thực hiện việc cấp thẻ thuyết minh viên cho những người có đủ điều kiện; đồng thời phối hợp với các cơ quan chức năng như Tổng cục Du lịch, các trường đại học có đào tạo chuyên ngành du lịch để mở các lớp bồi dưỡng nghiệp vụ cho đội ngũ thuyết minh viên. Trong việc tuyển dụng thuyết minh viên, các khu, điểm du lịch cần xây dựng tiêu chí, phương thức tuyển dụng, thi tuyển để lựa chọn đội ngũ thuyết minh viên có chuyên môn, vừa đảm bảo số lượng lao động thường xuyên, vừa giảm bớt thời gian, chi phí đào tạo, bồi dưỡng. Duy trì tổ chức thi sát hạch thường xuyên giữa các thuyết minh viên ở các di tích, điểm du lịch để động viên, khuyến khích sự tìm tòi, sáng tạo của mỗi người trong công việc. Các địa phương cần có chế độ đãi ngộ với những người làm thuyết minh viên ở những nơi khu, điểm du lịch xa trung tâm, ít khách tham quan để khuyến khích, động viên họ yên tâm công tác, góp phần thúc đẩy ngành du lịch phát triển./.
Bài và ảnh:
Thanh Ngọc
