Trong xã hội hiện đại, tật khúc xạ (TKX) ở lứa tuổi học đường ngày càng gia tăng. Theo số liệu điều tra sơ bộ của Bệnh viện Mắt tỉnh được thực hiện tại một số trường học trong mấy năm trở lại đây, tỷ lệ mắc TKX của học sinh tại Thành phố Nam Định là 23,04%; huyện Hải Hậu là 19,49%; huyện Trực Ninh là 12,9%... Trong số học sinh mắc TKX có tới 50-60% chưa được chỉnh kính hoặc chỉnh kính không đúng số ảnh hưởng đến kết quả học tập và sự phát triển về thể chất.
 |
| Khám và đo tật khúc xạ cho học sinh tại Trung tâm kính mắt cộng đồng (Trung tâm Y tế huyện Hải Hậu). |
Trước thực trạng trên, từ năm 2013, tỉnh ta được Tổ chức Hellen Keller International Việt Nam (HKI Việt Nam) chọn triển khai Dự án mở rộng mô hình chăm sóc TKX học đường. Năm học 2013-2014, Dự án được triển khai tại 19 trường THCS của huyện Vụ Bản. Năm học 2014-2015, trong khuôn khổ Dự án, Bệnh viện Mắt tỉnh đã triển khai khám TKX cho học sinh 18 trường THCS của các huyện: Giao Thủy, Xuân Trường, Trực Ninh, Nam Trực, Ý Yên, Nghĩa Hưng, Mỹ Lộc và Thành phố Nam Định. Năm học 2015-2016, Dự án được triển khai tại 15 trường THCS trên địa bàn huyện Hải Hậu. Với việc triển khai các nội dung của Dự án, Trung tâm Y tế huyện Hải Hậu đã cử 2 cán bộ đi đào tạo tại Bệnh viện Mắt Trung ương về khám TKX và mài lắp kính. Dự án cũng tài trợ 1 Trung tâm kính mắt cộng đồng đặt tại Trung tâm Y tế huyện với cơ sở vật chất khang trang, sạch đẹp, đảm bảo tiêu chuẩn và được trang bị đầy đủ máy móc, các thiết bị phục vụ cho khám TKX và mài lắp kính. Trung tâm Y tế huyện tổ chức tuyên truyền trên Đài phát thanh huyện; truyền thông trực tiếp tới ban giám hiệu, giáo viên nhà trường, các em học sinh và phụ huynh kiến thức về chăm sóc mắt và sức khỏe mắt. Cùng với công tác chỉ đạo, xây dựng cơ sở vật chất, chuẩn bị nhân lực, Trung tâm Y tế huyện phối hợp với Bệnh viện Mắt tỉnh và Bệnh viện Đa khoa Hải Hậu, tổ chức khám xác định dựa trên kết quả khám sàng lọc của cán bộ y tế tại 15 trường THCS gồm: Hải An, Hải Long, Hải Châu, Hải Đường B, Hải Hà, Hải Anh A, Hải Lý, Hải Minh A, Hải Phúc, Hải Quang, Hải Toàn, Hải Trung, Thị trấn Thịnh Long, Thị trấn Yên Định, Thị trấn Cồn với tổng số 6.061 học sinh được khám, đạt tỷ lệ 100% các em học sinh khối THCS tại 15 trường. Thông qua hoạt động khám sàng lọc cho học sinh đã phát hiện nhiều trường hợp mắc các TKX chưa được chỉnh kính. Qua đợt khám, phát hiện 1.348 học sinh có thị lực giảm; 1.243 học sinh đã được khám xác định TKX, trong đó 1.023 học sinh được xác định có TKX. 246 em đã được cấp kính mới, trong đó có 12 em trong diện hộ nghèo của địa phương được dự án hỗ trợ 100% giá kính, 82 em phải thay mắt kính đã được thay mắt kính miễn phí. Qua khám TKX đã phát hiện tỷ lệ mắc TKX của học sinh THCS huyện Hải Hậu là 17%. Kính trước khi được cấp cho học sinh đều được Bệnh viện Mắt Trung ương và Bệnh viện Mắt tỉnh kiểm tra đạt tiêu chuẩn trước khi bàn giao cho nhà trường và học sinh. Trong năm học 2016-2017, Dự án sẽ triển khai tiếp tại 24 trường THCS còn lại của huyện Hải Hậu. Để chuẩn bị cho việc triển khai Dự án, các nhà trường đã tuyên truyền đến phụ huynh và các em học sinh về tầm quan trọng của việc đeo kính và đeo kính đúng số trong điều chỉnh TKX. Trong tháng 7 và tháng 8-2016, các đơn vị chức năng đã và đang triển khai nhiều hoạt động truyền thông như phát tờ rơi, poster cho các trường học trên địa bàn kết hợp lồng ghép kiến thức về TKX cho học sinh, mở các khóa tập huấn cho giáo viên, các buổi sinh hoạt chào cờ, sinh hoạt Đội, các buổi học ngoại khóa, triển khai khám TKX… với mục tiêu: Giảm số học sinh mắc TKX chưa được điều trị bằng việc khám sàng lọc, khám TKX và hỗ trợ 50% giá kính cho tất cả các em cần kính tại 24 trường THCS còn lại trên địa bàn huyện. Tăng cường hiểu biết của giáo viên, học sinh, phụ huynh học sinh và xã hội về tầm quan trọng của việc giữ gìn thị lực tốt cho tất cả các thành viên trong gia đình. Nâng cao năng lực của các bác sĩ và nhân viên tại Trung tâm Y tế huyện để phục vụ cho việc chăm sóc mắt cho học sinh và cộng đồng dân cư. Trong khuôn khổ Dự án, ban giám hiệu và giáo viên các nhà trường cũng sẽ được cung cấp các kiến thức về chăm sóc mắt và sức khỏe mắt. Những kiến thức này có thể được sử dụng trong các hoạt động bên ngoài trường học hoặc kết hợp trong các bài giảng về sức khỏe hoặc các hoạt động ngoại khóa. Cùng với việc phổ biến kiến thức về TKX, các đơn vị chức năng sẽ tổ chức khám sàng lọc TKX cho học sinh của 24 trường THCS thụ hưởng dự án. Phòng GD và ĐT Hải Hậu đã có văn bản chỉ đạo các nhà trường nghiêm túc thực hiện công tác khám sàng lọc TKX theo đúng thời gian quy định. Căn cứ số liệu tổng hợp kết quả khám sàng lọc, Bệnh viện Mắt tỉnh và Trung tâm Y tế huyện sẽ tổ chức khám xác định TKX tại các trường trong tháng 9 và tháng 10-2016.
Thời gian tới, Tổ chức HKI Việt Nam sẽ phối hợp với Bệnh viện Mắt tỉnh mở rộng việc khám TKX cho học sinh các trường học trên địa bàn tỉnh. Qua đó, mô hình sẽ được phát triển rộng ở nhiều trường học trong toàn tỉnh, góp phần đáng kể giảm tỷ lệ TKX học đường đang trở nên rất phổ biến hiện nay./.
Bài và ảnh: Minh Thuận
