Lực lượng Văn phòng cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh Nam Định: 64 năm một chặng đường vẻ vang

Kể từ thời điểm đó, trải qua 64 năm sáp nhập, chia tách với nhiều tên gọi phù hợp ở mỗi thời kỳ cách mạng, từ Tiểu ban Chấp pháp Ty Công an Nam Định (1951-1954); Ban Chấp pháp Ty Công an Nam Định (1954-1976); Phòng Chấp pháp Ty Công an Hà Nam Ninh (1976-1981); từ năm 1981-1989, Phòng Chấp pháp tách thành Phòng Cảnh sát điều tra xét hỏi và Phòng An ninh điều tra xét hỏi Công an tỉnh Hà Nam Ninh; từ năm 1989-1992, sáp nhập 2 Phòng Cảnh sát điều tra xét hỏi và An ninh điều tra xét hỏi thành CQCSĐT Công an tỉnh Hà Nam Ninh; từ năm 1992-1997 là CQCSĐT Công an tỉnh Nam Hà; từ năm 1997-2004 là CQCSĐT Công an tỉnh Nam Định đến Văn phòng CQCSĐT Công an tỉnh Nam Định từ năm 2004 đến nay. Dấu mốc trên thực sự là một chặng đường vẻ vang, in đậm dấu ấn với những chiến công xuất sắc của cán bộ, chiến sĩ Cảnh sát điều tra Nam Định, trong đó có lực lượng Văn phòng CQCSĐT; nhất là trong công tác đấu tranh chống phản động, triệt phá các loại băng nhóm tội phạm nguy hiểm, tham gia giải quyết điểm nóng, an ninh nông thôn, góp phần giữ gìn bình yên cuộc sống cho nhân dân.

 

64 năm chiến đấu, xây dựng và trưởng thành của lực lượng Văn phòng CQCSĐT Nam Định, trong mỗi giai đoạn lịch sử đều có những chiến công, thành tích không nhỏ. Cụ thể là:

 

Cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp thắng lợi, hòa bình lập lại ở miền Bắc, nhưng đất nước vẫn còn bị chia cắt, đồng bào miền Nam ruột thịt vẫn nằm dưới ách đô hộ của chế độ thực dân mới. Ra đời trong bối cảnh đó, lực lượng Cảnh sát điều tra vừa thành lập đã phối hợp với các lực lượng Công an Nam Định lao ngay vào cuộc chiến chống bọn phản động dụ dỗ, cưỡng ép đồng bào miền Bắc di cư vào miền Nam. Lãnh đạo Ty Công an đã giao Ban Chấp pháp cử cán bộ có kinh nghiệm tham gia các đoàn công tác chống cưỡng ép di cư và trực tiếp điều tra, bắt giữ, lập hồ sơ đưa ra truy tố hoặc cảnh cáo, giáo dục những đối tượng cầm đầu, đối tượng tham gia hoạt động dụ dỗ, cưỡng ép người di cư, đập tan âm mưu của 2 đế quốc Mỹ - Pháp.

Miền Nam hoàn toàn giải phóng, thống nhất đất nước, cả nước náo nức chung tay xây dựng và bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa. Thực hiện Nghị quyết số 245/NQ ngày 20-9-1975 của Bộ Chính trị, Nghị quyết Hội nghị lần thứ 24 của BCH Trung ương khóa III và Nghị quyết Quốc hội khóa III, 2 tỉnh Nam Hà và Ninh Bình hợp nhất thành tỉnh Hà Nam Ninh. Theo đó, Công an 2 tỉnh hợp nhất thành Ty Công an Hà Nam Ninh. Ngay sau đó, Phòng Chấp pháp Ty Công an Hà Nam Ninh cũng được thành lập theo quyết định của Bộ Nội vụ (nay là Bộ Công an) với nhiệm vụ phối hợp và thụ lý các vụ án đặc biệt nghiêm trọng, kiểm tra việc tuân thủ thi hành pháp luật tại Công an các huyện về bắt, giam giữ, xử lý vật chứng. Thời kỳ này, trên địa bàn tỉnh xảy ra nhiều vụ án giết người, cướp tài sản rất phức tạp, đối tượng rất quỷ quyệt nhưng với tinh thần kiên quyết tấn công tội phạm, cán bộ, chiến sĩ lực lượng Cảnh sát điều tra nói chung và lực lượng Văn phòng CQCSĐT nói riêng đã khám phá nhanh, kịp thời bắt giữ đối tượng để xử lý. Điển hình như vụ điều tra, truy bắt Đinh Viết Cường can tội giết người, cướp tài sản để đem tặng người tình. Hay vụ điều tra, bắt giữ tên Nguyễn Văn Hưu và đồng bọn can tội buôn bán trái phép, cướp tài sản, tổ chức trốn ra nước ngoài… Có thể nói, giai đoạn này các vụ án đều được lực lượng Cảnh sát điều tra phối hợp thụ lý và trực tiếp thụ lý khám phá đạt 100%. Đã đem lại niềm tin trong nhân dân, thúc đẩy phong trào phòng, chống tội phạm của quần chúng lên một bước mới.

 

Bước vào thời kỳ đổi mới của đất nước, tình hình hoạt động của bọn tội phạm hình sự trên địa bàn tỉnh có nhiều diễn biến phức tạp. Án kinh tế tuy có giảm song lại gây thiệt hại lớn về tài sản. Các vụ án mạng, gây thương tích lại có chiều hướng gia tăng. Nếu lấy số liệu năm 1988 so với năm 1987 đã tăng 13%. Nhất là 6 tháng đầu năm 1989, toàn tỉnh đã xảy ra 1.182 vụ phạm pháp, trong đó 325 vụ xâm phạm tài sản xã hội chủ nghĩa. Đáng chú ý là bọn côn đồ lưu manh hình thành băng, ổ nhóm, có vũ khí nóng, liều lĩnh gây ra nhiều vụ án đặc biệt nghiêm trọng. Để lập lại kỷ cương, trật tự xã hội và thực hiện chỉ đạo của Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng về “Tăng cường công tác bảo vệ TTATXH trong tình hình mới”, toàn dân, toàn quân tỉnh Hà Nam Ninh đã đồng loạt “xuống đường” tham gia đấu tranh trấn áp tội phạm hình sự, giữ gìn TTATXH. Đợt phát động này được mang một cái tên rất quân sự: Chiến dịch 135. Ban Giám đốc Công an tỉnh Hà Nam Ninh giao Phòng Cảnh sát điều tra (Phòng Cảnh sát điều tra là đơn vị tiền nhiệm của Văn phòng CQCSĐT ngày nay) làm đơn vị thường trực của Ban chỉ đạo chiến dịch. Chỉ trong 60 ngày đầu của Chiến dịch 135, có sự góp sức của hàng vạn lượt quần chúng xuống đường đấu tranh chống tội phạm, các đơn vị chức năng Công an tỉnh Hà Nam Ninh khám phá được 158 vụ án hình sự, bắt 377 tên tội phạm, triệt phá được 49 băng, nhóm bao gồm 148 tên cướp nguy hiểm, thu 18 súng, 15 lựu đạn, 107 viên đạn, 26 dao lê... 

 

Trong trang sử truyền thống của lực lượng Cảnh sát điều tra hiện còn lưu lại khá nhiều những chuyên án lớn đấu tranh chống tội phạm về hình sự, kinh tế, ma túy với những chiến công xuất sắc trong việc triệt phá nhiều ổ, nhóm tội phạm nguy hiểm trong 20 năm thời kỳ đổi mới. Ngoài thành công của Chiến dịch 135, còn rất nhiều những chiến công nổi bật như vụ xóa sổ 2 băng nhóm côn đồ chuyên đâm thuê, chém mướn, chiếm đoạt tài sản tại Thành phố Nam Định. Cũng trong thời kỳ này, Phòng Cảnh sát điều tra không chỉ thành công trên lĩnh vực đấu tranh trấn áp bọn tội phạm, giữ gìn an ninh trật tự xã hội, mà còn cùng với các lực lượng khác trong lực lượng Công an xuống cơ sở giải quyết điểm nóng thực hiện 3 cùng với dân để vận động quần chúng, củng cố cơ sở chính trị, giữ gìn an ninh nông thôn, thúc đẩy phong trào địa phương phát triển, như ở xã Mỹ Thắng (Mỹ Lộc), xã Hồng Thuận (Giao Thuỷ), Trực Cường (Trực Ninh), vùng vạng (Giao Thủy)…

 

Năm 2004, lực lượng Cảnh sát điều tra trải qua một bước ngoặt quan trọng trong hoạt động tố tụng: Pháp lệnh Tổ chức điều tra hình sự năm 2004 được Ủy ban Thường vụ Quốc hội thông qua. Lúc này, lực lượng Văn phòng CQCSĐT có chức năng giúp giám đốc, thủ trưởng CQCSĐT Công an tỉnh theo dõi, tổng hợp tình hình điều tra và hoạt động của các loại tội phạm hình sự để nghiên cứu, đề xuất các chủ trương, biện pháp, kế hoạch công tác và hướng dẫn các mặt công tác cơ bản của lực lượng Cảnh sát điều tra ở địa phương, tổ chức thẩm định hồ sơ tố tụng một số vụ án và trực tiếp điều tra một số vụ án do thủ trưởng CQCSĐT Công an tỉnh giao; kiểm tra, hướng dẫn lực lượng Cảnh sát điều tra ở địa phương tiến hành hoạt động điều tra tội phạm theo Bộ luật Tố tụng hình sự và Pháp lệnh Tổ chức điều tra hình sự; tổ chức kiểm tra, hướng dẫn công tác quản lý người bị giam giữ, tạm giam, phạm nhân ở trại tạm giam, nhà tạm giữ, công tác truy nã tội phạm theo quy định của pháp luật. Năm 2010, Phòng Cảnh sát truy nã được thành lập, Văn phòng CQCSĐT lại chuyển giao nhiệm vụ truy nã cho Phòng Cảnh sát truy nã.

 

Với chức năng nhiệm vụ mới và mô hình tổ chức mới (đầu mối ở cấp tỉnh là Văn phòng CQCSĐT và chân rết là các đội Cảnh sát điều tra tổng hợp ở Công an các huyện, thành phố), từ năm 2004 đến nay, lực lượng Văn phòng CQCSĐT đã lập nên những thành tích mới. Lực lượng Văn phòng CQCSĐT đã tham mưu cho lãnh đạo cấp trên chỉ đạo kịp thời, giải quyết nhiều vụ án phức tạp, đúng quy định của pháp luật, không để xảy ra tình trạng oan sai, bỏ lọt tội phạm. Thực hiện công tác nghiên cứu, tổng hợp tình hình tội phạm xảy ra trên địa bàn, qua đó đã dự báo, phát hiện kịp thời những hành vi phạm tội, các phương thức thủ đoạn mới của bọn tội phạm. Bên cạnh đó công tác kiểm tra, hướng dẫn điều tra, thẩm định hồ sơ, xác minh tin báo tội phạm và kiến nghị khởi tố; kiểm tra, kiến nghị phục hồi điều tra, công tác tương trợ tư pháp rồi phối hợp giải quyết tình hình an ninh nông thôn cũng được lực lượng Văn phòng CQCSĐT hoàn thành xuất sắc.

 

Trong quá trình chiến đấu, xây dựng và trưởng thành, Phòng Cảnh sát điều tra, nay là Văn phòng CQCSĐT Công an tỉnh Nam Định vinh dự được Chủ tịch nước tặng thưởng 8 Huân chương Chiến công hạng Nhất, Nhì, Ba; Huân chương Bảo vệ Tổ quốc hạng Ba; Thủ tướng Chính phủ tặng 3 Bằng khen. Nhiều năm liền được Bộ Công an tặng Cờ “Đơn vị xuất sắc” trong phong trào thực hiện 6 điều Bác Hồ dạy Công an nhân dân. UBND tỉnh tặng Cờ “Đơn vị thi đua xuất sắc ngành Công an” và nhiều phần thưởng cao quý khác. Năm 2000, Trung tướng Phan Văn Vĩnh, nguyên Giám đốc, thủ trưởng CQCSĐT Công an tỉnh, nay là Tổng cục trưởng Tổng cục Cảnh sát phòng chống tội phạm Bộ Công an, được Nhà nước phong tặng danh hiệu Anh hùng LLVTND.

 

64 năm chiến đấu, xây dựng và trưởng thành với nhiều lần đổi tên và chia tách, sáp nhập, những thế hệ cán bộ, chiến sĩ Văn phòng CQCSĐT Công an tỉnh Nam Định hôm nay vẫn tiếp tục phát huy truyền thống vẻ vang, nỗ lực phấn đấu vượt qua khó khăn, thử thách; tu dưỡng, rèn luyện để trở thành người chiến sĩ Công an “vừa hồng, vừa chuyên” theo 6 điều Bác Hồ dạy./.