Trung tuần tháng 9-2015, Đoàn giám sát liên ngành của Trung ương đã làm việc với UBND tỉnh về thực hiện chính sách, pháp luật BHXH trên địa bàn tỉnh; tiến hành kiểm tra 2 doanh nghiệp thuộc địa bàn huyện Ý Yên. Kiểm tra tại Cty TNHH Dệt may Vĩnh Oanh và Cty Dệt may Phương Lan, Đoàn giám sát đã phát hiện có hơn 700 lao động chưa được tham gia BHXH. Các đơn vị này cũng chưa thực hiện đúng quy định của pháp luật về hợp đồng lao động, tiền lương, nội quy lao động, công đoàn. Qua kiểm tra, Cty TNHH Dệt may Vĩnh Oanh chưa thực hiện đúng các quy định của pháp luật về hợp đồng lao động, thang, bảng lương, nội quy lao động cũng như chưa tham gia BHXH cho người lao động. Tính đến ngày 30-9-2015, Cty có 489 người thuộc đối tượng tham gia BHXH, BHYT, BHTN. Kiểm tra Cty Dệt may Phương Lan, Đoàn liên ngành phát hiện đến 30-9-2015, số người thuộc đối tượng tham gia BHXH, BHYT, BHTN là 350 người nhưng chỉ có 19 người được tham gia.
 |
| Tiếp nhận hồ sơ thu BHXH, BHYT tại cơ quan BHXH tỉnh. |
Toàn tỉnh hiện có 4.737 đơn vị, gồm 1.270 cơ quan hành chính sự nghiệp, 35 doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, 3.432 doanh nghiệp và các HTX có sử dụng lao động theo chế độ hợp đồng lao động. Theo số liệu của BHXH tỉnh, đến ngày 31-10-2015, toàn tỉnh có 529 đơn vị nợ đọng BHXH, BHYT, BHTN với tổng số tiền hơn 189 tỷ đồng. Trong đó, nợ BHXH là 136 tỷ 755 triệu đồng; nợ BHYT 46 tỷ 704 triệu đồng; nợ BHTN hơn 5 tỷ 650 triệu đồng. Việc vi phạm chính sách BHXH, nhất là việc nợ đọng, chậm đóng BHXH, BHYT, BHTN ở các đơn vị doanh nghiệp cổ phần hoá, doanh nghiệp ngoài quốc doanh diễn ra phức tạp, gây ảnh hưởng đến việc thực hiện chính sách BHXH cho người lao động. Toàn tỉnh còn hơn 1.000 doanh nghiệp (với khoảng 23 nghìn lao động) được cấp giấy phép đăng ký kinh doanh nhưng chưa tham gia BHXH, BHYT, BHTN. Tình trạng nợ đọng dây dưa, bắc cầu đang trở thành phổ biến ở các doanh nghiệp. Cty thương mại tổng hợp Nam Định nợ đọng 83 tháng, với tổng số tiền 2 tỷ 248 triệu đồng; Cty CP Comma 19, nợ đọng 72 tháng với số tiền nợ 2 tỷ 630 triệu đồng; Cty CP Xây lắp I Nam Định nợ đọng 69 tháng với tổng số tiền 3 tỷ 647 triệu đồng; Cty CP May Nam Hải nợ đọng 36 tháng với tổng số tiền 3 tỷ 927 triệu đồng. Nhiều doanh nghiệp cố tình chiếm dụng tiền BHXH dùng vào những việc khác; thậm chí, chấp nhận bị xử phạt vì không nộp BHXH. Cũng vì lợi nhuận, nên nhiều chủ sử dụng lao động tìm mọi cách trốn tránh việc tham gia BHXH bằng cách ký hợp đồng lao động với người lao động dưới 3 tháng và cách quãng thời gian; không đăng ký tham gia BHXH cho người lao động đúng với mức lương người lao động được trả, chỉ tham gia với mức lương tối thiểu của Nhà nước. Thực tế cho thấy, nhiều doanh nghiệp ký kết hợp đồng lao động với người lao động chỉ mang tính hình thức, chiếu lệ và đối phó. Người lao động tuy được ký kết hợp đồng lao động nhưng không biết các quyền lợi được hưởng, trong đó có quyền lợi về BHXH, BHTN. Nhiều doanh nghiệp thuộc khu vực ngoài Nhà nước không thực hiện thang lương, bảng lương theo quy định; không đăng ký thang, bảng lương áp dụng thực hiện với cơ quan quản lý Nhà nước có thẩm quyền phê duyệt, hợp đồng lao động không ghi rõ tiền lương được hưởng mà chỉ ghi “tiền lương theo sản phẩm” hoặc “tiền lương theo kết quả lao động” nhằm tránh nộp BHXH, BHYT, BHTN. Một số doanh nghiệp ngoài quốc doanh đóng trên địa bàn các huyện Hải Hậu, Xuân Trường, Giao Thủy, Ý Yên, Vụ Bản, Mỹ Lộc, Trực Ninh hoạt động mang tính thời vụ, sử dụng lao động nông thôn là chính, do vậy sự gắn bó giữa chủ sử dụng lao động và người lao động chỉ mang tính thời vụ, không có sự gắn bó lâu dài nên chủ sử dụng lao động không đăng ký tham gia BHXH cho người lao động; mặt khác, bản thân người lao động cũng chỉ muốn nhận được toàn bộ số tiền công mà chủ sử dụng lao động trả. Năm 2012, BHXH tỉnh đã khởi kiện 5 doanh nghiệp nợ BHXH lớn, nhưng kết quả thu hồi nợ chưa cao. Vì thế, năm 2014 và 10 tháng năm 2015, cơ quan BHXH tỉnh chưa thực hiện khởi kiện doanh nghiệp nợ BHXH.
Để khắc phục tình trạng nợ đóng BHXH, BHYT, BHTN, ngày 10-10-2014, UBND tỉnh ban hành Quyết định số 24/2014/QĐ-UBND về “Quy chế phối hợp công tác trong thực hiện pháp luật về BHXH, BHYT, BHTN trên địa bàn tỉnh”. Quy chế quy định trách nhiệm, nội dung, cách thức phối hợp giữa các cơ quan Nhà nước trong việc thực hiện pháp luật về BHXH, BHYT, BHTN và áp dụng đối với các cơ quan, tổ chức có liên quan trong việc thực hiện chế độ, chính sách BHXH, BHYT, BHTN trên địa bàn tỉnh nhằm nâng cao hiệu quả, hiệu lực của việc thực hiện các quy định pháp luật về BHXH, BHYT, BHTN, góp phần thực hiện thắng lợi mục tiêu đảm bảo an sinh xã hội. Thực hiện Quyết định 24 của UBND tỉnh, trong năm 2014 và 10 tháng năm 2015, BHXH tỉnh đã phối hợp với Công an tỉnh, Sở LĐ-TB và XH, Cục Thuế tỉnh, LĐLĐ tỉnh thành lập đoàn kiểm tra liên ngành đối với các đơn vị nợ đọng. Báo Nam Định, Đài PT-TH tỉnh đã đẩy mạnh tuyên truyền nâng cao nhận thức của người lao động và các chủ sử dụng lao động về quyền lợi, trách nhiệm khi tham gia BHXH, BHYT. Để xử lý nghiêm những đơn vị vi phạm chính sách BHXH, BHXH tỉnh phối hợp với LĐLĐ tỉnh ban hành Kế hoạch số 39 ngày 17-2-2015 về việc phối hợp trong thực hiện chính sách, pháp luật về BHXH, BHYT năm 2015; tổ chức ký thỏa thuận liên ngành và hợp tác thu, thu nợ BHXH, BHYT, BHTN với Ngân hàng VietinBank, VietCombank. Phối hợp với Cục Thuế tỉnh xây dựng quy chế phối hợp trong thực hiện BHXH, BHYT; phối hợp với Cục Thống kê tỉnh rà soát thống kê lực lượng lao động tại tỉnh để phục vụ công tác phát triển đối tượng BHXH, BHYT… Với sự phối hợp tích cực và “vào cuộc” quyết liệt của các cơ quan liên quan trong giám sát thực hiện Luật BHXH, thực thi các vụ kiện đòi nợ BHXH… tình trạng vi phạm chính sách BHXH trên địa bàn tỉnh sẽ từng bước được khắc phục./.
Bài và ảnh: Việt Thắng
