Hiệu quả từ thực hiện đề án tiền hôn nhân ở Vụ Bản

Đề án kiểm tra sức khỏe và tư vấn tiền hôn nhân (đề án tiền hôn nhân) được tỉnh ta triển khai thí điểm ở xã Đại Thắng và Thị trấn Gôi (Vụ Bản) từ năm 2006. Với những hiệu quả thiết thực trong việc thực hiện các chỉ tiêu công tác Dân số - KHHGĐ, cùng với các địa phương trong tỉnh, đến nay, huyện Vụ Bản đã có 7 xã được triển khai thực hiện đề án.

Tại các xã triển khai đề án, trên cơ sở hướng dẫn của Trung tâm Dân số - KHHGĐ huyện, Ban Dân số các xã đã thành lập các CLB tiền hôn nhân, các nhóm đồng đẳng, tổ chức sinh hoạt định kỳ với nhiều nội dung phong phú, thiết thực về tình bạn, tình yêu lành mạnh, CSSKSS vị thành niên, tránh mang thai ngoài ý muốn... Ban Dân số các xã cùng với Ban giám hiệu các trường THCS trên địa bàn tổ chức phát tờ rơi, tài liệu, sách mỏng cung cấp những kiến thức cơ bản về tuổi mới lớn; tổ chức nói chuyện chuyên đề về CSSKSS vị thành niên cho học sinh, nhất là học sinh khối lớp 8, 9. Công tác truyền thông nhóm nhỏ cho vị thành niên, thanh niên được chú trọng, được coi là một trong những biện pháp quan trọng nhằm chuyển tải trực tiếp các thông tin cần thiết về CSSKSS đến các em. Xã Tân Khánh có 1.788 hộ với 6.565 khẩu. Là xã “vùng sâu, vùng xa” của huyện, đời sống kinh tế còn khó khăn nên trước đây, công tác CSSKSS cho người dân nói chung và đối tượng vị thành niên, thanh niên nói riêng chưa được quan tâm đúng mức. Khi triển khai đề án tiền hôn nhân, nhiều hoạt động thiết thực của đề án đã từng bước làm thay đổi nhận thức của người dân về vấn đề CSSKSS/KHHGĐ. Đội ngũ cán bộ dân số, y tế của xã đã tổ chức kiểm tra sức khỏe định kỳ cho học sinh lớp 9 của trường THCS vào đầu các năm học, đồng thời thường xuyên viết bài tuyên truyền trên Đài truyền thanh xã; tổ chức phát tờ rơi, tài liệu cung cấp thông tin, kiến thức cho vị thành niên, thanh niên, giúp các em nâng cao nhận thức và kỹ năng thực hành CSSKSS/KHHGĐ. Đặc biệt, thông qua hoạt động kiểm tra sức khỏe cho học sinh, đã phát hiện, phòng ngừa và tư vấn điều trị kịp thời các bệnh lý có nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản cho các em. Em Ngô Thị Thanh Bình, học sinh lớp 11, Trường THPT Nguyễn Bính cho biết: “Trước đây, em và hầu hết các bạn cùng lứa tuổi thường tự tìm hiểu về vấn đề CSSKSS, sức khỏe tình dục qua mạng, sách báo hoặc phổ biến cho nhau theo kiểu “truyền miệng” nên hiểu sai về CSSKSS và vẫn cảm thấy ngại ngùng khi đề cập đến vấn đề này. Khi tham gia các hoạt động của đề án, ban đầu có những bạn nam khi được cán bộ dân số phát tờ rơi còn ngại không dám nhận. Nhưng giờ đây, chúng em đã dần xóa bỏ những xấu hổ, e dè khi tiếp cận với kiến thức CSSKSS, từng bước trang bị được những hiểu biết nhất định, những kỹ năng cần thiết để CSSKSS cho bản thân”. Tại các xã Kim Thái, Tân Thành, Trung Thành, Hợp Hưng, những năm qua, khi triển khai đề án tiền hôn nhân, Ban Dân số xã phối hợp với Đoàn Thanh niên, Hội Phụ nữ xã triển khai tổ chức các loại hình sinh hoạt CLB dành cho thanh niên, vị thành niên, tập trung vào việc tuyên truyền các biện pháp tránh thai, các bệnh lây truyền qua đường tình dục, kỹ năng sống, kỹ năng CSSKSS vị thành niên, phòng, chống xâm hại tình dục, tình bạn, tình yêu học đường… Vào các ngày truyền thống của Đoàn (26-3), của Hội Phụ nữ (20-10) và chiến dịch truyền thông lồng ghép với dịch vụ CSSKSS/KHHGĐ hằng năm, công tác tuyên truyền được đẩy mạnh với nhiều hình thức phong phú như: phát tờ rơi, tranh ảnh, tài liệu có nội dung CSSKSS cho vị thành niên, thanh niên và các bà mẹ có con tuổi vị thành niên, thanh niên; giao lưu văn nghệ với học sinh trường THCS xã. Đội ngũ cộng tác viên dân số của các thôn, xóm luôn bám sát địa bàn, tuyên truyền vận động nhân dân thực hiện tốt chính sách dân số - KHHGĐ, trong đó chú trọng công tác CSSKSS cho đối tượng vị thành niên, thanh niên. Hoạt động của đề án dành cho vị thành niên, thanh niên với những lợi ích thiết thực đã được các bậc phụ huynh đánh giá cao và nhận được sự tham gia ủng hộ của các ban, ngành, đoàn thể, các thầy, cô giáo và cả cộng đồng. Các thành viên tham gia đề án đã thay đổi về nhận thức, tham gia sinh hoạt đều đặn và mạnh dạn chia sẻ những vấn đề khó nói của tuổi vị thành niên, thanh niên; có thêm kiến thức, hiểu biết và kỹ năng trong việc CSSKSS và ý thức được tầm quan trọng của CSSKSS đối với bản thân. Qua đó không chỉ góp phần phòng ngừa nguy cơ các vấn đề có liên quan đến sức khỏe sinh sản mà vị thành niên, thanh niên hiện nay đang đối mặt mà còn tăng hành vi đúng đắn và trách nhiệm của lứa tuổi này với công tác Dân số - KHHGĐ. Nhờ đó, những năm qua huyện Vụ Bản đã đạt được những kết quả quan trọng trong công tác Dân số - KHHGĐ, góp phần thực hiện mục tiêu giảm sinh, từng bước nâng cao chất lượng dân số. Các biện pháp tránh thai hiện đại ngày càng được người dân chấp nhận và thực hiện. Các cặp vợ chồng trong độ tuổi sinh đẻ đã nâng cao nhận thức về CSSKSS, tự nguyện lựa chọn biện pháp KHHGĐ phù hợp. Những tháng đầu năm 2015, tổng số người thực hiện các biện pháp tránh thai hiện đại là 19.867 người, đạt 78,24%. Tỷ số giới tính khi sinh giảm từ 116 cháu trai/100 cháu gái (năm 2012) xuống còn 112 cháu trai/100 cháu gái (năm 2014, 2015). Tỷ suất sinh thô giảm từ 17,79%o năm 2012 xuống còn 14,6%o năm 2014. Số trẻ bị dị tật bẩm sinh năm 2014 chỉ có 3 cháu, chiếm 0,153%.

 

Qua thời gian triển khai đề án tiền hôn nhân đã tác động rất lớn đến nhận thức, thái độ, hành vi của vị thành niên, thanh niên tại các xã của huyện Vụ Bản, đồng thời góp phần hướng sự quan tâm của cộng đồng đến việc CSSKSS cho người dân nói chung, vị thành niên, thanh niên nói riêng. Thời gian tới, đề án rất cần được mở rộng ra các địa phương trong tỉnh nhằm phòng ngừa, phát hiện và điều trị sớm những căn bệnh nguy hiểm, tránh được các hệ lụy không đáng có ảnh hưởng đến cuộc sống gia đình và nâng cao chất lượng dân số./.

 

Bài và ảnh: Lam Hồng