Những năm qua, Dự án Vệ sinh nông thôn giai đoạn 2012-2015 được triển khai trên địa bàn toàn tỉnh đã đem lại hiệu quả rõ rệt, góp phần quan trọng trong việc cải thiện các điều kiện vệ sinh cá nhân, vệ sinh môi trường cho người dân ở các vùng quê trong tỉnh.
 |
| Phát động Ngày Vệ sinh yêu nước nâng cao sức khoẻ nhân dân tại xã Hải Long (Hải Hậu). |
Dự án đặt ra mục tiêu phấn đấu đến năm 2015 có 73% hộ gia đình khu vực nông thôn trong tỉnh có nhà tiêu hợp vệ sinh, 100% trạm y tế xã có công trình nước và nhà tiêu hợp vệ sinh, 100% nhà máy, trạm cấp nước tập trung ở khu vực nông thôn được giám sát chất lượng nước. Để thực hiện mục tiêu đề ra, Sở Y tế đã giao Trung tâm Y tế dự phòng tỉnh là đầu mối phối hợp với Trung tâm Nước sạch và Vệ sinh môi trường nông thôn tỉnh và các đơn vị liên quan chỉ đạo, hướng dẫn các Trung tâm Y tế tuyến huyện, các trạm y tế xã xây dựng mạng lưới cơ sở thực hiện tuyên truyền, vận động xây dựng các công trình vệ sinh. Từ năm 2012 đến nay, Trung tâm Y tế dự phòng tỉnh đã tiến hành các hoạt động của Dự án như: Tập huấn cho cán bộ Trung tâm Y tế các huyện, thành phố về kỹ thuật xây dựng và bảo quản nhà tiêu hợp vệ sinh hộ gia đình, giám sát chất lượng nước và thống kê báo cáo các công trình vệ sinh; tập huấn về kỹ thuật xây dựng, sử dụng và bảo quản nhà tiêu hợp vệ sinh hộ gia đình cho các trưởng trạm y tế, các chuyên trách vệ sinh và cộng tác viên của các xã khu vực nông thôn trong tỉnh; in ấn tài liệu về các loại nhà tiêu hợp vệ sinh để cấp cho các xã. Các hoạt động truyền thông như: Tổ chức phát động truyền thông về vệ sinh nông thôn nhân Ngày Thế giới rửa tay với xà phòng, phát các thông điệp truyền thông trên các phương tiện thông tin đại chúng của tỉnh, tuyên truyền lưu động, nói chuyện chuyên đề tại các vùng là điểm nóng về vệ sinh nông thôn… Với mục tiêu đặt ra của năm 2015 là: Vận động cộng đồng xây dựng, cải tạo nhà tiêu hợp vệ sinh hộ gia đình; nâng tỷ lệ nhà tiêu hợp vệ sinh hộ gia đình trên địa bàn nông thôn trong tỉnh năm 2015 đạt 72%; trên 70% các xã vùng nông thôn được kiểm tra, giám sát đánh giá triển khai thực hiện chương trình, từ đầu năm đến nay, Trung tâm Y tế dự phòng tỉnh đã tổ chức các mô hình và hoạt động như: In ấn, cấp phát các văn bản pháp quy và tờ rơi tuyên truyền cho tuyến huyện, xã. Tập huấn nâng cao năng lực mạng lưới cán bộ triển khai hợp phần vệ sinh cho cán bộ y tế, cán bộ Hội Phụ nữ tuyến xã và các cộng tác viên chương trình. Xây dựng mô hình truyền thông vận động cộng đồng thực hiện vệ sinh nông thôn và xây dựng mới, cải tạo nhà tiêu hợp vệ sinh tại 25 xã điểm của 5 huyện Trực Ninh, Xuân Trường, Nghĩa Hưng, Ý Yên, Vụ Bản. Kiểm tra, giám sát các hoạt động của Dự án tại 10 huyện, thành phố và các xã thực hiện chương trình. Xây dựng mô hình truyền thông vận động cộng đồng thực hiện vệ sinh nông thôn tại 25 xã điểm; tuyên truyền về vệ sinh nông thôn trong Tuần lễ quốc gia Nước sạch và vệ sinh môi trường, Ngày Vệ sinh yêu nước nâng cao sức khỏe nhân dân, Ngày Thế giới rửa tay với xà phòng... Tiêu biểu là lễ phát động chiến dịch hưởng ứng Ngày “Vệ sinh yêu nước nâng cao sức khỏe nhân dân” được tổ chức vào ngày 2-7-2015 tại xã Hợp Hưng (Vụ Bản) đã thu hút 200 người đại diện cho các đoàn thể, các tổ nhân dân, cán bộ y tế thôn, xóm của xã và học sinh Trường THCS xã Hợp Hưng. Trước và trong quá trình triển khai lễ phát động, Trung tâm Y tế dự phòng tỉnh đã tổ chức in ấn băng rôn tuyên truyền treo trên các trục đường chính của tỉnh, huyện, xã; triển khai các hoạt động truyền thông tại xã như: truyền thông lồng ghép thông qua các buổi họp thôn, xóm, chi Hội Phụ nữ, chi Hội Nông dân… trên hệ thống loa truyền thanh của xã, cấp phát tờ rơi tuyên truyền, thăm hộ gia đình... Lễ phát động góp phần nâng cao nhận thức về ý nghĩa và tầm quan trọng của các hoạt động vệ sinh đối với sức khỏe, hạnh phúc của mỗi người dân, mỗi gia đình đối với sự phát triển bền vững của đất nước, góp phần đẩy mạnh các hoạt động về vệ sinh liên quan tới sức khỏe như: vệ sinh để phòng, chống dịch bệnh, ATVSTP, thực hiện ăn sạch, uống sạch, ở sạch, thu gom, không vứt rác bừa bãi, giữ gìn vệ sinh môi trường, xây dựng, sử dụng và bảo quản nhà tiêu hợp vệ sinh hộ gia đình...
Sau gần 4 năm triển khai Dự án, đến nay số hộ dân vùng nông thôn trong tỉnh có nhà tiêu hợp vệ sinh từ 65,4% (năm 2011) đã tăng lên 70,5%; 100% trạm y tế xã (194 trạm y tế xã/229 trạm y tế xã, phường, thị trấn) có công trình nước sạch và vệ sinh. Toàn tỉnh có 53 trạm cấp nước sạch tập trung ở khu vực nông thôn, tỷ lệ giám sát các công trình cấp nước tập trung đạt 100%, trong đó 50 trạm cấp nước do Trung tâm Nước sạch và Vệ sinh môi trường nông thôn tỉnh tiến hành kiểm tra, giám sát định kỳ mỗi tháng 1 lần, Trung tâm Y tế dự phòng tỉnh giám sát định kỳ mỗi tháng 1 lần tại các trạm cấp nước thuộc Cty TNHH một thành viên Kinh doanh nước sạch Nam Định. Ước tính tỷ lệ hộ dân được sử dụng nước hợp vệ sinh tại các vùng nông thôn đã tăng từ 84% hộ (năm 2010) lên 94% hiện nay; ước tính tỷ lệ người sử dụng nước hợp vệ sinh đã đạt 86,3%. Tỷ lệ thuận với những yếu tố đó, điều kiện vệ sinh môi trường và sức khỏe của người dân nhiều vùng nông thôn được cải thiện; tình trạng không sử dụng nhà tiêu hoặc sử dụng phân chưa qua xử lý trong sản xuất nông nghiệp đã giảm dần ở nhiều vùng nông thôn trong tỉnh. Tại các thôn xóm nằm trên địa bàn các xã triển khai dự án đã bố trí các khu tập kết rác và thành lập các tổ thu gom, vận chuyển rác ở thôn xóm về bãi rác tập trung của xã để xử lý. Trước đây, tỷ lệ mắc một số bệnh tại cộng đồng như giun sán, tiêu chảy, lỵ, viêm da, đau mắt đỏ... xảy ra thường xuyên; sau khi Dự án triển khai, các loại bệnh này đã giảm đáng kể. Ngoài ra, Dự án còn khơi dậy ý thức giữ gìn vệ sinh chung cho người dân tại các vùng nông thôn thông qua việc phân tích rõ hành vi, nguyên nhân, hậu quả để người dân hiểu rõ tác hại của việc mất vệ sinh môi trường sống, từ đó có ý thức thay đổi hành vi trong xây dựng và sử dụng nhà tiêu hợp vệ sinh, thu gom xử lý rác thải và thực hành vệ sinh cá nhân…
Dự án Vệ sinh nông thôn được triển khai tại tỉnh ta đã góp phần nâng cao nhận thức cộng đồng về vệ sinh nông thôn, trong đó có việc sử dụng nhà tiêu hợp vệ sinh, sử dụng nước sạch, giảm thiểu ô nhiễm môi trường, nâng cao sức khỏe và chất lượng sống cho người dân, tạo tiền đề quan trọng thực hiện thành công chương trình xây dựng NTM trên địa bàn toàn tỉnh./.
Bài và ảnh:
Minh Thuận
