Nhiều năm trở lại đây, tình hình tội phạm và tệ nạn ma túy diễn biến phức tạp. Tệ nạn ma túy làm tăng tỷ lệ lây nhiễm HIV trong cộng đồng, tạo ra nhiều thách thức đối với công tác phòng, chống HIV/AIDS. Ở tỉnh ta, chương trình điều trị thay thế nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng Methadone đã được triển khai và mang lại hiệu quả tích cực.
 |
| Làm các thủ tục đón tiếp bệnh nhân đến điều trị tại cơ sở điều trị Methadone huyện Hải Hậu. |
Năm 2011 cơ sở điều trị Methadone đầu tiên được triển khai trên địa bàn tỉnh theo Quyết định số 1348/QĐ-UBND ngày 13-7-2010 của UBND tỉnh. Đến nay trên địa bàn tỉnh đã triển khai 5 cơ sở điều trị Methadone tại Thành phố Nam Định và các huyện Giao Thủy, Xuân Trường, Hải Hậu, Trực Ninh. Tại các cơ sở, các phòng đón tiếp, phòng tư vấn, phòng cấp phát thuốc Methadone, hội trường, kho bảo quản thuốc… được bố trí khoa học, hợp lý, thuận tiện cho việc theo dõi, quan sát bệnh nhân và hỗ trợ khi cần thiết; có đủ trang thiết bị phục vụ việc khám, theo dõi, cấp phát thuốc, thiết bị cấp cứu, hệ thống máy tính, máy đọc mã vạch, máy ảnh, camera theo dõi. Các cán bộ được cử tham gia công tác điều trị thay thế bằng thuốc Methadone đều được tập huấn theo quy định của Bộ Y tế. Trong quá trình triển khai, Trung tâm Phòng, chống HIV/AIDS tỉnh điều phối các hoạt động chuyên môn. Theo số liệu tổng hợp của Trung tâm Phòng, chống HIV/AIDS tỉnh, tính đến ngày 30-6-2015, tổng số bệnh nhân hiện đang tham gia điều trị tại 5 cơ sở là 1.427 bệnh nhân, trong đó có 1.052 bệnh nhân đạt liều duy trì. Tính riêng từ thời điểm tháng 7-2014 đến 30-6-2015, số bệnh nhân tham gia điều trị đã tăng từ 1.197 lên 1.427 bệnh nhân. Tỉnh ta được đánh giá là một trong 5 tỉnh, thành phố trên toàn quốc có tỷ lệ bệnh nhân tham gia điều trị Methadone cao nhất (76%) theo chỉ tiêu được giao. Cơ sở điều trị Methadone Thành phố Nam Định đặt tại Trung tâm Phòng, chống HIV/AIDS tỉnh đến nay đã tiếp nhận điều trị cho 507 bệnh nhân. Nhiều người nghiện ma túy đang điều trị tại đây đã từng tham gia cai nghiện theo hình thức tập trung tại các trung tâm hoặc thông qua các mô hình cai nghiện tự nguyện tại cộng đồng, song một thời gian ngắn sau lại tái nghiện. Tuy nhiên khi tham gia chương trình điều trị Methadone, họ đều có điểm chung là quyết tâm “làm lại cuộc đời”. Đến nay tại cơ sở có khoảng trên 90% bệnh nhân đang điều trị ổn định; một số người đã trở lại công việc cũ của mình, tiền trang trải cho cuộc sống. Bác sĩ Vũ Văn Nghĩa, Phó Giám đốc Trung tâm Phòng, chống HIV/AIDS tỉnh, phụ trách cơ sở điều trị Methadone tại Thành phố Nam Định cho biết: Sau thời gian triển khai, chương trình đã cho thấy hiệu quả tích cực khi làm giảm đáng kể hành vi sử dụng ma túy trong nhóm bệnh nhân tham gia điều trị, họ được cải thiện toàn diện về sức khỏe, chất lượng cuộc sống của bệnh nhân được nâng cao.
Việc điều trị bằng thuốc Methadone cho người nghiện ma túy trên địa bàn tỉnh đã và đang góp phần đảm bảo các lợi ích về sức khỏe cộng đồng, hạn chế lây nhiễm HIV, giảm tái nghiện, cải thiện chất lượng cuộc sống cho người nghiện ma túy. Theo thống kê mới đây của Trung tâm Phòng, chống HIV/AIDS tỉnh thì trong quá trình điều trị, số bệnh nhân tham gia tuân thủ điều trị đạt trên 90%, tỷ lệ bệnh nhân còn sử dụng hê-rô-in trong 6 tháng đầu khi tham gia điều trị là 48%, sau 6 tháng điều trị giảm còn 12% và sau 12 tháng điều trị tỷ lệ này chỉ còn là 9%. Tỷ lệ bệnh nhân có việc làm trở lại sau 12 tháng điều trị đạt 91%.
Chương trình điều trị Methadone đang là giải pháp tối ưu cho đối tượng người nghiện chích ma túy hiện nay. Tuy nhiên, hiện tỉnh ta vẫn còn khoảng 600 người nghiện ma túy có hồ sơ quản lý chưa được điều trị bằng Methadone. Khó khăn nhất trong việc điều trị cai nghiện bằng Methadone là người nghiện phải uống thuốc hằng ngày, liên tục. Do vậy mặc dù đã tăng cường mở rộng cơ sở điều trị và điểm cấp phát thuốc, nhưng vẫn chưa đáp ứng đủ với số người nghiện. Trong khi đó, do hằng ngày phải đến uống thuốc dưới sự giám sát trực tiếp của cơ sở điều trị, thời gian kéo dài nên người bệnh phải có động lực rất lớn khi tham gia điều trị Methadone. Để tạo điều kiện cho những người nghiện ma túy trong tỉnh được tiếp cận và điều trị Methadone, trong tháng 7-2015 UBND tỉnh đã quyết định mở thêm một cơ sở đặt tại Trung tâm Phòng, chống ma túy huyện Nam Trực.
Để tăng độ bao phủ của chương trình điều trị Methadone, giúp nhiều người nghiện ma túy có cơ hội cai nghiện, lộ trình triển khai mở rộng các cơ sở điều trị trên địa bàn tỉnh trong những năm tới cũng như kế hoạch chuẩn bị nguồn kinh phí để hoạt động của chương trình trong thời gian tiếp theo đang được xây dựng. Trung tâm Phòng, chống HIV/AIDS tỉnh sẽ tăng cường công tác tuyên truyền, vận động người nghiện, gia đình tham gia điều trị bằng thuốc Methadone, phối hợp liên ngành tại cơ sở, tại cộng đồng nhằm vận động, thu hút bệnh nhân, mở rộng độ bao phủ của chương trình Methadone./.
Bài và ảnh: Minh Thuận
