“Toàn dân tham gia BVMT” là chương trình thuộc Chiến lược BVMT quốc gia của Việt Nam đến năm 2010 và định hướng đến năm 2020, được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt ngày 2-12-2003 tại Quyết định số 256/2003/QĐ-TTg. Chủ trương “Toàn dân tham gia BVMT” còn được Đảng và Nhà nước phát động từ nhiều năm, thông qua Nghị quyết 41-NQ/TW của Bộ Chính trị ngày 15-11-2004 về BVMT trong thời kỳ đẩy mạnh CNH-HĐH đất nước; Luật BVMT... nhằm huy động toàn dân tham gia BVMT. Để tạo nên sức mạnh tổng hợp của nhiều đơn vị, từ nhiều năm nay Sở TN và MT đã ký Nghị quyết liên tịch về phối hợp hành động BVMT với Ủy ban MTTQ tỉnh, Hội Phụ nữ tỉnh, HND tỉnh, Đoàn TNCS Hồ Chí Minh, LĐLĐ tỉnh.
 |
| Người dân huyện Giao Thủy thu dọn vệ sinh môi trường xung quanh nơi sinh sống. |
Theo đó, để đẩy mạnh phong trào BVMT trong cộng đồng dân cư, Uỷ ban MTTQ tỉnh đã đưa nội dung BVMT vào chương trình, nhiệm vụ công tác hằng năm; gắn nội dung BVMT với cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư”. Từ năm 2008, Uỷ ban MTTQ tỉnh đã triển khai xây dựng mô hình “Khu dân cư tự quản BVMT”, trong đó tập trung tuyên truyền, nâng cao hiểu biết về BVMT cho đội ngũ cán bộ Mặt trận các cấp và người dân; tổ chức xây dựng các mô hình điểm về “Khu dân cư tự quản BVMT”. Đến nay, mô hình “Khu dân cư tự quản BVMT” đã được triển khai trên tất cả các huyện, thành phố trong đó có một số địa phương đã nhân rộng ra 100% số phường, xã như Thành phố Nam Định, huyện Ý Yên… Tại huyện Ý Yên, từ năm 2013, huyện đã trở thành đơn vị đầu tiên trong tỉnh phối hợp, chỉ đạo nhân rộng mô hình “Khu dân cư tự quản BVMT” tại 32 xã, thị trấn. Với phương châm "sạch từ mỗi gia đình, khu dân cư”, "người dân, tổ dân cư là chủ thể tham gia và hưởng lợi từ BVMT”, các khu dân cư, tổ tự quản vận động bà con thực hiện các quy định BVMT. Khi người dân nhận thấy BVMT mang lại lợi ích thiết thực đã chung sức góp ngày công, kinh phí xây dựng các công trình BVMT như bể chứa rác, phương tiện thu gom, vận chuyển rác thải, đồng thời cùng tham gia dọn vệ sinh đường làng, khu dân cư, tạo cảnh quan sạch đẹp. Thời gian trước, tại xã Hải Sơn (Hải Hậu), người dân thường xuyên có thói quen xả rác bừa bãi xung quanh nơi sinh sống. Hưởng ứng phong trào toàn dân chung sức BVMT, ngay khi triển khai phong trào “Phụ nữ chung sức BVMT, xây dựng NTM” trong toàn thể 2.500 hội viên, Hội Phụ nữ xã đã quan tâm vận động toàn thể nhân dân trong xã cùng góp sức, nâng cao hiệu quả hoạt động. Nhờ đó, người dân trong xã đã xây dựng và duy trì hiệu quả nhiều hình thức BVMT như: giữ gìn vệ sinh đường làng, ngõ xóm; hạn chế sử dụng phân bón hóa học, thuốc trừ sâu; nhân rộng mô hình nuôi giun quế BVMT, phát triển môi trường sạch; xây dựng công trình vệ sinh gọn gàng, sạch sẽ, tự giác phân loại rác thải trong gia đình; đào hố xử lý rác thải mềm tại gia đình; thống nhất, tự nguyện đóng góp kinh phí, thành lập và duy trì hoạt động thu gom, xử lý rác thải. Đặc biệt, định kỳ vào ngày 26 hằng tháng, người dân các xóm còn tự giác xuống đường dọn vệ sinh môi trường xung quanh nơi sinh sống. Hiện tại môi trường trên địa bàn xã luôn được đảm bảo xanh, sạch, đẹp, chấm dứt tình trạng rác thải bị đổ bỏ bừa bãi quanh xã. Tại xã Mỹ Xá (TP Nam Định) trước kia môi trường thường xuyên bị ô nhiễm do nhiều dong, ngõ chưa được bê tông hóa, hệ thống tiêu thoát nước thải chủ yếu làm đơn giản nên mỗi khi có mưa lớn thường gây ngập nước cục bộ và bốc mùi xú uế trong nhiều ngày, làm ảnh hưởng đến chất lượng môi trường, điều kiện đi lại, sinh sống, sức khỏe của các hộ dân. Hưởng ứng phong trào huy động toàn dân chung sức BVMT, LĐLĐ tỉnh và LĐLĐ Thành phố Nam Định đã sử dụng nguồn vốn xây dựng NTM hỗ trợ 150 triệu đồng và vận động nhân dân tại địa bàn các xóm, ngõ thường xuyên bị úng ngập, ô nhiễm môi trường tự nguyện chung sức đóng góp kinh phí với tổng số tiền là 225 triệu 590 nghìn đồng cùng ngày công lao động xây dựng 285m cống thoát nước kèm 30 hố ga; bê tông hóa 2.136m2 đường giao thông. Nhờ đó đã giải quyết dứt điểm tình trạng ngập úng; góp phần bảo đảm vệ sinh môi trường, giúp 223 hộ dân sinh sống trên địa bàn 5 khu dân cư của xã thoát khỏi tình cảnh chịu tác động tiêu cực từ ô nhiễm môi trường, bảo đảm thuận tiện giao thông, phục vụ dân sinh. Theo đánh giá của Sở TN và MT, dù mỗi địa phương, mỗi tổ chức, đoàn thể chính trị, xã hội có mô hình BVMT khác nhau nhưng đều có mục tiêu chung là: tạo sự chuyển biến mạnh mẽ về nhận thức, hành động của toàn dân, từ mỗi cá nhân, hộ gia đình đến cộng đồng dân cư; phát huy quyền làm chủ, nâng cao tính tích cực, chủ động của mỗi người dân tham gia vào quá trình xây dựng, thực hiện pháp luật về BVMT, cũng như xây dựng các quy chế, quy ước của cộng đồng trong lĩnh vực BVMT; xây dựng ý thức trách nhiệm, tự giác BVMT và sống thân thiện với môi trường. Có thể thấy thành công lớn của các mô hình huy động toàn dân chung sức BVMT là đã giúp người dân không chỉ ở thành phố, thị trấn mà ngay ở các thôn, xóm cũng nhận thấy BVMT là trách nhiệm của mỗi công dân. Từ việc thay đổi nhận thức, bước đầu đã có sự chuyển biến trong hành vi BVMT của các tầng lớp nhân dân. Hầu hết các hộ dân có ý thức giữ gìn vệ sinh trong sinh hoạt, trồng và chăm sóc cây xanh, sử dụng nguồn nước sạch, xây bể chứa nước, công trình vệ sinh hợp lý, thu gom và xử lý rác thải, nước thải đúng quy định, đóng góp đầy đủ các loại phí bảo vệ môi trường... Vào các dịp lễ, tết, ngày nghỉ, người dân các khu phố, thôn, xóm đều huy động đông đảo lực lượng đoàn viên, thanh niên, phụ nữ, CCB và các hộ dân “xuống đường” dọn vệ sinh môi trường tại các tuyến đường. Các chủ doanh nghiệp, các hộ chăn nuôi xen kẽ trong khu dân cư đã từng bước quan tâm áp dụng các biện pháp BVMT theo quy định của pháp luật. Ở nhiều xã, thị trấn nhân dân còn lập ra các tổ tự quản thu gom rác góp phần giữ gìn vệ sinh môi trường.
Để nâng cao hiệu quả chương trình huy động toàn dân chung sức BVMT, thời gian tới, Sở TN và MT tăng cường phối hợp với Ủy ban MTTQ tỉnh và các tổ chức, đoàn thể chính trị, xã hội đẩy mạnh tuyên truyền, giáo dục, vận động mọi tầng lớp nhân dân tích cực thực hiện nhiệm vụ BVMT trong quá trình kinh doanh, sản xuất, canh tác nông nghiệp, đánh bắt, nuôi trồng, chế biến thuỷ hải sản. Vận động nhân dân xây dựng và nhân rộng các mô hình cộng đồng BVMT. Thực hiện đa dạng hoá các hình thức tổ chức, phương thức hoạt động; chú trọng phối hợp nâng cao chất lượng, hiệu quả các chiến dịch, phong trào, cuộc vận động huy động toàn dân BVMT./.
Bài và ảnh: Thanh Thúy
