Bảo tàng huyện Hải Hậu được đưa vào sử dụng năm 1976, hiện có gần 4.000 tài liệu, hiện vật. Với kết cấu 5 phòng trưng bày, Bảo tàng huyện Hải Hậu tập trung giới thiệu các hiện vật gốc với cách thức tổ chức trưng bày thể hiện tính khoa học, tính thẩm mỹ, làm nổi bật truyền thống và những nét bản sắc của mảnh đất, con người Hải Hậu. Nhận thức rõ vai trò của hệ thống bảo tàng trong đời sống xã hội, được sự quan tâm của các cấp ủy Đảng, chính quyền, Bảo tàng huyện Hải Hậu không ngừng hoàn thiện hệ thống trưng bày; sưu tầm, bổ sung thêm tài liệu, hiện vật, làm cho các phần trưng bày ngày càng phong phú. Thời gian qua, thực hiện sự chỉ đạo của UBND tỉnh về triển khai thực hiện đề án của Chính phủ về “Đẩy mạnh các hoạt động học tập suốt đời trong các thư viện, bảo tàng, NVH, CLB”, huyện Hải Hậu đã chỉ đạo Phòng VH-TT và Phòng GD và ĐT phối hợp tổ chức cho học sinh tham quan, nghiên cứu, học tập tại bảo tàng huyện và các nhà lưu niệm, nhà truyền thống tại các xã, thị trấn nhằm khai thác, phát huy giá trị hệ thống thiết chế bảo tàng. Qua hoạt động ngoại khóa, giúp học sinh bổ sung những kiến thức lịch sử - văn hóa; góp phần tuyên truyền, giáo dục truyền thống yêu nước và cách mạng của quê hương. Đồng chí Trần Thị Lan, Hiệu trưởng Trường THCS Hải Phương cho biết: Hằng tháng, nhà trường đều tổ chức cho học sinh các khối tham quan và học tập tại Bảo tàng huyện Hải Hậu. Các hiện vật trưng bày tại bảo tàng có giá trị sâu sắc về lịch sử văn hóa, truyền thống cách mạng quê hương qua các thời kỳ lịch sử như: Tài liệu lịch sử của mảnh đất Quần Anh xưa, công trình cầu Ngói, chùa Lương, đền Tứ tổ; tài liệu, hiện vật về các cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, đế quốc Mỹ xâm lược… Thông qua đó, đã bồi đắp cho các em học sinh lòng yêu nước, niềm tự hào dân tộc, ý thức, rèn luyện vươn lên trong học tập. Bên cạnh đó, Trường THCS Hải Phương còn tổ chức cho học sinh tham quan các khu di tích lịch sử - văn hóa, nhà truyền thống, nhà lưu niệm của các địa phương khác; tổ chức các buổi giao lưu, tọa đàm về chủ đề liên quan đến lịch sử - văn hóa; truyền thống dựng nước, đấu tranh chống xâm lược, bảo vệ quê cha đất tổ của quê hương; tổ chức các hoạt động văn hóa văn nghệ phù hợp với lứa tuổi của các em một cách thiết thực.
 |
| Giờ học ngoại khóa của cô và trò Trường Tiểu học Yên Tiến (Ý Yên) tại Khu lưu niệm Bác Hồ trong quần thể khu di tích đình Thượng Đồng. |
Tỉnh ta là một trong những địa phương có hệ thống thiết chế bảo tàng, nhà truyền thống, nhà lưu niệm có quy mô lớn so với các tỉnh trong khu vực đồng bằng sông Hồng. Trong đó, có 6 bảo tàng (1 bảo tàng cấp tỉnh, 3 bảo tàng cấp huyện, 2 bảo tàng tư nhân); hơn 50 nhà truyền thống, nhà lưu niệm với hơn 50 nghìn hiện vật. Việc xây dựng nhà lưu niệm, nhà truyền thống được các cấp, các ngành, các địa phương quan tâm đầu tư xây dựng với quy mô lớn như: Nhà tưởng niệm Cố Tổng Bí thư Trường Chinh, Thị trấn Xuân Trường (Xuân Trường), Nhà tưởng niệm đồng chí Lê Đức Thọ, xã Nam Vân (TP Nam Định), Nhà truyền thống LLVT (Bộ CHQS tỉnh), Nhà truyền thống Công an tỉnh… Thực hiện chủ trương xã hội hoá các hoạt động văn hóa, thời gian qua, các ngành, các địa phương đã đẩy mạnh phong trào vận động nhân dân sưu tầm, hiến tặng các tài liệu, hiện vật về truyền thống lịch sử của quê hương. Nhiều bảo tàng đã huy động được một số lượng hiện vật khá phong phú. Đặc biệt, ngoài hệ thống bảo tàng, tỉnh ta có hệ thống nhà lưu niệm là nơi tưởng niệm, lưu giữ lại những tài liệu, hình ảnh, hiện vật gắn liền với cuộc đời và sự nghiệp của các danh nhân văn hoá, các nhà hoạt động cách mạng đã có công trong sự nghiệp dựng nước và đấu tranh chống xâm lược, bảo vệ Tổ quốc. Tiêu biểu như các nhà lưu niệm Cố Tổng Bí thư Trường Chinh, Lê Đức Thọ, Nguyễn Phúc, Vũ Văn Hiếu, Nguyễn Đức Thuận, Trần Huy Liệu, Nguyễn Bính… Tại xã Yên Tiến (Ý Yên), Khu lưu niệm Bác Hồ được xây dựng với quy mô và kiến trúc độc đáo nằm trong quần thể khu di tích đình Thượng Đồng, được xếp hạng là Di tích lịch sử - văn hóa cấp quốc gia năm 1989. Nơi đây, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã về thăm năm 1958; và Tổng Bí thư Lê Duẩn về thăm và trồng cây đa lưu niệm năm 1970. Hằng năm, vào các dịp lễ lớn của dân tộc, tại Khu lưu niệm Bác Hồ, Đảng bộ, nhân dân Yên Tiến tổ chức dâng hương, báo công dâng Bác với ý nghĩa giáo dục truyền thống yêu nước, cách mạng nhằm cổ vũ khối đại đoàn kết toàn dân, phát huy truyền thống dân tộc, quê hương thực hiện có hiệu quả các phong trào thi đua yêu nước. Vào dịp khai giảng năm học mới, các cơ sở giáo dục trên địa bàn xã đều tổ chức lễ rước đuốc truyền thống tại Khu lưu niệm Bác Hồ; phát động phong trào “Dạy tốt - Học tốt”.
Tuy nhiên, các hoạt động của hệ thống bảo tàng, nhà truyền thống, nhà lưu niệm ở tỉnh ta còn nhiều vấn đề đặt ra. Nhiều địa phương, nhà truyền thống, nhà lưu niệm không có cán bộ chuyên trách, có trình độ nghiệp vụ về công tác bảo tàng. Hoạt động của hệ thống bảo tàng cấp huyện và 2 bảo tàng tư nhân là Bảo tàng đồng quê xã Giao Thịnh (Giao Thủy), “Bảo tàng kỷ vật chiến tranh” của cựu chiến binh Vũ Đình Lưu, phường Cửa Bắc (TP Nam Định) có quy mô nhỏ, mang tính xã hội hóa, chưa đáp ứng được các tiêu chí về bảo tàng. Nhiều nhà truyền thống, nhà lưu niệm các sở, ban, ngành được xây dựng nhưng chưa có kế hoạch và nghiệp vụ về bảo tàng nên chỉ mở cửa “định kỳ” các dịp lễ kỷ niệm nên chưa thu hút người dân… Nằm giữa trung tâm Thành phố Nam Định, với diện tích 1,2ha, Nhà truyền thống ngành Dệt may Việt Nam là nơi tái hiện lịch sử ngành Dệt may cả nước nói chung và ngành Dệt may Nam Định nói riêng hơn 1 thế kỷ thông qua những tài liệu, hiện vật phong phú. Tuy nhiên, Nhà truyền thống ngành Dệt may Việt Nam chỉ mở cửa vào các dịp lễ, tết và đón một số đoàn khách tham quan… Để khai thác và phát huy hiệu quả hoạt động của hệ thống bảo tàng, nhà truyền thống, nhà lưu niệm, thời gian tới, hệ thống bảo tàng, nhà truyền thống ở các địa phương cần đổi mới phương thức hoạt động; tăng cường các hoạt động bảo tàng với giáo dục học sinh các cấp. Trong đó, tổ chức trưng bày sáng tạo, hấp dẫn, phù hợp nhu cầu, tâm lý và sở thích các lứa tuổi; tạo không gian văn hoá thích hợp để học sinh được tham gia hoạt động sáng tạo tại bảo tàng, nhà truyền thống. Đổi mới các chương trình tham quan nhằm thu hút, hấp dẫn lứa tuổi học sinh đến bảo tàng như tổ chức trò chơi, câu đố hấp dẫn, tổ chức thi tìm hiểu lịch sử, văn hoá phù hợp với lứa tuổi học sinh./.
Bài và ảnh: Việt Thắng
