Tại Quyết định 370/2002/QĐ-BYT, Bộ Y tế quy định, đơn vị đạt “Chuẩn quốc gia về y tế xã giai đoạn 2001-2010” phải đạt 10 tiêu chí (10 chuẩn), gồm: xã hội hóa chăm sóc, bảo vệ sức khỏe nhân dân, công tác truyền thông GDSK; vệ sinh phòng bệnh; khám, chữa bệnh và phục hồi chức năng; y học cổ truyền; CSSK trẻ em; chăm sóc sức khỏe sinh sản; cơ sở hạ tầng và trang thiết bị; nhân lực, chế độ chính sách; kế hoạch, tài chính cho trạm y tế xã; thuốc thiết yếu và sử dụng thuốc an toàn, hợp lý… Để đáp ứng yêu cầu chăm sóc sức khỏe nhân dân trong tình hình mới, Bộ Y tế ban hành Quyết định số 3447/QĐ-BYT ngày 22-9-2011 thay thế Quyết định 370/2002/QĐ-BYT về việc ban hành Bộ tiêu chí quốc gia (BTCQG) về y tế xã giai đoạn 2011-2020 gồm 10 tiêu chí được xây dựng dựa trên chuẩn giai đoạn 2001-2010 với mức độ cao hơn, tạo điều kiện để các địa phương phấn đấu, tiếp tục tăng đầu tư cho y tế xã. Theo đó, BTCQG về y tế xã giai đoạn 2011-2020 tập trung đánh giá các chỉ số cơ bản liên quan đến số lượng và chất lượng dịch vụ y tế toàn diện của một xã. Nội dung của Bộ tiêu chí có điều chỉnh so với chuẩn cũ như phân theo vùng, miền và bổ sung thêm một số nội dung mới như: kỹ thuật chuyên môn, tỷ lệ BHYT, tỷ lệ sinh con thứ 3 trở lên, thông tin GDSK…
Đối với huyện Hải Hậu, những năm qua, công tác xây dựng xã đạt tiêu chí quốc gia về y tế đã có sự quan tâm chỉ đạo, đầu tư của cấp uỷ, chính quyền, các ban, ngành từ huyện đến cơ sở. Thực hiện chuẩn quốc gia về y tế xã giai đoạn 2001-2010, toàn huyện có 34/35 xã, thị trấn đạt chuẩn quốc gia về y tế. Việc xây dựng chuẩn quốc gia về y tế xã giai đoạn 2001-2010 đã giảm được phần lớn số nhà trạm cấp 4, tăng số trạm y tế có bác sĩ định biên; đã hoàn thành tốt các mục tiêu, chỉ tiêu y tế hằng năm và các chương trình mục tiêu y tế quốc gia. Nhận thức của người dân trên toàn huyện về công tác bảo vệ, chăm sóc sức khỏe được nâng cao, vệ sinh môi trường được cải thiện. Xây dựng xã, thị trấn đạt BTCQG về y tế giai đoạn 2011-2020, huyện Hải Hậu đã đặt ra mục tiêu đến năm 2015 có số luỹ tích 25 xã, thị trấn đạt BTCQG về y tế; Phấn đấu đến năm 2019 hoàn thành 100% xã, thị trấn đạt BTCQG về y tế giai đoạn 2011-2020.
Thực hiện BTCQG về y tế xã giai đoạn 2011-2020, Hải Hậu đã có 6 xã được UBND tỉnh ra Quyết định công nhận đạt BTCQG về y tế xã giai đoạn 2011-2020 gồm: Hải Phúc, Hải Hà, Hải Thanh, Hải Lộc, Hải Ninh và Hải Toàn, là địa phương có số xã đạt BTCQG về y tế giai đoạn 2011-2020 nhiều nhất của tỉnh. Năm 2013, Hội đồng thẩm định xã đạt BTCQG về y tế của tỉnh đã bỏ phiếu đạt và đang đề nghị UBND tỉnh công nhận 5 xã: Hải Tây, Hải Đường, Hải Cường, Hải Hòa và Hải Giang. Năm 2014, 20 xã, thị trấn của Hải Hậu tiếp tục đăng ký đạt BTCQG về y tế. Trung tâm Y tế huyện đang tích cực xuống các trạm y tế giúp đỡ các xã để đạt được BTCQG về y tế, góp phần hoàn thành việc xây dựng huyện NTM vào năm 2015.
 |
| Khám bệnh cho bệnh nhân tại Trạm Y tế xã Hải Lộc. |
Để đạt BTCQG về y tế xã giai đoạn 2011-2020, ngay sau khi Sở Y tế triển khai Kế hoạch số 467/KH-SYT ngày 25-6-2012 thực hiện Quyết định số 3447/QĐ-BYT ngày 22-9-2011 của Bộ Y tế về việc ban hành BTCQG về y tế xã giai đoạn 2011-2020, Trung tâm Y tế huyện Hải Hậu đã tham mưu với UBND huyện về các bước triển khai để đạt BTCQG về y tế xã. UBND huyện đã ra Quyết định số 7172/QĐ-UBND về việc thành lập BCĐ xây dựng xã đạt BTCQG và tổ thư ký thực hiện BTCQG về y tế xã giai đoạn 2011-2020. Trung tâm Y tế huyện Hải Hậu tổ chức hội nghị mời 10 trưởng trạm y tế có kinh nghiệm xây dựng trạm y tế đạt chuẩn giai đoạn 2001-2010, để cùng nghiên cứu từng chỉ tiêu trong 10 tiêu chí, làm như thế nào để đạt các chỉ tiêu đó, sau đó tiến hành xây dựng kế hoạch triển khai BTCQG về y tế xã giai đoạn 2011-2020 của huyện, trình UBND huyện phê duyệt. Kế hoạch đặt ra mục tiêu chung, mục tiêu cụ thể, phấn đấu theo từng lộ trình hằng năm, hướng dẫn các xã, thị trấn xây dựng kế hoạch cụ thể để triển khai thực hiện các nội dung tiêu chí, phấn đấu số xã, thị trấn được công nhận đạt BTCQG về y tế xã giai đoạn 2011-2020. Trung tâm Y tế huyện tham mưu UBND huyện ra Quyết định kiện toàn Ban chỉ đạo xây dựng BTCQG về y tế xã giai đoạn 2011-2020; giao cho từng cán bộ, từng khoa, phòng phụ trách từng tiêu chí, có trách nhiệm hướng dẫn cho trạm y tế thực hiện như thế nào để đạt chuẩn. Trong quá trình triển khai, Trung tâm giám sát, báo cáo tiến độ cho Ban chỉ đạo xây dựng xã đạt BTCQG huyện. UBND huyện ra công văn đôn đốc các xã, thị trấn triển khai đảm bảo tiến độ, góp phần hoàn thành tiêu chí 15 trong 19 tiêu chí xây dựng xã NTM.
Thực hiện chỉ đạo xây dựng xã đạt chuẩn, các xã, thị trấn đã thành lập Ban chỉ đạo xây dựng BTCQG về y tế xã; giao trách nhiệm cho từng thành viên phụ trách lĩnh vực có liên quan tới ngành mình. Các xã, thị trấn trên cơ sở kế hoạch của huyện xây dựng kế hoạch của xã, thị trấn, cụ thể, phù hợp với địa phương. Trong kế hoạch nêu rõ đăng ký đạt BTCQG về y tế vào năm nào. UBND các xã, thị trấn thực hiện Công văn số 28 của Trung tâm Y tế huyện hướng dẫn tiêu chuẩn số lượng và quy định các phòng chức năng, để đạt chuẩn; các xã, thị trấn từng bước sửa chữa, nâng cấp, xây mới cơ sở vật chất, các phòng chức năng đảm bảo theo quy định. Trên cơ sở thực trạng của các trạm y tế, Trung tâm Y tế huyện sắp xếp, bố trí nhân lực đúng số lượng, chủng loại cán bộ theo quy định, phù hợp với quy mô dân số của xã, sau đó từng bước đầu tư trang thiết bị cho đạt chuẩn.
Việc thực hiện BTCQG về y tế xã giai đoạn 2011-2020 ở Hải Hậu bước đầu có hiệu quả rất lớn trong công tác chăm sóc sức khoẻ ban đầu cho nhân dân. Kể từ khi các trạm y tế đạt BTCQG thì hiệu quả công tác chăm sóc sức khỏe nhân dân và chất lượng chuyên môn ở tuyến cơ sở được nâng lên rõ rệt, tạo điều kiện thuận lợi cho nhân dân được khám, chữa bệnh ban đầu tại địa phương, góp phần thực hiện tốt công tác phòng, chống dịch bệnh, giữ gìn vệ sinh môi trường. Qua việc đạt chuẩn, các trạm y tế đã có đủ các phòng chức năng, đảm bảo đúng tiêu chuẩn kỹ thuật y tế, giúp cho công tác khám, chữa bệnh nhân dân có chất lượng và hiệu quả cao hơn. Trình độ chuyên môn của cán bộ y tế được nâng lên, có đủ khả năng sử dụng các trang, thiết bị hiện đại phục vụ khám, chữa bệnh ngay ở tuyến xã, thị trấn, mạng lưới y tế thôn được củng cố và đạt chất lượng trong công tác tư vấn, tuyên truyền, sơ, cấp cứu ban đầu ngay tại các hộ gia đình, góp phần hoàn thành nhiệm vụ bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khoẻ nhân dân trong tình hình mới. Đối với công cuộc xây dựng NTM, việc thực hiện BTCQG về y tế xã giai đoạn 2011-2020 đã góp phần hoàn thành tiêu chí số 15 trong 19 tiêu chí. Đây là tiêu chí khó nhất vì cần mang tính xã hội hoá cao, cần huy động cả hệ thống chính trị vào cuộc thì mới đạt được, riêng ngành Y tế thì không thể làm được, ví dụ như chỉ tiêu về BHYT đạt trên 70%; tiêu chí về dân số - KHHGĐ đạt tỷ lệ sinh con thứ 3 dưới 12% hay tỷ lệ phát triển dân số tự nhiên dưới 11%o; tỷ số cân bằng giới tính...
Để đạt kết quả trên, công cuộc xây dựng xã đạt BTCQG về y tế được các cấp uỷ Đảng, chính quyền ở Hải Hậu hết sức quan tâm, coi đây là một trong các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. Qua xây dựng BTCQG về y tế, ngày càng củng cố và hoàn thiện mạng lưới y tế cơ sở, thực hiện tốt Chỉ thị 06 của Bộ Chính trị. Vì vậy từ huyện đến các xã, thị trấn, các cấp lãnh đạo đã vào cuộc và coi đây là nhiệm vụ chính trị của xã, không phải chỉ có ngành Y tế nên đã tập trung xây dựng, theo lộ trình hằng năm phù hợp với điều kiện của từng xã, thị trấn. Huyện uỷ, UBND huyện Hải Hậu quan tâm sát sao về tiến độ xây dựng BTCQG từng xã, thị trấn. Hằng tháng Trung tâm Y tế huyện báo cáo tiến độ về Ban chỉ đạo xây dựng xã đạt BTCQG về y tế huyện; qua đó huyện uỷ, UBND huyện chỉ đạo trực tiếp các xã còn chậm, hoặc các tiêu chí chưa đạt. Các ban, ngành, đoàn thể cùng với ngành Y tế thực hiện BTCQG về y tế nên công tác này đã được xã hội hoá cao, nhờ đó mà huyện Hải Hậu trong 2 năm đã có 11/35 xã đạt BTCQG về y tế.
Bên cạnh những thuận lợi, việc xây dựng xã đạt BTCQG về y tế ở Hải Hậu còn gặp không ít khó khăn. Cơ sở hạ tầng trạm y tế phần lớn các xã xuống cấp, hằng năm kinh phí hỗ trợ xây trạm y tế chỉ có 2 đơn vị/năm, nếu không xã hội hoá được, thì huyện Hải Hậu phải 17 năm sau mới xây xong 35 trạm y tế. Trong đó có 3 địa phương mà 1 trạm y tế vẫn tồn tại 2 cơ sở hoạt động, đó là Hải Đường, Hải Anh và Thị trấn Thịnh Long. Nhiều xã chưa có điều kiện nâng cấp cơ sở hạ tầng, do vậy mặc dù các xã đã sửa chữa nhưng vẫn chưa đảm bảo đủ các phòng chức năng theo quy định để phục vụ khám, chữa bệnh. Trang thiết bị hầu hết các xã chỉ đạt được 60% theo yêu cầu của Bộ Y tế quy định, nên Trung tâm Y tế phải có kế hoạch đầu tư theo từng năm. Năm 2014 đồng loạt các xã đều có nhu cầu đầu tư trang thiết bị, trong khi kinh phí giao hằng năm lại không thay đổi, do vậy rất khó khăn trong việc đầu tư trang thiết bị.
Để khắc phục khó khăn, huyện uỷ, UBND huyện đẩy mạnh xây dựng BTCQG; chỉ đạo các xã, thị trấn tăng cường vận động nhân dân mua BHYT tự nguyện, do vậy đến 31-7-2014 toàn huyện đã đạt 68,3% tỷ lệ người dân tham gia BHYT và đang phấn đấu đạt trên 70%. Huyện đang tập trung các nguồn lực từ kinh phí được giao và huy động từ các nguồn kinh phí hợp pháp khác, để xây mới hoặc duy tu, sửa chữa cơ sở hạ tầng theo quy định của Bộ Y tế với điều kiện tối thiểu để đạt chuẩn; hằng tháng giao cho Ban chỉ đạo xây dựng BTCQG về y tế xã báo cáo tiến độ, để chỉ đạo kịp thời, phấn đấu hết năm 2014 có thêm 20 xã đạt BTCQG về y tế xã, góp phần thành công xây dựng huyện NTM vào năm 2015./.
Bài và ảnh: Minh Thuận
