Xã Lộc Vượng (TP Nam Định) trước kia có 2 HTX gồm HTX Kênh Thượng và HTX Vĩnh Mạc với diện tích đất nông nghiệp chủ yếu là đầm, hồ trồng rau và cấy lúa. Sau khi chuyển thành phường Lộc Vượng, trong quá trình đô thị hóa, phần lớn diện tích đất của 2 HTX đã được chuyển đổi mục đích sử dụng do nằm trong các dự án, quy hoạch mở rộng phường Thống Nhất, Quốc lộ 10, xây dựng Khu đô thị Hòa Vượng, dự án văn hóa Đền Trần - Chùa Tháp, dự án cải tạo đầm Đọ, đầm Bét... Sau khi thực hiện các dự án, trên địa bàn phường còn 39,9ha đất nông nghiệp của HTX Vĩnh Mạc nhưng không tập trung mà bị phân tán thành những ô, mảnh nhỏ, nằm rải rác, xen kẽ ở 33 xứ đồng, người dân được giao quyền sử dụng gặp rất nhiều khó khăn trong việc tổ chức sản xuất, canh tác do khi cải tạo tuyến kênh bao thoát nước T3-11, thành phố đã hoành triệt lòng kênh, phá vỡ hệ thống thủy lợi tưới, tiêu cũ, không sản xuất được nên việc quản lý, bảo vệ các diện tích này cũng khó khăn, dẫn đến tình trạng người dân tự ý lấn chiếm, chuyển đổi mục đích sử dụng đất (SDĐ). Ban đầu, các hộ dân có nhà ở nằm sát các khu đất ruộng xen kẽ, bỏ hoang chỉ tận dụng cải tạo để trồng rau màu phục vụ nhu cầu sinh hoạt hằng ngày. Tuy nhiên, sau một thời gian đã xuất hiện tình trạng hộ dân tự ý cơi nới, lấn chiếm, xây dựng nhà ở. Để đối phó với chính quyền, cán bộ cơ sở phát hiện sai phạm, các hộ dân lén lút đổ đất, san nền và dựng nhà tạm vào ban đêm. Theo đồng chí Trần Quốc Toản, Phó Chủ tịch UBND phường Lộc Vượng, trong một vài năm gần đây, trên địa bàn phường đã có hàng chục hộ dân tự ý chuyển đổi diện tích đất nông nghiệp xen kẽ trong các khu dân cư sang xây dựng nhà ở trái phép. Tình trạng trên đã khiến tình hình an ninh, trật tự trên địa bàn phường có nhiều diễn biến phức tạp; lực lượng cán bộ địa chính, chính quyền phường rất vất vả trong công tác quản lý đất đai; tình trạng khiếu nại, tố cáo liên quan đến vi phạm pháp luật về đất đai liên tục xảy ra. Để quản lý quỹ đất nông nghiệp nằm xen kẽ trong các khu dân cư, UBND phường Lộc Vượng đã tập trung tuyên truyền, phổ biến, vận động người dân không vi phạm các quy định pháp luật về đất đai; xây dựng và duy trì hoạt động của đội quản lý trật tự xây dựng, đô thị phường gồm cán bộ địa chính, xây dựng phường, đồng thời phối hợp chặt chẽ với 26 tổ trưởng tổ dân phố tập trung giải quyết các vi phạm về lấn chiếm đất đai… Nhờ đó đã kịp thời phát hiện và ngăn chặn thành công nhiều trường hợp hộ dân cố ý lấn chiếm diện tích đất nông nghiệp xen kẽ; kiên quyết ngăn chặn, xử lý theo quy định đối với những trường hợp lén lút lấn chiếm đất làm nhà trái phép vào ban đêm. Tuy nhiên, về tổng thể do chưa có phương hướng chuyển đổi hoặc sử dụng hiệu quả diện tích đất xen kẽ nên trên thực tế, hoạt động quản lý diện tích đất xen kẽ này hết sức khó khăn, hiệu quả không cao.
 |
| Khu đất nông nghiệp xen kẽ thuộc phường Lộc Vượng đã từng bị các hộ dân tự ý lấn chiếm, chuyển đổi mục đích sử dụng. |
Đồng chí Trần Thanh Sơn, phó trưởng Phòng TN và MT thành phố cho biết, tình trạng trên cũng là thực trạng chung trong công tác quản lý, sử dụng quỹ đất nông nghiệp xen kẽ của nhiều phường thành lập từ các xã ngoại thành. Diện tích đất nông nghiệp tại các xã, phường ngày một giảm dần; đặc biệt tại một phường diện tích còn lại không nhiều lại phân tán, rải rác trong các khu dân cư, hệ thống mương máng tưới tiêu không còn nên không thể khai thác trồng trọt. Do vậy, các diện tích này đã và có nguy cơ bị lấn chiếm, sử dụng trái phép tự ý chuyển đổi mục đích sử dụng làm nhà ở. Để tránh tình trạng tiếp tục phát sinh việc lấn chiếm, chuyển đổi mục đích SDĐ xen kẽ gây khó khăn cho công tác quản lý đất đai, tiềm ẩn mất trật tự an toàn xã hội; đồng thời khai thác có hiệu quả diện tích đất xen kẽ, theo tinh thần chỉ đạo của UBND tỉnh tại Công văn số 453/UBND-VP3 ngày 6-8-2013 về việc xử lý diện tích đất xen kẽ, nhỏ lẻ, UBND thành phố chỉ đạo các phường, xã khẩn trương thống kê, tổng hợp diện tích nhỏ lẻ nằm xen kẽ ven các tuyến quốc lộ, tỉnh lộ và đường trục chính của thành phố, không thuộc quy hoạch xây dựng các công trình hạ tầng, không có khả năng thực hiện các dự án khác. Căn cứ vào hướng dẫn của Sở TN và MT để hoàn tất việc lập quy hoạch, kế hoạch sử dụng diện tích đất này để tổ chức đấu giá quyền SDĐ. Khi lập quy hoạch đấu giá diện tích đất xen kẽ phải bảo đảm không làm ảnh hưởng đến diện tích đất 2 lúa, các quy hoạch khác, không ảnh hưởng đến giao thông và khu vực sản xuất phía trong. Tuy nhiên, việc giải quyết những tồn tại của quỹ đất xen kẽ có nhiều khó khăn trong việc định giá, xác định quy hoạch, nguồn gốc đất, khung giá đất để tính toán nghĩa vụ tài chính cho người có nhu cầu chuyển đổi. Vì vậy, các ngành chức năng của thành phố cần tập trung khảo sát, tính toán hợp lý để có giải pháp quản lý hiệu quả đối với diện tích đất nông nghiệp xen kẽ; đặc biệt là sự hướng dẫn chuyên môn, phối hợp giải quyết của ngành TN và MT./.
Bài và ảnh: Thanh Thúy
