Xã Nam Hoa (Nam Trực) là vùng quê thuần nông, dân số đông. Hết thời vụ sản xuất nông nghiệp, phần lớn lao động trong xã đi làm ăn xa. Ngoài đem lại hiệu quả kinh tế cao cho mỗi gia đình, diện mạo nông thôn cũng được đổi mới. Tuy nhiên, đây cũng là nguyên nhân nảy sinh nhiều mâu thuẫn gia đình, hàng xóm, họ tộc do bị ảnh hưởng mặt trái của lối sống thành thị của những người đi làm xa.
 |
| Thành viên Ban hòa giải xã Nam Hoa thảo luận phương án trước khi tiến hành hòa giải các vụ việc. |
Xóm 15, thôn Hưng Nghĩa có 550 người thì có 100 lao động đi làm xa, nhiều người mắc vào các tai, tệ nạn xã hội như cờ bạc, lô đề, trộm cắp gây nhiều tác động xấu đến việc giữ gìn hạnh phúc gia đình, ảnh hưởng đến tình hình an ninh trật tự ở địa phương. Trước thực trạng trên, tổ hòa giải xóm đã thường xuyên nắm bắt thông tin, bàn biện pháp giải quyết tháo gỡ kịp thời những mâu thuẫn gia đình, hàng xóm, giữ ổn định an ninh trật tự trên địa bàn. Điển hình như vụ mâu thuẫn gia đình anh Nguyễn Văn X và chị Phạm Thị G. Thu hoạch xong mùa vụ, anh X đi Cao Bằng làm thợ xây. Sau 3 tháng về nhà thăm vợ con, sẵn có tiền công mới được lĩnh, anh sa vào chiếu bạc. Chưa đầy một buổi, số tiền công lao động anh đã “nướng” hết vào trò “đỏ đen”. Say bạc, anh về nhà bảo vợ đưa tiền để chơi tiếp. Chị G bực tức, không đưa tiền cho chồng. Hai bên cãi nhau, xảy ra xô sát. Chị G đã viết đơn xin ly hôn. Nắm bắt được tình hình trên, tổ hòa giải xóm đã gặp gỡ, khuyên nhủ, phân tích điều hơn, lẽ thiệt những hệ lụy của tệ cờ bạc và tình trạng ly hôn cho anh X và chị G, đồng thời, chỉ rõ khuyết điểm khuyên anh chị sửa chữa. Sau hơn một tháng được các thành viên tổ hoà giải kiên trì thuyết phục, chị G đã rút đơn xin ly hôn, anh X xin lỗi vợ và gia đình đoàn tụ. Ông Lê Doanh Đảm, tổ trưởng tổ hòa giải tổ 15, thôn Hưng Nghĩa tâm sự: “Mỗi khi có vụ việc mâu thuẫn trong nội bộ nhân dân, tổ hòa giải xóm phân công cho các thành viên trong tổ nắm tình hình, phổ biến những quy định của pháp luật đối với từng lĩnh vực cụ thể, làm căn cứ để vận dụng vào từng vụ việc cụ thể, giúp các bên tự nguyện giải quyết mâu thuẫn mà vẫn giữ được tình cảm gia đình, làng xóm…”. Từ đầu năm 2013 đến nay, tổ hòa giải xóm 15 đã hòa giải thành công 5 vụ việc có liên quan đến mâu thuẫn gia đình, tranh chấp đất đai. Nhiều mâu thuẫn xảy ra từ những sự việc đơn giản như tranh chấp bờ rào, mốc giới, ngõ đi giữa các hộ liền kề, chung vách..., các thành viên trong tổ hoà giải đã nắm chắc các quy định pháp luật liên quan đến đất đai làm cơ sở phân tích thấu tình đạt lý nhằm điều chỉnh hành vi, thái độ của các bên, tránh bị kích động. Tiêu biểu như vụ việc mâu thuẫn giữa hộ ông Nguyễn Văn T và ông Trần Văn N, xóm 3, thôn Trí An, bắt đầu từ việc gia đình ông N trồng cây làm mốc giới giữa diện tích đất nhà ông và ngõ đi chung với gia đình ông T. Khi cây lớn, ảnh hưởng đến tầm nhìn và việc đi lại của gia đình mình nên ông T yêu cầu chặt cây nhưng ông N không đồng ý dẫn đến nảy sinh mâu thuẫn tranh chấp lối đi. Ông T đã làm đơn trình báo với UBND xã. Trước sự việc trên, Ban hoà giải xã cử các thành viên trong tổ hoà giải cơ sở động viên hai gia đình chủ động dàn hoà, đồng thời trích lục bản đồ địa chính và các quy định của pháp luật trong việc sử dụng phần đất lưu không. Với sự cương quyết, đúng mực, giải thích có lý, có tình của ban hòa giải, ông N đã nhận ra sai lầm, đồng ý chặt bỏ cây, trả lại không gian cho ngõ xóm; ông T cũng rút đơn khiếu nại.
Với sự tích cực, chủ động, thời gian qua các tổ hoà giải xã Nam Hoa đã tham gia tháo gỡ những khúc mắc, giải quyết được nhiều bất đồng, mâu thuẫn trong khu dân cư, không để những vụ việc kéo dài, phức tạp. Đồng chí Ngô Hồng Quỷnh, Phó Chủ tịch UBND xã, Trưởng Ban hòa giải xã cho biết: Hiện, xã có 17 tổ hoà giải với 90 thành viên. Để công tác hoà giải đạt hiệu quả, bên cạnh việc quan tâm củng cố, kiện toàn tổ chức của Ban hòa giải xã và các tổ hoà giải tại địa bàn dân cư, UBND xã duy trì ổn định lịch tiếp công dân vào ngày thứ 5 hằng tuần, tiếp nhận đơn thư khiếu nại, tố cáo; nghiên cứu, phân loại đơn theo từng lĩnh vực để Ban hòa giải xã tiến hành xem xét, hòa giải vụ việc. Các thành viên ban hoà giải chịu trách nhiệm theo đúng ngành, lĩnh vực chuyên môn như: cán bộ tư pháp, địa chính và văn phòng tiếp nhận xử lý đơn thư về lĩnh vực đất đai; cán bộ Tư pháp, Hội Phụ nữ, Đoàn Thanh niên tiếp nhận xử lý đơn thư thuộc lĩnh vực hôn nhân và gia đình; công an, tư pháp đảm nhận những vụ tranh chấp dân sự… Trên cơ sở đó, các thành viên trong Ban hòa giải xã phối hợp với các tổ hòa giải ở cơ sở cùng xem xét phân tích sự việc mâu thuẫn cụ thể, bàn bạc thống nhất hướng giải quyết và lựa chọn thời điểm thích hợp tiến hành hòa giải, đồng thời chỉ đạo các thôn đưa công tác hoà giải lồng ghép với các phong trào, các cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hoá ở khu dân cư”, “Xây dựng làng văn hoá”… Từ đầu năm đến nay, Ban hòa giải xã đã tiến hành hòa giải thành 3/4 vụ việc; các tổ hòa giải thôn tiến hành hòa giải thành 18/20 vụ việc, đạt 90%.
Công tác hoà giải ở xã Nam Hoa đã khẳng định được vai trò trong việc giải quyết kịp thời những mâu thuẫn, tranh chấp xảy ra trong cộng đồng dân cư. Thành công của công tác hoà giải không chỉ gắn kết tình làng nghĩa xóm, hạn chế ngăn chặn những hành vi vi phạm pháp luật trong nhân dân mà còn góp phần tích cực giữ vững an ninh trật tự, giảm tình trạng gửi đơn khiếu nại, tố cáo vượt cấp. Đồng thời, thông qua hoạt động hòa giải đã tuyên truyền pháp luật đến người dân, từ đó nâng cao ý thức chấp hành chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước và thực hiện đầy đủ quy ước, hương ước của thôn, xóm đề ra./.
Bài và ảnh: Trần Văn Trọng
