Quy ước thôn, xóm là những quy định về đạo đức, lối sống, thuần phong mỹ tục do chính cộng đồng thống nhất xây dựng, phát huy tinh thần tự giác của mỗi người, mỗi gia đình nhằm “ràng buộc” các thành viên trong cộng đồng dân cư xây dựng cuộc sống ổn định và phát triển. Nhận thức được điều đó, những năm qua, huyện Nam Trực đã đưa nội dung chính sách dân số - KHHGĐ vào xây dựng quy ước thôn, xóm.
 |
| Cán bộ chuyên trách dân số xã Nam Thanh tuyên truyền công tác dân số - KHHGĐ cho chị em trong xã. |
Hiện nay, khi xây dựng hương ước, quy ước, 100% các thôn, xóm trong huyện đều dành một chương mục quy định về các nội dung có liên quan đến công tác dân số - KHHGĐ như: xây dựng gia đình hòa thuận, hạnh phúc, tiến bộ, các cặp vợ chồng dừng lại ở hai con để nuôi dạy cho tốt, đoàn kết, tương trợ xóm làng thực hiện KHHGĐ, Luật Hôn nhân và Gia đình, các văn bản chỉ đạo của Đảng, Nhà nước và địa phương về công tác dân số. Các quy định này đều được bàn bạc dân chủ, công khai, thống nhất và thông qua trong các cuộc họp làng, thôn, sau đó in thành văn bản, phát cho các gia đình. Ngoài ra, các thôn còn tổ chức cho các gia đình ký cam kết thực hiện đầy đủ, nghiêm túc những nội dung mà hương ước quy định. Ban xây dựng nếp sống văn hóa, các hội, đoàn thể ở thôn dưới sự chỉ đạo của ban chi ủy và chính quyền thôn tuyên truyền, giám sát, đôn đốc việc thực hiện để hương ước thực sự đi vào đời sống cộng đồng dân cư, mang lại hiệu quả thiết thực. Qua quá trình thực hiện hương ước, quy ước, mỗi gia đình đều nâng cao ý thức trách nhiệm xây dựng gia đình no ấm, hạnh phúc, tiến bộ; thực hiện tốt các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước và quy định của địa phương về công tác dân số - KHHGĐ; quan tâm chăm lo sức khỏe sinh sản cho các bà mẹ và kiến thức nuôi dạy con phát triển cả về thể chất, trí tuệ và đạo đức. Mỗi người dân, nhất là các cặp vợ chồng trong độ tuổi sinh đẻ đều thấy rõ lợi ích của việc thực hiện KHHGĐ, không sinh sớm, sinh dày và sinh nhiều. Nhờ thực hiện tốt các quy định đã đề ra trong hương ước, quy ước, công tác dân số - KHHGĐ của huyện Nam Trực đã đạt được những kết quả quan trọng. Tỷ suất sinh, tỷ lệ tăng dân số tự nhiên, tỷ lệ người sinh con thứ 3 trở lên, tỷ lệ trẻ em dưới 5 tuổi suy dinh dưỡng… đều giảm. Theo số liệu của Trung tâm Dân số - KHHGĐ huyện, đến ngày 31-10-2013, tổng số trẻ sinh ra là 2.409 cháu, giảm 484 cháu so với cùng kỳ năm 2012. Số sinh con thứ 3 trở lên là 410 cháu, giảm 52 cháu so với cùng kỳ năm 2012.
Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, việc thực hiện các quy định về chính sách dân số - KHHGĐ trong hương ước, quy ước hiện nay ở huyện Nam Trực vẫn gặp khó khăn. Mặc dù nội dung bản hương ước thôn, xóm được xây dựng đảm bảo dân chủ, đồng thuận cao, phù hợp với nguyện vọng của đông đảo nhân dân song trên thực tế khi triển khai vẫn còn một bộ phận người dân chưa tự giác thực hiện. Vì là hương ước, quy ước thôn, xóm nên các chế tài xử lý chưa đủ sức răn đe dẫn đến vẫn có nhiều người không tự giác thực hiện vi phạm chính sách dân số. Trong các thôn, xóm còn nhiều người mang nặng tư tưởng “trọng nam, khinh nữ”, tâm lý muốn có con trai để nối dõi tông đường, thờ cúng tổ tiên. Vì vậy, những năm gần đây, tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh ở huyện Nam Trực khá nghiêm trọng và khó kiểm soát. Quy định về kiểm tra sức khỏe trước hôn nhân và trước khi sinh con khó thực hiện. Tình trạng sinh con thứ 3 trở lên vẫn xảy ra. Để góp phần thực hiện tốt công tác dân số - KHHGĐ, các quy ước thôn, xóm cần được bổ sung thêm một số nội dung liên quan đến những chính sách mới về dân số, những thách thức trong công tác dân số hiện nay... cho phù hợp. Chẳng hạn, trước sự chênh lệch lớn về tỷ số giới tính khi sinh giữa bé trai và bé gái, các cấp ủy Đảng, chính quyền địa phương cần chỉ đạo đưa nội dung cam kết không lựa chọn giới tính thai nhi vào hương ước; có kế hoạch chỉ đạo, kiểm tra, đánh giá, kiểm soát tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh, xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm. Cùng với nỗ lực của đội ngũ làm công tác dân số - KHHGĐ, sự phối hợp chặt chẽ của các ban, ngành, đoàn thể trong việc tuyên truyền, vận động nhân dân thực hiện tốt chính sách dân số, mỗi gia đình trong cộng đồng thôn, xóm cần nâng cao ý thức tự giác thực hiện những quy định trong hương ước, quy ước đã đề ra./.
Bài và ảnh: Hồng Hạnh
