Hiện nay, tình trạng ô nhiễm môi trường tại nhiều khu vực ở nông thôn nhất là các làng nghề đang ở mức nghiêm trọng, ảnh hưởng không nhỏ đến đời sống của người dân. Một trong những nguyên nhân dẫn đến tình trạng trên là do nhận thức của một bộ phận không nhỏ người dân về công tác BVMT còn hạn chế. Không ít người cho rằng, BVMT là trách nhiệm của chính quyền, của người khác không phải là của mình. Thậm chí, có nhiều người dù đã được tuyên truyền, vận động và được hướng dẫn trực tiếp về các biện pháp, cách thức BVMT nhưng vẫn không thực hiện hoặc chưa đạt hiệu quả cao. Trước thực trạng này, những năm gần đây, các ngành chức năng đã tập trung thực hiện nhiều biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả tuyên truyền về BVMT.
 |
| Tổng cục Môi trường (Bộ TN và MT) phối hợp với Sở TN và MT tập huấn kỹ năng cho tuyên truyền viên về BVMT. |
Sở TN và MT đã ký kết chương trình phối hợp tuyên truyền về công tác BVMT với các tổ chức, đoàn thể như: Hội Người cao tuổi, Hội CCB, Hội LHPN, Đoàn TNCS Hồ Chí Minh, Liên minh HTX tỉnh… thực hiện đa dạng hoá các hình thức tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức về BVMT như: thông tin tuyên truyền qua các phương tiện thông tin đại chúng; sử dụng đội ngũ cộng tác viên (CTV) trực tiếp tuyên truyền miệng đến người dân; tuyên truyền trực quan bằng panô, áp phích, tờ rơi; xây dựng các mô hình BVMT… Trong đó, phương thức sử dụng đội ngũ CTV trực tiếp tuyên truyền miệng đến người dân được nhiều tổ chức, đơn vị tập trung nâng cao chất lượng hơn cả. Hằng năm, Sở TN và MT đều tổ chức hoặc phối hợp tổ chức tập huấn nâng cao kỹ năng tuyên truyền và hướng dẫn, phổ biến kiến thức pháp luật và các biện pháp BVMT cho các tuyên truyền viên. Qua đó, các tuyên truyền viên có kỹ năng và kiến thức để tư vấn, hỗ trợ người dân thực hiện các hoạt động BVMT. Trong tháng 8-2013, Tổng cục Môi trường (Bộ TN và MT) phối hợp với Sở TN và MT tổ chức chương trình tập huấn nâng cao năng lực cho đội ngũ tuyên truyền viên môi trường các tỉnh lưu vực sông Nhuệ, Đáy. Tại đây, các tuyên truyền viên đã cùng nhau thảo luận, chia sẻ kinh nghiệm thực tế trong quá trình thực hiện nhiệm vụ tuyên truyền ở địa phương, từ đó tìm ra phương pháp tiếp cận phù hợp với từng đối tượng cần tuyên truyền, cách thức hoạt động một cách hiệu quả để nâng cao nhận thức, ý thức chấp hành chủ trương, pháp luật về BVMT cho người dân. Các tuyên truyền viên môi trường của tỉnh đã được trang bị các kỹ năng thu thập, xử lý thông tin, viết tin, bài, thông cáo báo chí, bài phát biểu, báo cáo, kỹ năng thuyết trình; cách tổ chức các sự kiện môi trường, tổ chức họp báo, hội nghị, hội thảo, diễn biến của chiến dịch truyền thông; kỹ năng truyền thông và lập kế hoạch truyền thông. Đặc biệt, các tuyên truyền viên được hướng dẫn ứng dụng CNTT trong công tác truyền thông môi trường và được cập nhật thông tin về một số website liên quan đến môi trường nhằm xây dựng đội ngũ tuyên truyền viên cấp địa phương, góp phần nâng cao hiệu quả thay đổi nhận thức và hành vi của cộng đồng trong công tác BVMT. Hằng năm, Hội LHPN tỉnh đều phối hợp với Sở TN và MT phổ biến các văn bản liên quan, thảo luận các biện pháp giải quyết thực trạng môi trường cho gần 1.000 cán bộ Hội, đội ngũ báo cáo viên và hội viên nòng cốt trực tiếp theo dõi, triển khai hoạt động môi trường trong toàn tỉnh. Chỉ đạo Ban Quản lý Quỹ quay vòng tỉnh tổ chức hàng chục lớp tập huấn kiến thức về nước sạch và vệ sinh môi trường nông thôn, nội dung chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM cho 936 cán bộ ban quản lý các xã, các nhóm tham gia Quỹ quay vòng trên địa bàn các huyện. Đặc biệt, với mục tiêu giúp người dân tự giác, tự nguyện thay đổi hành vi BVMT, những năm gần đây, công tác truyền thông tuyên truyền được đổi mới theo hướng xây dựng các mô hình BVMT. Hội LHPN tỉnh chỉ đạo cán bộ, hội viên tích cực đẩy mạnh các hoạt động tuyên truyền, đồng thời làm nòng cốt trong các phong trào giữ gìn vệ sinh môi trường, thu hút đông đảo hội viên, phụ nữ và cộng đồng dân cư tham gia. Tiêu biểu là Hội LHPN các huyện Hải Hậu, Trực Ninh, Xuân Trường và Thành phố Nam Định. Từ năm 2007 đến nay, thực hiện chương trình phối hợp với Sở TN và MT, bên cạnh việc thường xuyên tổ chức các hoạt động tuyên truyền, Liên minh HTX tỉnh đã vận động, hướng dẫn các HTXDVNN bổ sung dịch vụ thu gom rác thải, vệ sinh môi trường vào cơ cấu dịch vụ kinh doanh thỏa thuận và vận động thành lập HTX chuyên vệ sinh môi trường. Đến nay trên địa bàn tỉnh đã có 18 HTX làm dịch vụ thu gom rác thải vệ sinh môi trường, trong đó có 2 HTX chuyên vệ sinh môi trường, 1 HTX chuyên nước sạch và vệ sinh môi trường, 15 HTXDVNN làm dịch vụ vệ sinh môi trường. Những mô hình này đã góp phần giải quyết nhanh chóng bức xúc về vấn đề ô nhiễm môi trường khu vực nông thôn, vì vậy đang được Liên minh HTX tỉnh tích cực tuyên truyền để nhân rộng, trước hết ở 96 xã, thị trấn xây dựng NTM giai đoạn 2011-2015. Hiện tại 25 HTX đã làm dịch vụ cung cấp nước sạch sinh hoạt cũng đang triển khai bổ sung hoạt động dịch vụ thu gom rác thải, vệ sinh môi trường theo hướng dẫn của Liên minh HTX tỉnh. Từ năm 2007, Cty CP Nước sạch và vệ sinh nông thôn Nam Định đã thực hiện Hợp phần thay đổi những thói quen tập quán giữ vệ sinh không tốt. Trong 5 năm, Cty đã tổ chức tập huấn về vệ sinh môi trường cho 38 xã và hỗ trợ cho 25 xã trong tỉnh 240 xe chở rác và vận động các tổ chức hội, đoàn thể tại các địa phương thành lập các tổ thu gom rác góp phần giúp người dân từng bước thay đổi hành vi BVMT của mình.
Thời gian tới, bên cạnh sự chủ động thực hiện tốt các chương trình tuyên truyền về BVMT theo kế hoạch đã xây dựng, Sở TN và MT cùng các tổ chức, đoàn thể còn tiếp tục huy động, kêu gọi các nguồn tài trợ trong và ngoài nước để tổ chức nhiều chương trình, dự án tuyên truyền về BVMT thiết thực và hiệu quả hơn./.
Bài và ảnh: Nguyễn Thanh Thuý
